ភ្នំពេញ៖ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនៃប្រទេសកម្ពុជា និយាយថាក្រុមដទៃមិនអាចចូលរួមនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួន អំពីបទចោទថាមានភាពមិនប្រក្រតីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២៨កក្កដាបានទេ។ ការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ កក្កដា គណបក្សកាន់អំណាច គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថាពួកគេឈ្នះរៀងៗខ្លួន។
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត បានអបអរសារទរដល់សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលហាក់ដូចជាមានការសម្របសម្រួលគ្នា ដែលថាលោកបានគាំទ្រចំពោះការស៊ើបអង្កេតរួមមួយដោយបណ្តាគណបក្សនយោបាយនានានិងក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលឯករាជ្យ ដើម្បីពិនិត្យមើលការអះអាងថា មានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនោះ។
អត្ថាធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការអះអាងយ៉ាងមោះមុតមួយរបស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ដែលថាគណបក្សកាន់អំណាច បានចាញ់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ លោក សម រង្ស៊ី រក្សាជំហរក្នុងការទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយ ទៅលើបទចោទប្រកាន់ថាមានអំពើលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតយ៉ាងច្រើននោះ។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលតាមច្បាប់ជាអង្គភាពឯករាជ្យមួយនោះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានភាពលំអៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាច។
អគ្គលេខាធិការគ.ជ.ប លោក ទេព នីថា ថ្លែងថានៅក្រោមច្បាប់របស់គ.ជ.ប ពុំមានការអនុញាត្តិឲ្យអ្នកដទៃចូលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនទេ។
«តាមច្បាប់ គ.ជ.ប គ្រាន់តែសួរសំណួរទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធ និងមនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចអញ្ជើញមនុស្ស ឬ គណបក្សនយោបាយណា ឲ្យចូលរួមជាមួយគ.ជ.ប ឬជាមួយមន្ត្រីបោះឆ្នោត ដើម្បីស៊ើបអង្កេតបញ្ហាទាំងឡាយទេ។»
លោក ទេព នីថា ថ្លែងថា គជប រំពឹងថានិងពិនិត្យមើលបញ្ជីករណីតវ៉ា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខ ហើយនិងអាចចេញលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ន នៅមុនថ្ងៃទី១០ សីហា។
គណបក្សប្រឆាំងកាក់ស្មានថាខ្លួនបានឈ្នះ៦៣អសនៈ នៅក្នុងសភាជាតិដែលមាន ១២៣ អសនៈ ដោយសំអាងទៅលើការស្ទង់មើលលទ្ធផលបានមកពីស្ថានីយ៍បោះឆ្នោត ដែលក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលរបស់គណបក្សបានប្រមូល។ ប៉ុន្តែខ្លួនមិនទាន់បានផ្តល់នូវភស្តុតាងអ្វីមួយក្នុងការអះអាងរបស់ខ្លួននៅឡើយទេ។ នេះជាការអះអាងផ្ទុយនិងលទ្ធផលដើមដំបូងដែលបង្ហាញថា គណបក្សប្រឆាំង បានទទួលកៅអី ៥៥ អសនៈ ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាន ៦៨ អសនៈ។
អ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះចោទសួរអំពីលទ្ធភាពរបស់គ.ជ.ប ក្នុងការធ្វើការស៊ើបអង្កេតមួយ ដែលគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបាន ជាពិសេសពីព្រោះគជប ក៏ជាអ្នកត្រួតពិនិត្យបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ដែលមិនបានចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជាង ១ លាននាក់នោះ។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត COMFREL ថ្លែងថា ការស៊ើបអង្កេតគ.ជ.ប ដែលធ្វើឡើងដោយ គ.ជ.ប និងពុំមានជំនឿទុកចិត្តឡើយ។ ហើយលោកចង្អុលឲ្យឃើញថា ទាំងគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច ទាំងគណបក្សប្រឆាំង បានយល់ស្របគ្នាដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការនេះរួចហើយ ដូច្នេះគេអាចរកដំណោះស្រាយមួយបាន។
«ហើយអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើនក៏តវ៉ាប្រាប់គជបដែរថាពួកគេបានបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះភាពជឿទុកចិត្តបានលើគជប ជាសំណួរយ៉ាងសំខាន់មួយ មិនមែនសម្រាប់តែនៅពេលនេះទេ។ សូម្បីតែនៅមុនការបោះឆ្នោតលើកនេះ ក៏គ.ជ.ប មិនបានធ្វើការប្រឹងប្រែងដើម្បីអនុវត្តិការកែទម្រង់ឡើយ»។
នៅដំណាក់ការនេះ ទំហំនៃភាពមិនប្រក្រតី នៅមានភាពមិនច្បាស់លាស់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក គល់ បញ្ញា និយាយថា គណបក្សប្រឆាំង បានផ្តល់ឲ្យអង្គការ Camfrel ពីស្ថានីយបោះឆ្នោតខ្លះដែលខុសគ្នាពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC។
លោកគល់ បញ្ញា និយាយបន្តទៀតថា វាជាការងាយស្រួលទេដើម្បីបង្កើតក្រុមរួមដើម្បីស៊ើបអង្កេតដូចជា ភាពមិនត្រឹមត្រូវ ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងស្ថានីយបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានត្រួតត្រាដោយគណបក្សនានានិងគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC។
«ខ្ញុំ គិតថា ការផ្ទៀងផ្ទាត់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ជាការពិបាកមួយ។ យើង អាចបើកនិងពិនិត្យមើលពីភាពខុសគ្នា ហេតុអ្វីបានជាវាខុសគ្នា ហើយ យើង អាចត្រួតពិនិត្យចំនួននោះ។«
លោក គល់ បញ្ញា និយាយថាគណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវតែធ្វើឲ្យប្រាកថថា ដំណើរការបោះឆ្នោតនេះ រួមបញ្ចូលពួកអ្នកបោះឆ្នោតដែលមិនសប្បាយនឹងការរកឃើញនេះ ដែលកាន់តែអាក្រក់ទៅៗហើយនឹងធ្វើឲ្យស្ថានការកាន់តឹងតែងឡើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ពួកប្រឆាំង និយាយថា ប្រសិនបើ គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC មិនអាចធ្វើការស៊ើបអង្កេតគ្រប់គណបក្សទេ បន្ទាប់មក អង្គការដាច់ដោយឡែកមួយទៀត នឹងនាំគណបក្សនយោបាយមកជួបជុំគ្នា អង្គការសហប្រជាជាតិនិងក្រុមឃ្លាំមើលមូលដ្ឋាន ត្រូវតែបង្កើត។
ក្នុងខណៈនោះដែរ គណបក្សប្រឆាំង ក៏មានព្រមានដែរថា ខ្លួន អាចធ្វើពហិកាមិនចូលសភាជាតិ។ ការណ៍នេះ មានន័យថា មិនមានចំនួនគូរ៉ុមសម្រាប់បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី ហើយនឹងធ្វើឲ្យជាប់គាំងដល់ការបង្កើតអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត បានអបអរសារទរដល់សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលហាក់ដូចជាមានការសម្របសម្រួលគ្នា ដែលថាលោកបានគាំទ្រចំពោះការស៊ើបអង្កេតរួមមួយដោយបណ្តាគណបក្សនយោបាយនានានិងក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលឯករាជ្យ ដើម្បីពិនិត្យមើលការអះអាងថា មានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនោះ។
អត្ថាធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការអះអាងយ៉ាងមោះមុតមួយរបស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ដែលថាគណបក្សកាន់អំណាច បានចាញ់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ លោក សម រង្ស៊ី រក្សាជំហរក្នុងការទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយ ទៅលើបទចោទប្រកាន់ថាមានអំពើលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតយ៉ាងច្រើននោះ។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលតាមច្បាប់ជាអង្គភាពឯករាជ្យមួយនោះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានភាពលំអៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាច។
អគ្គលេខាធិការគ.ជ.ប លោក ទេព នីថា ថ្លែងថានៅក្រោមច្បាប់របស់គ.ជ.ប ពុំមានការអនុញាត្តិឲ្យអ្នកដទៃចូលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនទេ។
«តាមច្បាប់ គ.ជ.ប គ្រាន់តែសួរសំណួរទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធ និងមនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចអញ្ជើញមនុស្ស ឬ គណបក្សនយោបាយណា ឲ្យចូលរួមជាមួយគ.ជ.ប ឬជាមួយមន្ត្រីបោះឆ្នោត ដើម្បីស៊ើបអង្កេតបញ្ហាទាំងឡាយទេ។»
