បណ្ដាប្រទេសអាស៊ីមួយចំនួនដែលរួមចំណែកដល់ការបាត់បង់ព្រៃត្រូពិកដ៏ច្រើនបំផុតប្រចាំឆ្នាំនៅលើពិភពលោក មិនបានចូលរួមជាមួយនឹងកិច្ចព្រៀមព្រៀងសាកលថ្មីមួយដែលមានគោលបំណងរារាំងការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅត្រឹមចុងទសវត្សរ៍នេះទេ។ សម្រាប់ប្រទេសខ្លះក្នុងចំណោមនោះដែលបានចូលរួមជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីនេះរួចហើយ ក៏គេនៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យនៅឡើយចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសទាំងនោះ។
ប្រទេសជាង ១២០ នៅលើពិភពលោក បានចូលរួមនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសទីក្រុង Glasgow របស់មេដឹកនាំនានាស្ដីពីព្រៃឈើ និងការប្រើប្រាស់ដីធ្លី (Glasgow Leaders' Declaration on Forests and Land Use) កាលពីថ្ងៃទី ២ ខែវិច្ឆិកា កន្លងទៅនេះ នៅឯសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី ២៦ ស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (COP26) ក្នុងប្រទេសស្កុតលែន។
កិច្ចព្រមព្រៀងដែលមិនតម្រូវតាមផ្លូវច្បាប់នេះ តម្រូវឱ្យមេដឹកនាំទាំងនោះ «ធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីរារាំង និងស្ដារឡើងវិញនូវការបាត់បង់ព្រៃឈើនិងការសឹករិចរឹលដី» នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០ ខាងមុខ។ ការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងការសឹករិចរឹលដី គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃការឡើងកម្ដៅផែនដី។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានបំណងផ្ដល់ថវិកាប្រមាណ ១៩ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកដល់វិស័យសាធារណៈនិងវិស័យឯកជនដើម្បីគាំទ្រដល់កិច្ចការណាដែលជួយបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ឱ្យបន្តអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ជារួម តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានព្រៃត្រូពិកជិត ១៥% នៃព្រៃត្រូពិកទាំងអស់នៅលើពិភពលោក។ សកម្មជនអាកាសធាតុគិតថា ព្រៃត្រូពិកនេះ អាចជួយកាត់បន្ថយការឡើងកម្ដៅផែនដីបានយ៉ាងច្រើន។
ប៉ុន្តែ ប្រទេសភាគច្រើននៅក្នុងតំបន់នេះ មិនទាន់បានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនៅឡើយទេ ដែលក្នុងនោះមានដូចជាប្រទេសឡាវ និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ីជាដើម។ ប្រទេសទាំងពីរនេះ ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១០ ដែលគេចាត់ថ្នាក់ថា ជាប្រទេសដែលមានការបាត់បង់ព្រៃត្រូពិកច្រើនជាងគេនៅលើពិភពលោកកាលពីឆ្នាំមុន។ នេះ បើយោងតាមវិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោក (World Resources Institute) ដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រទេសកម្ពុជា ដែលស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី ១១ នៅក្នុងបញ្ជីប្រទេសដែលមានការបាត់បង់ព្រៃត្រូពិកច្រើនជាងគេខាងលើ ក៏មិនទាន់បានចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនៅឡើយទេ។
ម៉ាឡេស៊ីផ្ដល់សញ្ញាចូលរួម
បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់ពីគណបក្សប្រឆាំងនិងអង្គការសិទ្ធិនានាលើការមិនបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីរួចមក រដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែវិច្ឆិកាថា ខ្លួននឹងចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ជាក់ថា នៅពេលណានោះទេ។
បន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានប្រកាសដោយគ្មានការចូលរួមពីម៉ាឡេស៊ីកាលពីថ្ងៃទី ២ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅនេះ តំណាងរាស្ត្រម៉ាឡេស៊ីលោក Charles Santiago បានសរសេរនៅលើ Twitter ដោយហៅការមិនចូលរួមរបស់ម៉ាឡេស៊ីនេះថា ជា«សោកនាដកម្ម»។
លោក Santiago បានប្រាប់ VOA ថា វាជារឿងល្អដែលឥឡូវនេះរដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ី បានសន្យាចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ លោកបានរិះគន់ថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើដែលកើនឡើងជាបន្តរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី គឺជាមូលហេតុដែលជំរុញឱ្យមានការខូចខាតកាន់តែខ្លាំងពីគ្រោះទឹកជំនន់ និងជាមូលហេតុដែលបានបំផ្លិចបំផ្លាញជម្រកសត្វព្រៃដែលងាយនឹងផុតពូជនានា។
ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនិងឥណ្ឌូណេស៊ី គឺជាប្រទេសផលិតប្រេងដូងច្រើនជាងគេបង្អស់នៅលើពិភពលោក។ ដំណាំដូងប្រេងដែលជាដំណាំអាជីវកម្មត្រូវបានដាំដុះនៅលើដីទំហំធំៗជាច្រើន ដែលជារឿយៗនៅលើដីដែលទើបនឹងឈូសឆាយព្រៃហើយថ្មីៗ និងលើដីរុក្ខជាតិពុកផុយ ដែលជាកន្លែងស្រូបកាបូនដ៏ច្រើនមួយទៀត។
