តើ​ការ​ចង់​បាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ​នៅ​ឥណ្ឌា អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគេ​បាត់បង់​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចំពោះ​ការ​តស៊ូ​របស់​ទីបេ​ឬ​ទេ?

  • Anjana Pasricha

រូបភាព​ឯកសារ៖ ជនជាតិ​ទីបេ​ម្នាក់​ច្រៀង​ចម្រៀង​ជាតិ​ខណ​ដែល​លោក​កាន់​ស្លាក​ជាមួយ​អ្នក​ផ្សេង​ទៀត​បង្ហាញ​ពីជន​ដុត​សម្លាប់​ខ្លួន​ឯងអំឡុង​បាតុកម្ម​មួយ​ក្នុង​ទីក្រុ​ង​ញុវ​ដែលី​កាលពី​ថ្ងៃទី​២៥ មេសា ២០១៤។

ប្រទេស​ឥណ្ឌា​មាន​សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​ធំ​ជាង​គេ​បំផុត​ក្នុង​ពិភពលោក ដែល​បាន​រស់នៅ​ជា​ជន​ភៀស​ខ្លួន​គ្មាន​រដ្ឋ​អស់​រយៈពេល​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ។ សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​នេះ​បាន​ជួយ​ឲ្យ​អន្តរជាតិ​បន្ត​ចាប់​អារម្មណ៍​ទៅ​លើ​ការ​តស៊ូ​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ និង​ឲ្យ​បណ្ដា​បស្ចិម​ប្រទេស​នានា​មាន​ក្ដី​អាណិត​អាសូរ​ចំពោះ​បុព្វហេតុ​របស់​អ្នក​ទាំង​នោះ។

ចាប់​តាំង​ពី​ទទួល​បាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​តាំង​ពី ៦ ឬ ៧ ខែ​មុន​មក លោក Lobsang Wangyal ដែល​ជា​អ្នក​រៀប​ចំ​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ មាន​អារម្មណ៍​ធូរស្រាល​ជាង​មុន​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស។ ការ​ចំណាយ​ពេល​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ប័ណ្ណ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស និង​ការ​ព្រួត​ពិនិត្យ​តឹងតែង​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ឯ​អាកាស​យានដ្ឋាន​ដែល​ជន​ភៀស​ខ្លួន​ទីបេ​តែងតែ​ជួប​ប្រទះ​នោះ ឥឡូវ​នេះ​គឺ​គ្រាន់តែ​ជា​អតីតកាល​ដែល​កន្លង​ផុត​ទៅ​ប៉ុណ្ណោះ។

ខណៈ​ពេល​ដែល​លោក​អូស​វ៉ាលី​ដើម្បី​ឡើង​ជិះ​យន្តហោះ​ទៅ​កាន់​ទីក្រុង​បាងកក ប្រទេស​ថៃ នៅ​ឯ​អាកាស​យានដ្ឋាន​ញូដេលី ប្រទេស​ឥណ្ឌា លោក​បាន​រំឭក​អំពី​ការ​រំខាន​នានា ការ​ចំណាយ​ពេល​វេលា និង​ថវិកា​ដើម្បី​បាន​ឯកសារ​ធ្វើ​ដំណើរ និង​ការ​ឆ្លើយ​សំណួរ​គួរ​ឲ្យ​អាម៉ាស់​មួយ​ចំនួន​នៅ​ឯ​ប្រលាន​យន្តហោះ​ជា​ដើម។

លោក​បាន​និយាយ​ថា៖ «នៅ​ពេល​នោះ ពេល​ដែល​ខ្ញុំ​កំពុង​ឈរ​តម្រង់​ជួរ​រង់ចាំ ខ្ញុំ​ត្រូវ​គេ​នាំ​យក​ទៅ​សួរ​សំណួរ។ នេះ​គឺ​ជា​រឿង​ដ៏​ចម្លែក មិន​មែន​ជា​រឿង​ល្អ​នោះ​ទេ គឺ​វា​ប្រៀប​ដូចជា​ខ្ញុំ​បាន​ធ្វើ​អ្វី​ខុស​អញ្ចឹង»។

