មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលឲ្យដឹងថា កម្ពុជាមិនមានផែនការក្នុងការស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីលើតួទន្លេមេគង្គនោះទេ ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខគឺរហូតដល់ឆ្នាំ២០៣០។
លោក វិចទ័រ ហ្សូនា អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានថាមពល និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានថ្លែងប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ផែនការថាមពលរបស់កម្ពុជារយៈពេល១០ឆ្នាំខាងមុខ នឹងមិនមានការស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីលើតួមេទន្លេមេគង្គនោះទេ ក្នុងនោះមានទំនប់សំបូរ ក្នុងខេត្តក្រចេះ ដែលមានទំហំថាមពលទៅដល់២៦០០មេហ្គាវ៉ាត់ និងរងការរិះគន់ថា នឹងបំផ្លាញប្រភពត្រីសំខាន់ៗ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឆ្នាំ២០២០ទៅ២០៣០ យើងអត់មានផែនការអភិវឌ្ឍវារីអគ្គិសនីលើដងទន្លេមេទេ។ តាមពិតការសិក្សាលើដងទន្លេមេ ទាមទារឲ្យមានការសិក្សាលម្អិត ការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន គឺជាការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ ប្រើពេលយូរ។ ដូច្នេះយើងឃើញហើយថា ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំនេះ មិនមានការអភិវឌ្ឍលើដងទន្លេមេទេ»។
នៅពេលសួរថា តើទំនប់នៅលើទន្លេមេគង្គនឹងត្រូវសង់នៅពេលខាងមុខឬយ៉ាងណាក្រោយឆ្នាំ២០៣០ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះមិនបានបញ្ជាក់ទេ ដោយគ្រាន់តែលើកឡើងថា«អាស្រ័យទៅលើការសិក្សា»។
លោកបន្តថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០២៧ កម្ពុជានឹងពឹងផ្អែកសំខាន់លើឧស្ម័នធម្មជាតិរាវ (LNG) ដែលលោកថា នឹងមានការស្ថាបនារោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយឧស្ម័នធម្មជាតិ។
កាលពីខែមករាឆ្នាំ២០២០ ក្រុមហ៊ុនពីរ គឺក្រុមហ៊ុនចិន ឈ្មោះ CNOOC Gas Power Group និងក្រុមហ៊ុនខ្មែរឈ្មោះ Cambodian Natural Gas បាននាំចូលឧស្ម័នរាវមកប្រទេសកម្ពុជាជាលើកដំបូង ដើម្បីផលិតថាមពលបំពេញតម្រូវការក្នុងប្រទេស។ នាពេលនោះ ស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជាក៏បានអបអរសាទរ និងលើកឡើងថា វាជាការបើក«ទំព័រប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មី»នៃការប្រើប្រាស់ថាមពលនៅកម្ពុជា។
ទាក់ទងនឹងគម្រោងស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅកម្ពុជាកន្លងទៅ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិដំរែ ឃុំបឹងចារ ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង និងមិនចង់ឲ្យមានការសាងសង់ទំនប់សំបូរ ដែលអាចផលិតថាមពលប្រមាណ២៦០០មេហ្គាវ៉ាត់ធំជាងទំនប់សេសានក្រោម២ចំនួន៥ដង និងធំជាងទំនប់នៅប្រទេសឡាវផងដែរ។ ពួកគេបារម្ភថា ពួកគេនឹងបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង ដីចម្ការ និងការរស់នៅក្បែរទឹកទន្លេ ដែលពួកគេបានរស់នៅជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។
អ្នកស្រី ផ្លោក សារ៉េត អាយុ៤៩ឆ្នាំ ធ្វើដំណើរតាមទូកម៉ាស៊ីនលើដងទន្លេមេគង្គទៅផ្ទះរបស់អ្នកស្រីក្នុងឃុំបឹងចារ ស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ ថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។ (ស៊ុន ណារិន/VOA Khmer)
អ្នកស្រី ផ្លោក សារ៉េត ជាកសិករម្នាក់នៅលើកោះត្នោតជាប់នឹងទន្លេមេគង្គ និងជាកន្លែងដែលអ្នកស្រីថា មានការសិក្សាសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដ៏ធំមួយនេះតាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អ្នកស្រីបានឮដំណឹងក្រៅផ្លូវការថា នឹងមិនមានការស្ថាបនាទំនប់នៅទីនេះទេ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីនៅតែបារម្ភក្នុងចិត្ត។