ទិន្នន័យរបស់វិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោកបានបង្ហាញថា ប្រទេសទាំងពីរនេះរួមបញ្ចូលគ្នាបានបាត់បង់ព្រៃឈើលើផ្ទៃដីចំនួន ៣៤៣.០០០ ហិកតា នៅឆ្នាំ ២០២០ ដែលមានទំហំធំជាងទីក្រុងឡុងដ៍ ចក្រភពអង់គ្លេសចំនួនជាងពីរដង។
លោក Santiago បាននិយាយថា ផលប្រយោជន៍ផ្នែកអាជីវកម្មដ៏ខ្លាំងក្លារបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីស្ទើរតែរារាំងប្រទេសនេះមិនឱ្យសម្រេចបាននូវគោលដៅឆ្នាំ ២០៣០ របស់សេចក្ដីប្រកាសនៃសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងប្រទេសស្កុតលែនកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ប្រសិនបើសន្មតថា ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីមិនចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ប៉ុន្តែ លោកបានអះអាងថា ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី គួរតែចូលរួមដើម្បីឱ្យប្រទេសនេះមានគោលដៅដើម្បីប៉ងសម្រេចឱ្យបាន និងដើម្បីអាចប្រើប្រាស់ហិរញ្ញប្បទានអន្តរជាតិបាន។
លោកនិយាយដូច្នេះថា៖ «ក្នុងនាមជាប្រទេសមួយ យើងត្រូវតែធ្វើការសម្រេចចិត្ត...ថាតើយើងគួរតែបន្តធ្វើអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃ ឬក៏យើងចាំបាច់ត្រូវតែគ្រប់គ្រងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើឱ្យបាន ជាពិសេសទាក់ទិននឹងការបង្កើតកសិដ្ឋានដំណាំដូងប្រេង»។
ឥណ្ឌូណេស៊ីបង្ហាញការរារែក
អង្គការបរិស្ថាននានាព្រួយបារម្ភថា ផលប្រយោជន៍ផ្នែកអាជីវកម្មនៅទីបំផុតអាចបំផ្លាញដល់កិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ សម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសកំពូលទាំង ១០ ក្នុងបញ្ជីប្រទេសបាត់បង់ព្រៃត្រូពិកច្រើនជាងគេរបស់វិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោកផងដែរ ហើយប្រទេសនេះ បានឈូសឆាយព្រៃត្រូពិកចម្បងកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ច្រើនជាងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងម៉ាឡេស៊ីបញ្ចូលគ្នាទៅទៀត។
ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ីលោក Joko Widodo ដែលគេនិយមហៅថា Jokowi បានបញ្ចូលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីទៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុខាងលើកាលពីថ្ងៃទី ២ ខែវិច្ឆិកា។
ប៉ុន្តែ មួយថ្ងៃក្រោយមក រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីអ្នកស្រី Siti Nurbaya Bakar បានហៅការប្ដេជ្ញាចិត្តលុបបំបាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០ នេះថា «មិនសមរម្យនិងមិនយុត្តិធម៌»។ ការលើកឡើងដូចនេះ បានបង្កឱ្យមានមន្ទិលសង្ស័យអំពីគោលបំណងរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនៅក្នុងការគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់នៅលើ Facebook ដូច្នេះថា៖ «ការបង្ខំប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីឱ្យលុបបំបាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០ គឺពិតជាមិនសមរម្យនិងមិនយុត្តិធម៌នោះទេ»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «ការអភិវឌ្ឍដ៏ធំធេងនៅក្នុងសម័យរបស់លោកប្រធានាធិបតី Jokowi នឹងមិនអាចបញ្ឈប់ដោយសំអាងលើហេតុផលនៃការបញ្ចេញសារធាតុកាបូន ឬក៏ហេតុផលនៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនោះឡើយ»។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃបន្ទាប់ អង្គការបរិស្ថាន Greenpeace បានហៅការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានឥណ្ឌូណេស៊ីរូបនេះថា បានធ្វើឱ្យមាន«ការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង»។
លោក Kiki Taufik ប្រធានយុទ្ធនាការព្រៃឈើឥណ្ឌូណេស៊ីនៃអង្គការ Greenpeace នេះ បាននិយាយថា៖ «សម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីដែលមានរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានដែលគាំទ្រការអភិវឌ្ឍទ្រង់ទ្រាយធំតាមរយៈការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន គឺជារឿងដ៏គួរឱ្យសោកស្ដាយ។ ជាជាងការធានាការពារភពផែនដីសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបែរជាធ្វើរឿងផ្ទុយបញ្ច្រាសពីនេះទៅវិញ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រី Boris Johnson នៃចក្រភពអង់គ្លេស បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Guardian ថា គោលបំណងរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនៅក្នុងការស្ដារឡើងវិញនូវការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០ ដោយការដាំដើមឈើថ្មីឡើងវិញក្នុងបរិមាណស្មើនឹង ឬក៏ច្រើនជាងព្រៃឈើដែលបានបាត់បង់ប្រចាំឆ្នាំ គឺជាអ្វីដែលស្របទៅនឹងគោលបំណងរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ។
លោក Mahendra Siregar អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានពន្យល់អំពីគោលបំណងនៃការស្ដារឡើងវិញនូវការបាត់បង់ព្រៃឈើរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនេះនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែវិច្ឆិកា។
សារចម្រុះ
លោក Arief Wijaya អ្នកគ្រប់គ្រងជាន់ខ្ពស់នៃវិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោកប្រចាំប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានប្រាប់ VOA ថា សារទៅវិញទៅមកនេះ បានបង្កើតឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំអំពីគោលបំណងពិតប្រាកដដែលសេចក្ដីប្រកាសនៃសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះ ចង់ឱ្យប្រទេសដែលចូលរួមតាំងចិត្តធ្វើ។
លោកបាននិយាយថា យុទ្ធសាស្ត្រអាកាសធាតុរយៈពេលវែង ដែលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានដាក់ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីខែកក្កដា មិនមែនតម្រូវឱ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីតាំងចិត្តស្ដារព្រៃឈើឡើងវិញនោះទេ ប៉ុន្តែតម្រូវឱ្យប្រទេសនេះធ្វើយ៉ាងណាឱ្យការបញ្ចេញឧស្ម័នស្រូបកម្ដៅពីព្រៃឈើ និងពីការប្រើប្រាស់ដីធ្លីទៅក្នុងបរិយាកាសមានតុល្យភាពនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០។
លោកបានបន្តថា ករណីនេះ នឹងអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីឈូសឆាយព្រៃឈើនិងដីរុក្ខជាតិពុកផុយច្រើនជាងការស្ដារឡើងវិញនៅត្រឹមចុងទស្សវត្សរ៍នេះ ដរាបណាអ្វីដែលឥណ្ឌូណេស៊ីស្ដារឡើងវិញយ៉ាងហោចណាស់អាចស្រូបយកសារធាតុកាបូនបានច្រើនដូចសារធាតុកាបូនដែលខ្លួនបានបញ្ចេញ។
លោក Arief បានបញ្ជាក់ថា ចំណុចនេះ គឺតម្រូវឱ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីកាត់បន្ថយឱ្យបានច្រើននូវអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើរបស់ខ្លួននៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ និងយ៉ាងហោចណាស់តម្រង់ទិសឥណ្ឌូណេស៊ីទៅរក«ទិសដៅនៃការប្ដេជ្ញារបស់សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី ២៦ ស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ» និងធ្វើឱ្យឥណ្ឌូណេស៊ីស្ថិតនៅលើ «គន្លងឆ្ពោះទៅរកការលុបបំបាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ»។
នៅក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីនិងម៉ាឡេស៊ី បានកាត់បន្ថយអត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើប្រចាំឆ្នាំរបស់ពួកគេ។
ករណីនេះ គឺវាមិនដូចគ្នាទាំងអស់នោះទេសម្រាប់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នៅស្ថិតក្នុងកម្រិតមួយដែលមិនសូវមានការប្រែប្រួលខ្លាំងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ បន្ទាប់ពីអត្រានេះ បានកើនឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ អត្រាបាត់បង់ព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសឡាវ បានកើនឡើងក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និងមានកម្រិតខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ តាំងពីពេលដែលវិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោក បានចាប់ផ្ដើមតាមដានកាលពីឆ្នាំ ២០០១ មក។
ដោយការសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា ព្រៃត្រូពិកជារួមនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺជាធនធានកាបូនដ៏ធំបំផុតមួយ លោក Arief បានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសនីមួយៗសុទ្ធតែរួមចំណែកនៅក្នុងរឿងនេះ។
លោកបានលើកឡើងដូច្នេះថា៖ «ប្រសិនបើយើងជឿថា តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍...គឺពិតជាក្រវាត់ព្រៃត្រូពិកប្រាកដមែន ហើយវាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អាកាសធាតុនិងសីតុណ្ហភាពសាកលលោក ក៏ដូចជាមានសារៈសំខាន់ផ្សេងៗទៀត នោះប្រទេសនីមួយៗគួរតែប្ដេជ្ញាចិត្ត និងចូលរួមនៅក្នុងការកាត់បន្ថយការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើរបស់ខ្លួនប្រកបដោយចីរភាព»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក កោះ សុគន្ធី