ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះករុណាព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ មានព្រះរាជឱង្ការ ជំរុញឲ្យព្រឹទ្ធសភាក្នុងនីតិកាលថ្មី ធានានូវការការពារយុត្តិធម៌ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដើម្បីបង្កើតភាពសុខដុមរមនាយូរអង្វែងក្នុងសង្គមនិងជាតិខ្មែរ។
រាជឱង្ការបែបនេះរបស់អង្គព្រះមហាក្សត្រធ្វើឡើង ក្នុងឱកាសដែលព្រះអង្គយាងបើកសម័យប្រជុំលើកទី១របស់ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៤ បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រមូលយកកៅអីទាំងអស់ក្នុងព្រឹទ្ធសភា ក្រោយពីការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានៅខែកុម្ភៈ ដោយបានប្រែក្លាយស្ថាប័នជាតិកំពូលមួយនេះ ជាព្រឹទ្ធសភាស្ទើរតែឯកបក្ស។
ព្រះមហាក្សត្រមានព្រះរាជឱង្ការថា នាពេលបច្ចុប្បន្ន កំណែទម្រង់រដ្ឋដ៏ស៊ីជម្រៅ និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ តម្រូវឲ្យមានច្បាប់ ព្រមទាំងការគោរព និងប្រតិបត្តិច្បាប់ឲ្យបានល្អប្រពៃ ដែលជាគន្លឹះសំខាន់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ស្ថិរភាពសង្គម សន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍ និងការថែរក្សាការពារឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យភាពផ្សេងៗ។
ព្រះអង្គមានព្រះរាជឱង្ការបន្ថែមថា ក្នុងបរិបទនេះ ព្រឹទ្ធសភាបាននិងកំពុងរួមចំណែកជាមួយរដ្ឋសភាក្នុងការកសាងច្បាប់ឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ ដើម្បីឆ្លើយតបឲ្យបានទាន់ពេលវេលាទៅនឹងតម្រូវការរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជាតិទាំងមូល។
ព្រះអង្គ ក៏មានព្រះរាជឱង្ការ ជំរុញឲ្យព្រឹទ្ធសភាត្រូវការពារយុត្តិធម៌ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា ដើម្បីផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់ប្រជាជាតិដែលចង់បានព្រឹទ្ធសភាប្រកបដោយមនសិការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។
ព្រះអង្គមានព្រះរាជឱង្ការថា៖
«ខ្ញុំសូមសមាជិក សមាជិកាព្រឹទ្ធសភាខិតខំបំពេញការងារ ថែរក្សាវិន័យ គោរពបទបញ្ជា និងក្រមសីលធម៌សមាជិកព្រឹទ្ធសភាឲ្យបានខ្ពស់ជាប់ជានិច្ច ព្រមទាំងគោរពដោយត្រឹមត្រូវតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ជាធរមានរបស់រដ្ឋ ដើម្បីបំពេញ និងផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់ប្រជាជាតិយើង ដែលប្រាថ្នាចង់បានព្រឹទ្ធសភាប្រកបដោយមនសិការទទួលខុសត្រូវ និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់»។
ព្រះមហាក្សត្រ មានព្រះរាជបន្ទូលបន្ថែមថា ឈរលើភាពជាតំណាងផ្ទាល់របស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ព្រឹទ្ធសភាត្រូវខិតខំរួមចំណែកជំរុញឲ្យការអនុវត្តគោលនយោបាយវិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការនៅកម្ពុជា កាន់តែមានសន្ទុះរីកចម្រើនថែមទៀត ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចសង្គម វប្បធម៌ ប្រព្រឹត្តទៅដោយសមធម៌ មានតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងក្របខណ្ឌអភិបាលកិច្ចល្អ និងនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ។
លោក ម៉ម ប៊ុននាង អ្នកនាំពាក្យព្រឹទ្ធសភា បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ដោយបញ្ជាក់ថា លោកកំពុងជាប់រវល់នៅព្រះបរមរាជវាំង។
នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជានីតិកាលទី៤ បានបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គរបស់ខ្លួនលើកទី១ និងប្រកាសទទួលយកពេញសិទ្ធិនូវសមាជិក ដែលតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋសភាជាតិ។
ដោយមិនមានសំឡេងជំទាស់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង៦២រូប ក៏បានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង លោក សាយ ឈុំ អនុប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច ជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ណៃ ប៉េណា មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាអនុប្រធានទី១ និង លោក ទេព ងន មកពីបក្សកាន់អំណាចដដែលជាអនុប្រធានទី២។
ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា សម្រាប់នីតិកាលទី៤ កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ បានធ្វើឡើងដោយគ្មានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគូរប្រជែងដ៏សំខាន់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាច។
ជាលទ្ធផល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះទាំងស្រុង ហើយនឹងទទួលបានអាសនៈទាំង៥៨ ក្នុងចំណោមអាសនៈទាំង៦២ នៃសមាជិកព្រឹទ្ធសភាសរុបក្នុងអាណត្តិថ្មី ដែលបានដាក់ឲ្យប្រកួតប្រជែង។ អាសនៈ៤ទៀត ត្រូវបានតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រនិងរដ្ឋសភា។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើព្រះរាជបន្ទូលរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។
ទោះយ៉ាងណា លោកប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃចន្ទនេះថា ព្រះរាជបន្ទូលរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«ខ្ញុំគិតថា អ្វីដែលព្រះអង្គលើកឡើង បានន័យថា ព្រះអង្គបានឈ្វេងយល់ ទៅលើស្ថានការណ៍នយោបាយបច្ចុប្បន្ន ទោះបីជាព្រះអង្គមិនធ្លាប់មានបញ្ចេញនូវព្រះឱង្ការយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ប៉ុន្តែខ្ញុំជឿថា អ្វីដែលព្រះអង្គលើកឡើងហ្នឹង ឆ្លុះបញ្ចាំងទៅលើស្ថានការណ៍វិវត្តន៍នៃនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសខ្មែរ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ»។
កាលពីដើមខែកញ្ញាកន្លងទៅ លោក កឹម សុខា មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវបានចាប់យកទៅឃុំក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ដោយរងការចោទពីបទក្បត់ជាតិ។
ក្រោយមក គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានអ្នកបោះឆ្នោតគាំទ្រជាង៤០ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះជាង១០០នាក់ ត្រូវបានព្យួរសិទ្ធិធ្វើនយោបាយម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ដោយតុលាការបានចោទគណបក្សនេះថា បានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ក្នុងការរៀបគម្រោងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កៅអីតំណាងរាស្ត្ររដ្ឋសភាចំនួន៥៥ និងអាសនៈមន្ត្រីថ្នាក់ឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សនេះចំនួនជាង ៥ពាន់ភាគច្រើន ត្រូវធ្លាក់លើគណបក្សកាន់អំណាច។
ក្រោយការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាដែលជាលទ្ធផលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្លាយជាគណបក្សដឹកនាំព្រឹទ្ធសភាដោយឯកបក្ស គេឃើញ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ព្រមទាំងសភាអឺរ៉ុបផង បានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរបៀបមួយ «ដែលមិនស្របនឹងដំណើរការ និងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ» នោះទេ។
ក្នុងនោះគេឃើញប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗមួយចំនួន ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានប្រកាសដកខ្លួនឈប់គាំទ្រដំណើរការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានប្រកាសផ្ដាច់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនមកកម្ពុជា ដោយថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យខូចខាតដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងមិនអើពើជុំវិញការទទូចឲ្យមានការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
កម្ពុជា ក៏គ្រោងធ្វើការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ សម្រាប់អាណត្តិទី៦ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដាខាងមុខ។ ការបោះឆ្នោតនេះ ត្រូវបានមតិអន្តរជាតិមើលឃើញថា នឹងមិនស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ ប្រសិនបក្សប្រឆាំងសង្គ្រោះជាតិ មិនបានចូលរួមនោះ៕