ស្រប​ពេល​ប្រទេស​ស៊ីរី​មាន​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ដ៏​ស្មុគស្មាញ​ ជន​ជាតិ​ Kurd រីក​រាយ​នឹង​សេរីភាព​ថ្មី​នៃ​ការ​ប្រើ​ភាសា

រូបភាពឯកសារ៖ រូបភាពនេះត្រូវបានថតនៅថ្ងៃទី០៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦ ហើយត្រូវបានផ្តល់ដោយអគ្គនាយកដ្ឋានការពារជនសុីវិលសុីរីក្នុងខេត្ត Aleppo។

សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ក្នុង​ប្រទេស​ស៊ីរី​ និង​ការ​ងើប​បះបោរ​របស់​ក្រុម​សកម្ម​ប្រយុទ្ធ​រដ្ឋឥស្លាម​ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជនជាតិ​ស៊ីរី​ដើម​កំណើត​ Kurd មាន​ឱកាស​គ្រប់គ្រង​តំបន់​របស់​ខ្លួន​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​ និង​ប៉ែក​ឦសាន​នៃ​ប្រទេស​ ដែល​រងការ​ហែកហួរ​ដោយ​សង្គ្រាម​។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​ជន​ជាតិ​ Kurd អាច​ប្រតិបត្តិ​វប្បធម៌​របស់​ខ្លួន​ដែល​ធ្លាប់​ត្រូវ​ហាមប្រាម​ពីមុន​មក​ ដោយ​សេរី។

សេរីភាព​ដែល​ទើប​កើត​ថ្មី​ក្នុង​តំបន់​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ជនជាតិ​Kurd នេះ​ គឺ​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ទៅ​ប្រើ​ប្រាស់​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ភាសា​ជនជាតិ​ Kurd ដែល​ត្រូវ​បាន​ហាម​ប្រាម​ជាច្រើន​ទសវត្សរ៍​ក្នុង​របប​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ប្រធានាធិបតី​ Bashar al-Assad និង​ក្រោម​អតីត​ឪពុក​របស់​លោក​ គឺលោក​ Hafez al-Assad ។

ក្រុម​ជន​ជាតិ​ Kurd និយាយ​ថា ​ពួក​គេ​មាន​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​រៀន​ និង​បង្រៀន​ភាសា​របស់​ពួក​គេ​ដល់​កូន​ចៅ​ជំនាន់​ក្រោយ​ ដោយសារ​មិន​សូវ​ឃើញ​មាន​កង​កម្លាំង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីរី​ក្នុង​តំបន់​របស់​ពួក​គេ​ទាល់តែសោះ។

លោក​ Ismael Omar គ្រូ​បង្រៀន​ភាសា​ Kurd របស់​សហគមន៍​ឯកជន​មួយ​ ក្នុង​ទីក្រុង​ Amude និយាយ​ថា៖ «រឿង​ដែល​កំពុង​កើត​មាន​ឡើង​នៅពេលនេះ​ វា​គឺ​ជា​រឿង​មួយ​ដ៏​ល្អ​បំផុត​»។

លោក​ប្រាប់​ VOA ថា​៖ «យើង​បាន​បណ្តុះ​បណ្តាល​និស្សិត​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​ចំនួន​៣១​រូប​ ហើយ​យើង​បាន​ធ្វើ​កិច្ចការ​នេះ​ចាប់តាំង​ពី​ដើម​ដំបូង​នៃ​បដិវត្តន៍​ស៊ីរី​មក​ម្ល៉េះ»។

មុន​ពេល​មាន​បដិវត្តន៍​ស៊ីរី​ ឆ្នាំ​២០១១​ ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​ទាំង​មូល​ក្នុង​តំបន់​ដែល​មាន​ជន​ជាតិ​ Kurd រស់​នៅ​ ប្រើ​ភាសា​អារ៉ាប់​តែ​មួយ​គត់។ ទោះ​បីជា​ជនជាតិ​ Kurd អាច​អភិរក្ស​ការ​ប្រើ​ភាសា​របស់​ខ្លួន​នៅ​តាម​ផ្ទះ​ក៏ដោយ​ ក៏​ជន​ជាតិ​ស៊ីរី​ដើម​កំណើត​ Kurd មិន​ដែល​មាន​ឱកាស​បាន​សិក្សា​រៀន​សូត្រ​ភាសា​ Kurd នៅ​តាម​សាលារៀន​ឡើយ។

លោក​ស្រី​ Samira Hajji Ali ប្រធាន​គណៈ​កម្មាធិការ​អប់រំ​ក្នុង​តំបន់​គ្រប់​គ្រង​ដោយ​ជន​ជាតិ​ Kurd ក្នុង​ទី​ក្រុង​ Qamishli និយាយ​ថា​ នេះ​ជា​ពេល​វេលា​សម្រាប់​ជន​ជាតិ​ Kurd យក​ភាសា​របស់​ពួក​គេ​ទៅ​ប្រើ​ប្រាស់​ឡើង​វិញ​ និង​បង្ហាត់​បង្រៀន​ដល់​កូន​ចៅ។ លោក​ស្រី​ប្រាប់​ VOA ថា​៖ «ភាសា​របស់​ពួក​យើង​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​ Baath ហាម​ឃាត់​ អស់​រយៈ​ពេល​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​មកហើយ​ ប៉ុន្តែ​ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​កូន​ចៅ​របស់យើង​អាច​ទទួល​បាន​ការ​អប់រំ​ជា​ភាសា​កំណើត​របស់​ពួក​គេ»។

លោក​ស្រី​ បាន​បន្ត​ថា​ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នេះ​ ភាសា​ Kurd គឺ​ជា​ភាសា​ផ្លូវការ​ ដូច​នឹង​ភាសា​អារ៉ាប់​ និង​ភាសា​ស៊ីរី។

រដ្ឋបាល​ថ្នាក់​តំបន់​របស់​ជន​ជាតិ​ Kurd ដែល​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ស្វ័យភាព​ បាន​បង្កើត​កម្មវិធី​សិក្សា​ដែល​មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​មុខ​វិជ្ជា​ភាសា​ Kurd ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ ថែម​ទាំង​ផ្តល់​សៀវភៅ​សិក្សា​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ខុស​ប្លែក​ពី​អ្វី​ដែល​ធ្លាប់​បាន​បង្រៀន​នៅ​ក្នុង​សាលា​រៀន​រដ្ឋ​របស់​ស៊ីរី។

លោក​ Abdulselam Mohamad គ្រូ​បង្រៀន​នៅ​សាលា​រៀន​រដ្ឋ​ ក្នុង​តំបន់​ Qamishli និយាយ​ថា៖ «នៅ​ឆ្នាំ​សិក្សា​ខាង​មុន​នេះ​ យើង​នឹង​មាន​សៀវភៅ​សិក្សា​ដែល​រៀបចំ​សម្រាប់​ថ្នាក់​បឋម។ គ្រប់​សៀវភៅ​សិក្សា​មុខ​វិជ្ជា​គណិត​វិទ្យា​ និង​វិទ្យា​សាស្រ្ត​ទាំង​អស់​ សរសេរ​ជា​ភាសា​ Kurd»។

លោក​ប្រាប់​ VOA ថា​ គ្រូៗ​នឹង​ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​វគ្គ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ ដើម្បី​អាច​ប្រើ​ប្រាស់​ភាសា​ Kurd ក្នុង​ការ​បង្រៀន។

ប៉ុន្តែ​ ប្រជាជន​ជាច្រើន​ មាន​ការ​រិះគន់​ចំពោះ​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​ថ្មី​នេះ។ ពួក​គេ​និយាយថា​ ទោះ​បី​ជា​ការ​បង្រៀន​ជា​ភាសា​ Kurd ជា​រឿង​មួយ​ល្អ​ និង​អាច​បន្ត​ភាសា​នេះ​ដល់​កូន​ចៅ​ក៏ដោយ​ ក៏​កម្មវិធី​សិក្សា​ថ្មី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ដាក់​ចេញ​នេះ​ មិន​បាន​គិត​គូរ​ពី​ស្ថានភាព​ពិត​ជាក់​ស្តែង​ដែល​សិស្ស​មិន​ទាន់​បាន​រៀបចំ​ខ្លួន​រួច​រាល់​ ក្នុង​ការ​ទទួល​ការ​អប់រំ​ជា​ភាសា​ Kurd ទាំង​ស្រុង​បែប​នេះ​នៅ​ឡើយ។

លោក​ស្រី​ Nesrin Malla ម្តាយ​របស់​កូន​សិស្ស​បី​រូប​ ដែល​ចូល​រៀន​នៅ​សាលា​ឯកជន​ដែល​ឧបត្ថម្ភ​ដោយ​ព្រះវិហារ​សាសនា​គ្រិស្ត​ និយាយ​ថា៖ «ពួក​យើង​មិន​ជំទាស់​នឹង​ការ​បង្រៀន​កូនៗ​របស់​យើង​ជា​ភាសា​Kurdនោះ​ទេ»។

លោកស្រី​ ប្រាប់​VOA ថា៖ «ភាសា​ Kurd ជា​ភាសា​កំណើត​របស់​យើង​ ហើយ​យើង​ស្រឡាញ់​ភាសា​នេះ​ ប៉ុន្តែ​ ការ​សម្រុក​ដាក់​គ្រប់​សៀវភៅ​សិក្សា​ជា​ភាសា​ Kurdឲ្យ​កូន​សិស្ស​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ​ គឺ​ជា​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ប្រយោជន៍»។

