ក្រុមបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានអនុវត្តន៍ច្បាប់ព្រៃឈើឲ្យបានជាប់លាប់ គ្រាដែលសហគមន៍លើកឡើងថា បទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ នៅតែបន្តកើតមានជាបន្តបន្ទាប់។
តំបន់ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីប្រមាណ៥០ ម៉ឺនហិចតា ដោយគ្រប់ដណ្តប់ខេត្តចំនួន៤ គឺព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ តំបន់ព្រៃឡង់ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល់កំណត់ជាតំបន់ការពារ កាលពីឆ្នាំ២០១៦។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចុះថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ទាំងបួនខេត្ត គឺខេត្តកំពង់ធំ ព្រះវិហារ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង បានសង្កេតឃើញបទល្មើសមានការកើនឡើងច្រើននៅពេលដែលតំបន់ព្រៃឡង់ត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលខុសពីពេលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបាលព្រៃឈើ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបន្ថែមតាមន័យដើមថា៖ «អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ជាងនេះទៅទៀតនោះគឺ តាំងពីក្រសួងបរិស្ថានបានហាមឃាត់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់មិនឲ្យចុះល្បាត [ជន]ល្មើស មានសេរីភាពចេញចូលព្រៃឡង់កាប់ឈើ និងដឹកជញ្ជូនបានយ៉ាងរលូន ដោយគ្រាន់តែបង់ប្រាក់ជូនមន្ត្រីតាមស្នាក់ការត្រួតពិនិត្យ ជាថ្នូរនឹងការទទួលបានការអនុញ្ញាតឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសក្នុងព្រៃឡង់»។
សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ បានកត់ត្រាទម្រង់នៃបទល្មើសចម្បងៗនៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់ដែលជាតំបន់ការពារ ក្នុងនោះមានការកាប់បំផ្លាញដើមជ័រច្បោះ និងដើមឈើធំៗនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ដោយជនអនាធិបតេយ្យ និងក្រុមហ៊ុន Think Biotech Co.,Ltd ស្ថិតក្នុងខេត្តក្រចេះ ក្រុមហ៊ុន Thy Nha Co.,Ltd Development and Investment និងក្រុមហ៊ុន PNT ស្ថិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និងសកម្មភាពការដឹកជញ្ជូនឈើជាច្រើនគោយន្តក្នុងមួយថ្ងៃៗ និងឧបករណ៍សម្រួលដល់ការកាប់ឈើឆ្លងកាត់មុខស្នាក់ការយាមល្បាតរបស់មន្ត្រីឧស្យានុរក្សនីមួយៗដោយគ្មានវិធានការច្បាប់ និងការកាប់រានដៃព្រៃ និងការតាំងទីលំនៅអនាធិបតេយ្យដោយអ្នកមានអំណាច និងប្រជាពលរដ្ឋអ្នកចំណូលថ្មីជាដើម។
សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃ និងទន្ទ្រានដីព្រៃក្នុងតំបន់ព្រៃការពារនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់នេះ ត្រូវបានអង្កេតតាំងពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០មក។ នេះ បើតាមសមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់។
តំណាងសហគមន៍ព្រៃឡង់មួយរូប លោក ឯក សុវណ្ណា បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា មកទល់ពេលនេះ ការកាប់បំផ្លាញនៅតំបន់ព្រៃឡង់ គឺនៅមានទំហំធំ ហើយមិនមានចំណាត់ការច្បាប់ជាដុំកំភួនណាមួយ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរទេមកលើបទល្មើសព្រៃឈើដែលកំពុងរីកសាយឡើងវិញនោះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អត់មានមន្រ្តីដែលមានចំណាត់ការច្បាស់លាស់ដើម្បីទប់ស្កាត់ ដោយសារភាពធូររលុងនៅតែបណ្តោយឲ្យមានបទល្មើសចេញបាន ហើយការចូលរួមរបស់សហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលឥឡូវគេហាមឃាត់មិនឲ្យចូលព្រៃ។ ហើយគេអត់សូវខ្លាចមន្រ្តីទេ ដោយសារតែមន្រ្តី នៅពេលជួប ឬចាប់អ៊ីចឹងទៅ គេអាចដោះដូរជាលុយកាក់អីបាន»។
លោក ឯក សុវណ្ណា សមាជិកបណ្តាញព្រៃឡង់ខេត្តក្រចេះ បានឲ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា នាពេលបច្ចុប្បន្ន សហគមន៍អាចត្រឹមល្បាតតាមព្រំប្រទល់ និងច្រកចេញចូលតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនអាចចូលទៅល្បាតនៅក្នុងព្រៃឡង់បាននោះទេ។
តំណាងសហគមន៍ព្រៃឡង់នៅខេត្តក្រចេះមួយរូបទៀត លោក ស្វាយ សុង បាននិយាយថា បទល្មើសព្រៃឈើនៅតែបន្តកើតមាន ដោយសារតែមានសកម្មភាពឈ្មួញទិញដូរឈើដើម្បីយកទៅលក់នៅតាមតំបន់ផ្សេងៗ ក្រោមរូបភាពឃុបឃិតនិងអំពើពុករលួយជាមួយក្រុមមន្ត្រីការពារព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ពួកខ្ញុំពិនិត្យមើលទៅថា បើសកម្មភាពពីមុនមក ក៏ដូចជា ឥឡូវហ្នឹង រឹតតែខ្លាំងក្លា បន្តទៀតក្នុងការកាប់បំផ្លាញ។ ខ្ញុំគិតថា បើធ្វើតែរបៀបនេះ ព្រៃតំបន់សហគមន៍យើងទាំងបួនខេត្ត ទាំងអស់ហ្នឹងមិនយូរទេបាទ។ មូលហេតុមិនយូរ ព្រោះការដឹកជញ្ជូននេះ ទាំងយប់ទាំងថ្ងៃនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ហ្នឹង»។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៩ មក ក្រៅពីលែងអាចសហការជាមួយក្រសួងបរិស្ថានបាននោះ បណ្តាញសហគមន៍ការពារព្រៃឡង់ បានទទួលរងការគំរាមកំហែងផ្សេងៗ ដោយសារបណ្តាញសហគមន៍នេះ មិនបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលនាំឲ្យប្រតិបត្តិការល្បាតព្រៃរបស់អ្នកការពារព្រៃឡង់ស្ថិតក្រោមការរឹតត្បិតរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើម្នាក់គឺ លោក ហេង ស្រស់ យល់ថា បទល្មើសព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់នៅតែមានទោះបីជាតំបន់នេះ ត្រូវបានដាក់ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ក្រសួងបរិស្ថានក៏ដោយ ដោយលើកហេតុផលពីការកង្វះខាតនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃនេះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ចំពោះរដ្ឋាភិបាលគាត់ហាក់បីដូចជា ព្រងើយកន្តើយក្នុងការគ្រប់គ្រងនូវធនធានធម្មជាតិ។ គាត់ហាក់បីដូចជា ប្តេជ្ញាចិត្តនៅលើតែក្រដាស។ គាត់សន្យាបានតែនៅចំពោះមុខសាធារណជន។ ប៉ុន្តែការអនុវត្ត ការគ្រប់គ្រងទាំងអស់ហ្នឹង ហាក់បីដូចជានៅតែបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជា តំបន់ព្រៃឡង់ជាដើមដដែល»។
ដំណាលគ្នានេះដែរ លោក ហេង ស្រស់ បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរអនុញ្ញាតឲ្យពលរដ្ឋតាមសហគមន៍មូលដ្ឋានចូលរួមក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ក៏ដូចជាបញ្ឈប់អាជីវកម្មឈើ និងដីសម្បទាននៅតំបន់ព្រៃឈើដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយដែលនាំឲ្យមានអាជីវកម្មជួញដូរឈើខុសច្បាប់ផងដែរ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែល ចុះកាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែវិច្ឆិកា ស្តីពី «សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការកាប់រានដីព្រៃល្មើសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់» អ្នកការពារព្រៃឡង់ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យមានការដកតួនាទីមន្រ្តីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រៃឈើ ការចាត់ចំណាត់ការលើសកម្មភាពកាប់ឈើនិងជួញដូរឈើខុសច្បាប់ ការកាប់រានដីព្រៃ ការដកហូតម៉ាស៊ីនរណាយន្តនិងបិទរោងសិប្បកម្មកែច្នៃឈើ និងការលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់ពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍មូលដ្ឋានផងដែរ។