លោក ទេព នីថា ថ្លែងថា គជប រំពឹងថានិងពិនិត្យមើលបញ្ជីករណីតវ៉ា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខ ហើយនិងអាចចេញលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ន នៅមុនថ្ងៃទី១០ សីហា។
គណបក្សប្រឆាំងកាក់ស្មានថាខ្លួនបានឈ្នះ៦៣អសនៈ នៅក្នុងសភាជាតិដែលមាន ១២៣ អសនៈ ដោយសំអាងទៅលើការស្ទង់មើលលទ្ធផលបានមកពីស្ថានីយ៍បោះឆ្នោត ដែលក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលរបស់គណបក្សបានប្រមូល។ ប៉ុន្តែខ្លួនមិនទាន់បានផ្តល់នូវភស្តុតាងអ្វីមួយក្នុងការអះអាងរបស់ខ្លួននៅឡើយទេ។ នេះជាការអះអាងផ្ទុយនិងលទ្ធផលដើមដំបូងដែលបង្ហាញថា គណបក្សប្រឆាំង បានទទួលកៅអី ៥៥ អសនៈ ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាន ៦៨ អសនៈ។
អ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះចោទសួរអំពីលទ្ធភាពរបស់គ.ជ.ប ក្នុងការធ្វើការស៊ើបអង្កេតមួយ ដែលគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបាន ជាពិសេសពីព្រោះគជប ក៏ជាអ្នកត្រួតពិនិត្យបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ដែលមិនបានចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជាង ១ លាននាក់នោះ។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត COMFREL ថ្លែងថា ការស៊ើបអង្កេតគ.ជ.ប ដែលធ្វើឡើងដោយ គ.ជ.ប និងពុំមានជំនឿទុកចិត្តឡើយ។ ហើយលោកចង្អុលឲ្យឃើញថា ទាំងគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច ទាំងគណបក្សប្រឆាំង បានយល់ស្របគ្នាដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការនេះរួចហើយ ដូច្នេះគេអាចរកដំណោះស្រាយមួយបាន។
«ហើយអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើនក៏តវ៉ាប្រាប់គជបដែរថាពួកគេបានបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះភាពជឿទុកចិត្តបានលើគជប ជាសំណួរយ៉ាងសំខាន់មួយ មិនមែនសម្រាប់តែនៅពេលនេះទេ។ សូម្បីតែនៅមុនការបោះឆ្នោតលើកនេះ ក៏គ.ជ.ប មិនបានធ្វើការប្រឹងប្រែងដើម្បីអនុវត្តិការកែទម្រង់ឡើយ»។
នៅដំណាក់ការនេះ ទំហំនៃភាពមិនប្រក្រតី នៅមានភាពមិនច្បាស់លាស់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក គល់ បញ្ញា និយាយថា គណបក្សប្រឆាំង បានផ្តល់ឲ្យអង្គការ Camfrel ពីស្ថានីយបោះឆ្នោតខ្លះដែលខុសគ្នាពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC។
លោកគល់ បញ្ញា និយាយបន្តទៀតថា វាជាការងាយស្រួលទេដើម្បីបង្កើតក្រុមរួមដើម្បីស៊ើបអង្កេតដូចជា ភាពមិនត្រឹមត្រូវ ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងស្ថានីយបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានត្រួតត្រាដោយគណបក្សនានានិងគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC។
«ខ្ញុំ គិតថា ការផ្ទៀងផ្ទាត់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ជាការពិបាកមួយ។ យើង អាចបើកនិងពិនិត្យមើលពីភាពខុសគ្នា ហេតុអ្វីបានជាវាខុសគ្នា ហើយ យើង អាចត្រួតពិនិត្យចំនួននោះ។«
លោក គល់ បញ្ញា និយាយថាគណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវតែធ្វើឲ្យប្រាកថថា ដំណើរការបោះឆ្នោតនេះ រួមបញ្ចូលពួកអ្នកបោះឆ្នោតដែលមិនសប្បាយនឹងការរកឃើញនេះ ដែលកាន់តែអាក្រក់ទៅៗហើយនឹងធ្វើឲ្យស្ថានការកាន់តឹងតែងឡើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ពួកប្រឆាំង និយាយថា ប្រសិនបើ គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត NEC មិនអាចធ្វើការស៊ើបអង្កេតគ្រប់គណបក្សទេ បន្ទាប់មក អង្គការដាច់ដោយឡែកមួយទៀត នឹងនាំគណបក្សនយោបាយមកជួបជុំគ្នា អង្គការសហប្រជាជាតិនិងក្រុមឃ្លាំមើលមូលដ្ឋាន ត្រូវតែបង្កើត។
ក្នុងខណៈនោះដែរ គណបក្សប្រឆាំង ក៏មានព្រមានដែរថា ខ្លួន អាចធ្វើពហិកាមិនចូលសភាជាតិ។ ការណ៍នេះ មានន័យថា មិនមានចំនួនគូរ៉ុមសម្រាប់បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី ហើយនឹងធ្វើឲ្យជាប់គាំងដល់ការបង្កើតអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន