ក្រោយចូលតតាំងក្តីជាង៥០លើកនៅតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ លោក ផែង ហេង សហមេធាវីការពារក្តីឱ្យប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា មិនរំពឹងថា តុលាការអាចរកដំណោះស្រាយជូនមេដឹកនាំនយោបាយជំទាស់នេះបានទេ ដោយថាសំណុំរឿងលោកកឹម សុខាមានលក្ខណៈសាំញ៉ាំជាមួយភ័ស្តុតាងដែលមិនច្បាស់លាស់ ហើយអាចមានតែច្រកសំខាន់មួយប៉ុណ្ណោះដែលអាចបំបែកសំណុំរឿងនេះបានគឺការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ។
បើតាមលោក ផែង ហេង ការសួរដេញដោលលោក កឹម សុខា នៅតុលាការ ក៏សឹងតែជិតនឹងបិទបញ្ចប់ដែរ ដោយលោកលើកហេតុផល នៃកង្វះភ័ស្តុតាងដើម្បីគាំទ្រការចោទប្រកាន់លើលោក កឹម សុខា ពីបទសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស ព្រោះភ័ស្តុតាងដែលប្រើប្រាស់មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះភាគច្រើនជាវីដេអូឃ្លីបខ្លីៗ បង្ហាញពីហេតុការណ៍បាតុកម្ម ដែលកើតក្រោយការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ២០១៣ និងការថ្លែងសារនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា អំឡុងពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងដំណើរការ។ ហើយនៅក្នុងសវនាការកាលពីថ្ងៃពុធនេះ ភាគីតំណាងអយ្យការក៏បានបង្ហាញអាកប្បកិរិយាមិនសមទំនងក្នុងនាមជាអ្នកកាន់ច្បាប់។
លោក ផែង ហេង បានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងសវនាការលើកទី៥១នេះមិនមានអ្វីវិវឌ្ឍទៅមុខទេ តែបែរជាមានការនិយាយឌឺដង លើលោក កឹម សុខា ដូចជាថា វាសនារបស់លោកកឹម សុខាត្រូវបានតម្រូវឱ្យមកឈរក្នុងក្រចកសេះជាដើម។
លោក ផែង ហេង ប្រាប់វីអូអេកាលពីថ្ងៃពុធថា៖ «ពាក្យសម្តីមួយចំនួនរបស់តំណាងអយ្យការដែលសហមេធាវីរបស់ឯកឧត្តម កឹម សុខា យល់ថា វាមិនមែនជាវិជ្ជាជីវៈច្បាប់ វាហាក់បីដូចជាគ្រាន់តែផ្លែផ្កា ឬរបៀបខែងរ៉ែង បង្ហាញនូវចរិតមួយ ដែលមិនសូវជាអាចទទួលយកបាន»។
លោកបន្ថែមថា៖ «នីតិវិធីដែលតុលាការបានកំណត់ យើងឃើញថា វាសឹងតែថាចប់ទៅហើយ ព្រោះ អយ្យការហាក់មិនមាន ភ័ស្តុតាង ឬមានវីដេអូណាក្រៅពីវីដេអូចាស់ៗដដែលចាក់៣ទៅ៤ដង វីដេអូមួយៗហ្នឹង»។
រូបឯកសារ៖ មេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា លោក ផែង ហេង និយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាននៅខាងមុខ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បន្ទាប់ពីសវនាការថ្ងៃទីពីរ លើសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ស្តីពីបទ «ឃុបឃិតជាមួយរដ្ឋបរទេស»បានបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។(ទុំ ម្លិះ/VOA)
ផ្តើមចេញពីភាពមិនចម្រើនទៅមុខនៃការបង្ហាញភ័ស្តុតាងនេះ លោក ផែង ហេង យល់ថាដំណោះស្រាយដែលល្អដើម្បីធ្វើឱ្យកម្ពុជា អាចបើកលម្ហប្រជាធិបតេយ្យតាមអ្វីដែលអន្តរជាតិ និងប្រទេសមួយចំនួនចង់ឃើញនោះ គឺមានតែការដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយ ដែលជាឆន្ទៈរបស់អ្នកនយោបាយ ដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងនៅតែមើលឃើញថា រឿងនេះវាជារឿងនយោបាយមួយ ដែលការសម្រេចអីយ៉ាងណានោះ វានៅតែផ្អែកទៅលើឆន្ទៈនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច»។
ខណៈសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ស្ថិតនៅទ្រឹងក្នុងតុលាការអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ លោក កឹម សុខា បន្តជួបជាមួយភ្ញៀវមិនដាច់ផងដែរ។ ហើយមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញលោក កឹម សុខា បានជួបពិភាក្សាជាមួយអង្គទូតនៃបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ដែលរួមមាន លោក Josep Borrell Fontelles តំណាងជាន់ខ្ពស់សហភាពអឺរ៉ុបសម្រាប់កិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ លោក KANO Takehiro អគ្គនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ាននិងអាស៊ីបូព៌ា និងជាឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសជប៉ុន អ្នកស្រី Penny Wong រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី លោក Antony BLINKEN រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក និងជួបជាមួយអង្គទូតនៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនទៀត។