អភិបាលរងខេត្តក្រចេះ លោក ប៉ែន លីណាត បានច្រានចោលសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សហគមន៍ព្រៃឡង់ ដោយលើកឡើងពីការកង្វះការផ្តល់ដំណឹងជូនដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពីសំណាក់បណ្តាញសហគមន៍នេះ។
លោកបានប្រាប់វីអូអេថា៖ «អាហ្នឹងគាត់ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខ្លូនគាត់។ ប៉ុន្តែចំពោះវិធានការគឺ អាជ្ញាធរក៏ដូចជា សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធគឺ គេខិតខំបង្រ្កាបណាស់។ អ៊ីចឹងគាត់ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយខ្លួនគាត់ គាត់អត់ដែលបានមកពិភាក្សាជាមួយនឹងខាងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធអីទេ»។
ទោះយ៉ាងណា លោកបានទទួលស្គាល់ថា បើទោះបីជាមានកិច្ចប្រឹងប្រែងពីអាជ្ញាធរក្នុងការបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើក៏ដោយ ក៏នៅមានករណីចន្លោះប្រហោងខ្លះផងដែរ ដោយសារតែបទល្មើសព្រៃឈើមួយចំនួន គឺត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅពេលយប់។
វីអូអេមិនអាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយពីលោក នេត្រ ភក្រ្តា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបាននោះទេ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ។ វីអូអេ ក៏មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីតំណាងក្រុមហ៊ុន ដែលមានឈ្មោះក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សមាជិកបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់បានដែរ។
ក្រសួងបរិស្ថាន ធ្លាប់បានចោទប្រកាន់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ថា៖ «បានធ្វើសកម្មភាពដែលមានភាពមិនស្មោះត្រង់ក្នុងកិច្ចសហការ» ក្នុងនោះរួមមាន «ការព្យាយាមចិញ្ចឹមទំនាស់លើបញ្ហាព្រៃឡង់ តាមរយៈការលួចចូលល្បាតដោយអនាធិបតេយ្យ លួចប្រើប្រាស់ Apps ដែលគ្មានការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច បំភ្លៃទិន្នន័យនៃបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ»។ ក្រសួងបរិស្ថានបន្ថែមថា សហគមន៍ព្រៃឡង់ មិនបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់នោះទេ ដូច្នេះក្រសួងបរិស្ថាន ក៏មិនអាចសហការជាមួយបានដែរ។
ក្នុងសំណុំរឿងការពារធនធានព្រៃក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់នេះ សហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីខែមិថុនា បានប្រកាសបញ្ចប់ជំនួយដល់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមគម្រោងព្រៃឡង់បៃតងដោយហេតុផលថា «បញ្ហាមិនត្រូវបានដោះស្រាយ» បើទោះមានការបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះការបាត់បង់ធនធានព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកយ៉ាងណាក្តី។
របាយការណ៍របស់អ្នកស្រាវជ្រាវនៃសកលវិទ្យាល័យ Copenhagen ប្រទេសដាណឺម៉ាក ដែលបានស្រាវជ្រាវអំពីព្រៃឡង់នៅប្រទេសកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ព្រៃឡង់នៅកម្ពុជា បន្តបាត់បង់គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ហើយការកាប់បំផ្លាញមានការកើនឡើងជាង៧០ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ បើធៀបនឹងឆ្នាំមុនៗ។ របាយការណ៍នេះបញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ ព្រៃឡង់បាត់បង់ប្រមាណ៤៧.៤០០ ហិកតា៕