អ្នកស្រីបានថ្លែងប្រាប់ VOA នៅផ្ទះរបស់អ្នកស្រីនៅលើកោះត្នោតថា៖«ប្រជាពលរដ្ឋអត់មានគំនិតថា គេសាងសង់ ឬគេមិនសាងសង់ទេ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំខ្ញុំមានការព្រួយបារម្ភ ខ្លាចតែគេសាងសង់។ គ្រប់គ្នា សូម្បីតែខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំនៅតែមានទំនុកចិត្តមួយ ខ្លាចតែគេសាងសង់ គឺយើងអត់ទាន់ថា បាត់ឈឹង ទាល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលមកប្រកាសប្រាប់យើងផ្ទាល់ជាក់ស្តែងថា គេអត់សាងសង់ ពេលនោះយើងលែងព្រួយបារម្ភហើយ»។
អ្នកស្រី សារ៉េត ដែលមានអាយុ៤៩ឆ្នាំ និងមានកូន៥នាក់ មានប្រសាសន៍ថា ការរស់នៅទីនេះមានភាពងាយស្រួល ក្នុងនោះមានការធ្វើស្រែចម្ការ ដាំដំណាំ និងនេសាទជាដើម។
បើតាមអ្នកស្រីផ្លោក សារ៉េត ទឹកទន្លេមេគង្គនៅឆ្នាំនេះបានស្រកខុសពីធម្មតា ដែលធ្វើឲ្យប្រជាកសិករពិបាកក្នុងការធ្វើស្រែចម្ការ ដាំបន្លែ នេសាទ និងបើកទូកម៉ាស៊ីនជាដើម ដោយសារខ្លាចមានគ្រោះថ្នាក់ ប៉ះថ្ម។
បើតាមអង្គការអន្តរជាតិឈ្មោះ International Rivers ប្រសិនបើមានការសាងសង់ទំនប់សំបូរ វានឹងរាំងខ្ទប់បម្លាស់ទីរបស់ត្រីជាច្រើនរវាងភាគខាងត្បូងឡាវ និងទន្លេសាបរបស់កម្ពុជា វានឹងបំផ្លាញជម្រកសត្វត្រីនៅតំបន់ជ្រៅៗ សំខាន់ៗ ប៉ះពាល់លំហូរដីល្បាប់ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ទឹក។ អង្គការនេះបានលើកឡើងថា ការស្ថាបនាទំនប់សំបូរនេះ«នឹងជាកំហុសដែលពោរពេញដោយសោកនាដកម្មនិងតម្លៃបង់យ៉ាងខ្ពស់សម្រាប់កម្ពុជា»។
យោងតាមការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC)ដែលមានសមាជិក៤ប្រទេស រួមមានឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងវៀតណាម មានការប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណ២ម៉ឺនគ្រួសារ នឹងប្រឈមការផ្លាស់ទីលំនៅដ្ឋានពីដីរបស់ពួកគេ ប្រសិនបើមានការសាងសង់ទំនប់សំបូរ។
បើតាមឯកសារផ្លូវការរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ដែល VOA ទទួលបាន ក្រៅពីទំនប់សំបូរក្នុងខេត្តក្រចេះ កម្ពុជាក៏មានគម្រោងស្ថាបនាទំនប់លើតួមេទន្លេមេគង្គក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលមានទំហំថាមពលទៅដល់ ៩០០មេហ្គាវ៉ាត់ផងដែរ។ ក្រៅពីទំនប់ធំៗពីរនេះ ក៏មានទំនប់ទ្រង់ទ្រាយតូចផ្សេងៗទៀត ប្រមាណ១៤ ដែលស្ថិតក្នុងគម្រោងសម្រាប់ការសាងសង់។
រហូតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាបានស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលមានទំហំ៤០០មេហ្គាវ៉ាត់ ដែលធ្វើឲ្យលិចផ្ទះរាប់រយខ្នង និងសហគមន៍របស់ជនជាតិដើមភាគតិច។
សង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការលើផ្នែកបរិស្ថាននៅកម្ពុជាបានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភលើគម្រោងស្ថាបនាទំនប់វារីអគ្គិសនីជាបន្តបន្ទាប់នៅលើដងទន្លេមេគង្គ ជាពិសេសទំនប់របស់ប្រទេសឡាវ ដែលពួកគេអះអាងថា នឹងធ្វើឲ្យកម្រិតទឹកទន្លេមេគង្គធ្លាក់ចុះ ហើយប៉ះពាល់ផលត្រី និងដីល្បាប់នៅផ្នែកខាងក្រោម។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីដ៏ចម្រូងចម្រាសរបស់ឡាវនៅផ្នែកខាងលើទន្លេមេគង្គ ដែលនៅជិតកម្ពុជា មានដូចជាទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាប៊ូរី (Xayaburi) និងដនសាហុង (Don Sahong)។
ប៉ុន្តែ លោក វិចទ័រ ហ្សូនា នៃក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល មានប្រសាសន៍ថា ទំនប់សេសានក្រោម២របស់កម្ពុជា និងទំនប់នៅលើតួទន្លេមេគង្គដែលប្រទេសឡាវបាន និងកំពុងស្ថាបនា មិនមែនជាទំនប់ធំ ស្តុកទឹកច្រើន ហើយវាស្ថិតនៅចម្ងាយឆ្ងាយពីប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះលោកថា មិនមានផលប៉ះពាល់ណាមួយគួរឲ្យបារម្ភនោះទេ។
បើតាមមន្រ្តីរូបនោះ បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាមានប្រភពថាមពលចេញពីការដុតធ្យូងថ្ម វារីអគ្គិសនីទ្រង់ទ្រាយតូចតាមដៃទន្លេមេគង្គ ទឹកធ្លាក់ ដងស្ទឹង និងប្រភពពីថាមពលព្រះអាទិត្យ។ លោកបន្តថា កម្ពុជានៅតែនាំចូលអគ្គិសនីប្រមាណ ២០ទៅ២៤ភាគរយ ពីប្រទេសជិតខាងនៃទំហំថាមពលតម្រូវការសរុបក្នុងប្រទេសក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលមានទៅដល់ជាង២ពាន់មេហ្គាវ៉ាត់៕