សាលា​រៀន​ឯកជន​ ដែល​នៅ​តែ​បន្ត​បង្រៀន​ជា​ភាសា​អារ៉ាប់​ មិន​មែន​ជា​ជម្រើស​សម្រាប់​មាតា​បិតា​សិស្ស​ទាំង​អស់​ឡើយ។ ដោយសារតែ​តម្លៃ​សិក្សានៅ​តាម​សាលារៀន​ឯកជន​ មាន​តម្លៃ​ថ្លៃ ប្រជាជន​គ្មាន​ជម្រើស​អ្វី​ក្រៅ​ពី​បញ្ជូន​កូនៗ​របស់​ពួក​គេ​ទៅ​រៀន​នៅ​តាម​សាលា​រៀន​រដ្ឋ​ ដែល​បង្រៀន​ជា​ភាសា​Kurd នោះ​ទេ។

ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​ភាសា​ សម្តែង​នូវ​ក្តី​បារម្ភ​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ​ ដែល​ថា​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​ភាសា​Kurdឲ្យ​សិស្ស​សិក្សា​ អាច​នឹង​រំខាន​ដល់​ទម្លាប់​នៃ​ការ​សិក្សា​របស់​ពួក​គេ។

លោក​គ្រូ​បង្រៀន​ម្នាក់​ ឈ្មោះ​ Omar គិត​ថា៖ «វា​ត្រូវ​តែ​មាន​ដំណើរ​ការ​តាម​លំដាប់​លំដោយ​មួយ​សម្រាប់​ការ​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ភាសា​ Kurd សម្រាប់​កូន​សិស្ស​តាម​ជំហាន​បន្តិច​ម្តងៗ។ យើង​មិន​អាច​ចេះ​តែ​បង្រៀន​ពួក​គេ​នូវ​ភាសា​មួយ​ដែល​ពួក​គេ​មិន​ធ្លាប់​ឃើញ​ក្នុង​ការ​អប់រំ​របស់​ពួក​គេ​ ហើយ​យើង​បែរ​ជា​រំពឹង​ឲ្យ​ពួក​គេ​មាន​ភាព​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​សិក្សា​ឡើយ»។

ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​គិត​ថា​ ឧបសគ្គ​មួយ​ទៀត​សម្រាប់​កូន​សិស្ស​ គឺ​ភាព​ខុស​គ្នា​នៃ​អក្សរ​ភាសា ​Kurd និង​ភាសា​អារ៉ាប់។ ភាសា​ Kurd ស្ថិត​ក្នុង​អំបូរ​ភាសា​ឥណ្ឌា-អឺរ៉ុប​ ដែល​ប្រើ​អក្សរ​ឡាតាំង​សម្រាប់​សំណេរ​ ចំណែក​សិស្ស​ធ្លាប់​តែ​ប្រើ​អក្សរ​អារ៉ាប់​ដែល​សរសេរ​ពី​ស្តាប់​ទៅ​ឆ្វេង។

លោក​គ្រូ​ Omar និយាយ​ថា​៖ «ករណី​នេះ​មើល​ទៅ​ហាក់​បី​ដូច​ជា​បញ្ហា​តូច​តាច​ ប៉ុន្តែ​ ជាក់​ស្តែង​វា​ជា​រឿង​ដែល​ពិបាក​ដោះស្រាយ​ ដោយសារ​តែ​សិស្ស​ត្រូវ​តែ​ប្តូរ​ទម្លាប់​ទាំង​អស់​ ទៅ​ជា​សំណេរ​អក្សរ​ឡាតាំង​វិញ»។

លោក​បាន​បន្ត​ថា​ វា​នឹង​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេល​ច្រើន​ មុន​នឹង​សិស្ស​អាច​ស៊ាំ​នឹង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​អក្សរ​ថ្មី។

ថ្មីៗ​នេះ​ សកល​វិទ្យាល័យ​ដែល​ទើប​បង្កើត​ថ្មី​មួយ មាន​កម្មវិធី​អប់រំ​ទៅ​លើ​បួន​មុខ​ជំនាញ​ រួម​មាន​ អក្សរ​សាស្រ្ត​Kurd វិទ្យា​សាស្រ្ត​ វិស្វកម្ម​ និង​វេជ្ជសាស្រ្ត។

ទោះ​បី​ជា​មាន​ភាព​លំបាក​ផ្នែក​បច្ចេក​ទេស​ទាំង​នេះ​ក៏​ដោយ​ ក៏​ក្រុម​ជន​ជាតិ​ Kurd នៅ​ថ្នាក់​មូលដ្ឋាន​នានា​ បាន​និយាយ​ថា ក្នុងពេល​ដែលពួកគេ​កំពុង​តែទទួល​បាន​សិទ្ធិ​អំណាច​កាន់​តែ​ច្រើន ពួកគេ​បានតាំងចិត្ត​នឹងបន្ត​ជំរុញ​ភាសា​របស់ពួកគេ​ឲ្យ​មាន​ការទទួលស្គាល់​ពី​គ្រប់​ទិដ្ឋភាព​នៃជីវិត​រស់នៅ៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ​ កោះ​ សុគន្ធី