លោក Lobsang Wangyal បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្ដឹង​ទៅ​កាន់​តុលាការ​ហើយ​ទទួល​បាន​លិខិត​ឆ្លងដែន​ឥណ្ឌា បន្ទាប់​ពី​តុលាការ​កំពូល​ក្រុង​ញូដេលី​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ផ្ដល់​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​ដល់​ជនជាតិ​ទីបេ​ដែល​កើត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​រវាង​ឆ្នាំ ១៩៥០ និង​ឆ្នាំ ១៩៨៧ ស្រប​ទៅ​តាម​ច្បាប់។ ចំពោះ​អ្នក​ដែល​កើត​ក្រោយ​ឆ្នាំ ១៩៨៧ វិញ គឺ​ចាំបាច់​ត្រូវតែ​មាន​ឪពុក ឬ​ក៏​ម្ដាយ​ជា​ជនជាតិ​ឥណ្ឌា ដើម្បី​អាច​ទទួល​បាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​បាន។

ក្រោយ​ពី​តុលាការ​បាន​សម្រេច​ដូច្នេះ​មក ជនជាតិ​ទីបេ​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​លោក Lobsang Wangyal ជាដើម កំពុង​ជ្រើសរើស​យក​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា។

ប៉ុន្តែ​រឿង​នេះ​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​ដ៏​ក្លៀវក្លា​មួយ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​ដែល​និរទេស​ខ្លួន​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ប្រហែល ១ សែន​នាក់ អំពី​ថា​តើ​រឿង​នេះ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​យុទ្ធនាការ​មួយ​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​មេដឹកនាំ​សាសនា​ទីបេ​សម្ដេច​សង្ឃ Dalai Lama អស់​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​ស្វ័យភាព​បន្ថែម​ទៀត​ពី​ប្រទេស​ចិន​នោះ កាន់​តែ​ចុះ​ខ្សោយ​ដែរ​ឬ​ទេ?

ប្រទេស​ឥណ្ឌា​មាន​សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​ធំ​ជាង​គេ​បំផុត​ក្នុង​ពិភពលោក ដែល​បាន​រស់នៅ​ជា​ជន​ភៀស​ខ្លួន​គ្មាន​រដ្ឋ​អស់​រយៈពេល​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ។ សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​នេះ​បាន​ជួយ​ឲ្យ​អន្តរជាតិ​បន្ត​ចាប់​អារម្មណ៍​ទៅ​លើ​ការ​តស៊ូ​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ និង​ឲ្យ​បណ្ដា​បស្ចិម​ប្រទេស​នានា​មាន​ក្ដី​អាណិត​អាសូរ​ចំពោះ​បុព្វហេតុ​របស់​អ្នក​ទាំង​នោះ។

ហើយ​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​វិវឌ្ឍ​ទៅ​មុខ​តិច​តួច​ក្ដី រឿង​នេះ​នៅតែ​ជា​អាទិភាព​ចម្បង​មួយ​សម្រាប់​សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។

លោក Karten Tsering ប្រធាន​អង្គការ Residents Association ក្នុង​តំបន់​រស់នៅ​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ​ក្នុង​ទីក្រុង​ញូដេលី ប្រទេស​ឥណ្ឌា បាន​និយាយ​ថា៖ «ប្រសិនបើ​ទឹកដី​ទីបេ​មាន​សេរីភាព នោះ​យើង​មិន​ចាកចេញ​នោះ​ទេ។ យើង​នៅតែ​ចិញ្ចឹម​ចិត្ត​តវ៉ា​ទាមទារ​សេរី​ភាព​សម្រាប់​តំបន់​ទីបេ។ ទឹក​ដី​របស់​យើង​គឺ​នៅ​ទី​នោះ»។

សម្ដេច​សង្ឃ Dalai Lama បាន​បញ្ឈប់​ការ​ទាមទារ​ឯករាជ្យ ប៉ុន្តែ​ចង់​បាន «ស្វ័យភាព​ដ៏​ពិត​ប្រាកដ​មួយ» សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​ទីបេ និង​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​អភិរក្ស​វប្បធម៌​របស់​ទីបេ។

នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​ជនជាតិ​ទីបេ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ដែល​ជា​កន្លែង​ដែល​បេតិកភណ្ឌ​របស់​ទីបេ​ត្រូវ​បាន​ការពារ​យ៉ាង​ខ្នះ​ខ្នែង ព្រះ​សង្ឃ​អុជ​ចង្កៀង​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​មួយ ជនជាតិ​ទីបេ​ទាំង​ចាស់​ទាំង​ក្មេង​បាន​មក​បួង​សួង សិស្ស​រៀន​ភាសា​ទីបេ​នៅ​ក្នុង​សាលា ហើយ​មនុស្ស​ទាំង​ចាស់​ទាំង​ក្មេង​មាន​ការ​គោរព​កោត​សរសើរ​សម្ដេច​សង្ឃ Dalai Lama យ៉ាង​ខ្លាំង។

ប៉ុន្តែ​ការ​ទទួល​បាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​មាន​ន័យ​ថា ជន​ភៀស​ខ្លួន​ដែល​មាន​ប័ណ្ណ​ចុះ​ឈ្មោះ​រស់នៅ ត្រូវតែ​ចាក​ចេញ​ពី​តំបន់​រស់នៅ​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ច្បាប់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌា។ ចំណុច​នេះ​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា វា​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​ផ្សារ​ភ្ជាប់​របស់​ពួកគេ​ទៅ​នឹង​អត្តសញ្ញាណ និង​បេតិកភណ្ឌ​របស់​ពួកគេ​កាន់តែ​ឃ្លាត​ឆ្ងាយ​ទៅៗ។

លោក Karten Tsering បាន​និយាយ​ថា ការ​ទទួល​បាន​លិខិត​ឆ្លង​ដែន​ឥណ្ឌា​គឺ​ជា​ជម្រើស​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ខ្លួន​លោក​ផ្ទាល់ លោក​មាន​អារម្មណ៍​ថា​លោក​មិន​ត្រូវការ​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​នោះ​ទេ ហើយ​គិត​ថា លោក​មិន​មាន​ការ​លំបាក​អ្វី​នោះ​ទេ​ក្នុង​ការ​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។ លោក​និយាយ​ថា៖ «នៅ​ឥណ្ឌា យើង​ចង់​ធ្វើ​អ្វី​ក៏​បាន​ដែរ ដោយ​មិន​មាន​ការ​ហាម​ឃាត់​អ្វី​នោះ​ទេ»។

ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​ដែល​យុវជន​ទីបេ​ជាច្រើន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ទទួល​ស្គាល់​ថា ពួកគេ​នឹង​មិន​ត្រឡប់​ទៅ​ទីបេ​វិញ គេ​ឃើញ​មាន​ការ​កើន​ឡើង​នូវ​តម្រូវការ​ក្នុង​ការ​ចាក់​ឫសគល់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា និង​ការ​មិន​បន្ត​រស់នៅ​ក្នុង​នាម​ជា​ជន​គ្មាន​រដ្ឋ​ត​ទៅ​ទៀត។ ពួកគេ​ចង់​មាន​លទ្ធភាព​ខ្ចី​ប្រាក់​ពី​ធនាគារ មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​ការ​ក្នុង​ជួរ​រដ្ឋាភិបាល មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​បរទេស​ដោយ​សេរី ដែល​ពួកគេ​អាច​មាន​សិទ្ធិ​ធ្វើ​រឿង​ទាំង​នេះ​បាន​នៅ​ពេល​ណា​ដែល​ពួក​គេ​មាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក Lobsang Wangyal ដែល​ឪពុក​ម្ដាយ​របស់​លោក​បាន​រត់​គេច​ពី​ទីបេ​កាល​ពី​ពួកគេ​នៅ​វ័យ​ជំទង់​នៅ​ឡើយ បាន​និយាយ​ថា ការ​ទទួល​យក​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​មិន​មែន​មាន​ន័យ​ថា លោក​ក្បត់​ការ​តស៊ូ​របស់​ជនជាតិ​ទីបេ​នោះ​ទេ។ លោក​គ្រាន់​តែ​ទទួល​ស្គាល់​ការពិត​ដែល​ថា ប្រទេស​ឥណ្ឌា​គឺ​ជា​ប្រទេស​កំណើត​តែ​មួយ​គត់​ដែល​លោក​បាន​ស្គាល់។

លោក​បាន​និយាយ​ថា៖ «បេះ​ដូង​របស់​ខ្ញុំ​បាន​ប្រាប់​ថា ខ្ញុំ​ជា​ជនជាតិ​ទីបេ ប៉ុន្តែ​ស្រប​ពេល​ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ ខ្ញុំ​ទទួល​បាន​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌា​ជា​ច្រើន ដោយសារតែ​ខ្ញុំ​បាន​កើត​នៅ​ឥណ្ឌា និង​ដោយសារ​ការ​អប់រំ​ដែល​ខ្ញុំ​ទទួល​បាន​ពី​ឪពុក​ម្ដាយ​របស់​ខ្ញុំ​តាំង​ពី​ក្មេង​មក។ ដូច្នេះ​ភាសា​ហិណ្ឌូ​គឺ​ជា​ភាសា​ទី​ពីរ​របស់​ខ្ញុំ។ ខ្ញុំ​ចូល​ចិត្ត​ញ៉ាំ​បាយ និង​គ្រាប់​សណ្ដែក​ខ្លាំង​ណាស់ គឺ​ខ្លាំង​ដូច​ការ​ចូលចិត្ត​ញ៉ាំ​គាវ និង​មី​ដូច្នេះ​ដែរ‍»។

សំណួរ​ដែល​សួរ​ថា​តើ​អាច​បាន​លិខិត​ឆ្លង​ដែន​បាន​តាម​របៀប​ណា​នោះ គឺ​ជា​សំណួរ​មួយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​យុវជន​ទីបេ​ជជែក​វែកញែក​គ្នា​យ៉ាង​ខ្លាំង ដែល​យុវជន​ទាំង​នោះ​ភាគ​ច្រើន​និយាយ​ថា ពួកគេ​មិន​ចង់​បន្ត​រស់នៅ​ក្នុង​ភាព​មិន​ច្បាស់លាស់​នោះ​ទេ។

នាង Tenzin Paldon និស្សិត​ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​វ័យ ២៣ ឆ្នាំ នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ Delhi ចង់​បាន​សញ្ជាតិ​ឥណ្ឌា​ជា​យូរ​មក​ហើយ បើ​ទោះ​បី​ជា​នាង​មិន​ទាន់​មាន​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ក៏​ដោយ។ នាង​ចង់​បន្ត​ក្ដី​សុបិន​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​ឃើញ​ពិភពលោក​ខាង​ក្រៅ ដែល​ប្រហែល​ជា​នាង​ត្រូវ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ដោយ​មិន​មាន​លិខិត​ឆ្លងដែន។ នាង​និយាយ​ថា៖ «យុវជន​ទីបេ​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ពួកគេ​ដូច​នៅ​ជាប់​គាំង​មួយ​កន្លែង​ដូច្នេះ​ដែរ»។

នាង​និយាយ​ថា រដ្ឋាភិបាល​ឥណ្ឌា​តែងតែ​ធ្វើ​ល្អ​ជា​មួយ​ជនជាតិ​ទីបេ។ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ពេល​ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ វា​ពិតជា​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ចាប់​យក​ឱកាស​នានា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ដែល​មាន​ប្រជាជន​ច្រើន​រួច​ទៅ​ហើយ​នេះ។

នាង Tenzin Paldon បាន​និយាយ​ថា៖ «ប្រសិនបើ​ខ្ញុំ​អាច​ទៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន ខ្ញុំ​អាច​រក​ការងារ​ធ្វើ​បាន។ ខ្ញុំ​អាច​ធ្វើ​អ្វីៗ​ដែល​ខ្ញុំ​ចង់​ធ្វើ​បាន គឺ​ខ្ញុំ​មាន​សេរីភាព។ វា​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ជីវិត​មាន​លក្ខណៈ​ងាយ​ស្រួល​ជាង​មុន»។

ប៉ុន្តែ​នាង​មាន​ការ​ឈឺចាប់​ចំពោះ​ការ​សម្រេចចិត្ត​ដែល​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​លះបង់​គំនិត​ក្នុង​ការ​ត្រឡប់​ទៅ​កាន់​តំបន់​ទីបេ ដែល​ជា​ដែនដី​កំណើត​របស់​ពួកគេ​វិញ។

នាង Tenzin Paldon បាន​និយាយ​ថា៖ «ខ្ញុំ​មិន​ដឹង​នោះ​ទេ ដោយ​ហេតុ​ថា​ពួក​យើង​មាន​គំនិត​បែប​នេះ​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន​របស់​យើង ហើយ​ការ​មិន​យល់​ស្រប​នឹង​នរណា​ម្នាក់​លើ​រឿង​នេះ គឺ​ជា​បញ្ហា​ផ្នែក​សីលធម៌​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន​មនុស្ស​ម្នាក់ៗ មិន​មែន​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន​មនុស្ស​រាល់​គ្នា​នោះ​ទេ‍»៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ ទុំ ម្លិះ