លោក Josep Borrell Fontelles បានថ្លែងតាមប្រព័ន្ធ Twitter ថា ការកាត់ក្តីដ៏យូរអង្វែងរបស់លោកកឹម សុខា ត្រូវតែត្រូវបានដោះស្រាយ ដើម្បីឱ្យលោកអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ២០២៣ ហើយការស្ដារឡើងវិញនូវសិទ្ធិនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា នឹងរួមចំណែកដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ ដែលពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវបានរាប់បញ្ចូល។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជា លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ប្រទេសកម្ពុជាគួរតែដោះស្រាយបញ្ហាលម្ហនយោបាយនេះឱ្យបានឆាប់ និងស្របទៅនឹងការចង់បានរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាឈរនៅតែម្នាក់ឯង និងបាត់បង់ប្រយោជន៍ផ្សេងទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «សហគមន៍អន្តរជាតិចង់ឱ្យមានបើកលម្ហសេរីភាពសម្រាប់លោក កឹម សុខា បើកសម្រាប់គណបក្សប្រឆាំងចូលរួមឱ្យបានទូលាយ [ដូច]មុនព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំ២០១៧ ហើយកម្ពុជាយើងអត់អាចត្រឡប់ទៅវិញបានទេ។ ខ្ញុំគិតថា កម្ពុជាអាចរងផលប៉ះពាល់មួយចំនួន ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអត្ថប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជាទទួលបានពីលោកខាងលិចហ្នឹង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក សេង សារី ថ្លែងថា ការពន្យារពេលរឿងក្តីនេះ កំពុងបង្កផលប៉ះពាល់លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជាទាំងមូល និងថា លោក កឹម សុខាផ្ទាល់ត្រូវព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យបានមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣នេះ បើសិនលោកចង់បន្តជីវិតនយោបាយរបស់លោក។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងក្តីលោក កឹម សុខា បើសិនជាក្នុងករណីលោក កឹម សុខា មិនអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះទេ ខ្ញុំគិតថាជីវិតនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា នឹងត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយពិបាកនៅក្នុងការកសាងកម្លាំងនយោបាយឡើងវិញ»។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់របស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យី សុខសាន្ត មើលមិនឃើញពីការវិវឌ្ឍទៅមុខនៃសំណុំរឿងលោកកឹម សុខា ដោយសារតែភាគីខាងព្រះរាជអាជ្ញា គ្រាន់តែចាក់ឃ្លីបវីដេអូខ្លីៗរួចអះអាងថាជាភ័ស្តុតាងនិងលើកជាសំណួរជុំវិញឃ្លីបវីដេអូទាំងនោះ ហើយលោក កឹម សុខា ពេលខ្លះឆ្លើយ និងពេលខ្លះមិនឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរទាំងនោះ។
បន្ថែមពីនេះ លោកកត់សម្គាល់ថា អង្គទូតនៃបណ្តាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យភាគច្រើន យល់ថានេះរឿងនេះ ជារឿងនយោបាយ ដូច្នេះគួរតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយដើម្បីបញ្ចប់សំណុំរឿងនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាក់ស្តែងពេលខ្លះ គ្រាន់ជាសំណួរឌឺដងរវាងព្រះរាជអាជ្ញាជាមួយជនជាប់ចោទ រវាងព្រះរាជអាជ្ញាជាមួយមេធាវី ហើយអត់មានទៅមុខទេ។ យើងមើលជារួមគឺអត់ទៅមុខ...។យើងមើលមួយទៀត គឺការចូលរួមពីអង្គទូត ពីអង្គការហាក់បីដូចជាមានការថយចុះ ដោយសារតែទាំងអស់គ្នា គេយល់ថា រឿងនេះជារឿងនយោបាយ។ អ៊ីចឹងហើយគួរតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយ វាមានការប្រសើរ»។
អ្នកនាំពាក្យអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ប្លង់ សុផល ប្រាប់វីអូអេនៅសប្តាហ៍នេះថា មេធាវីការពារក្តីឱ្យលោក កឹម សុខា គួរតែតតាំងគ្នានៅក្នុងសវនាការពាក់ព័ន្ធភ័ស្តុតាងជាជាងការវាយប្រហារនៅខាងក្រៅសវនាការយ៉ាងដូច្នេះ។
លោកលើកឡើងជាសារតាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាមតាមអត្ថន័យដើមថា៖ «នេះជាការយល់ឃើញ ហើយក៏ជាទម្លាប់របស់មេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យជនជាប់ចោទ ដែលតែងតែលើកហេតុផលដើម្បីវាយប្រហារនៅខាងក្រៅសវនាការ បើទោះបីជាសវនាការប្រព្រឹត្តល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ»។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន បានហៅលោក កឹម សុខា ថាជាក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ ដែលជាហេតុ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនសម្រួលឱ្យមានការចរចាតាមផ្លូវនយោបាយឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងអត់មាននឹកឃើញអ្វីចរចានយោបាយទេ ពីព្រោះ កឹម សុខា ជាអ្នកនយោបាយ។ ហើយមិនមែនធ្វើនយោបាយសុចរិតឯណា? ធ្វើនយោបាយទុច្ចរិត ដោយចង់លេងផ្លូវកាត់ ផ្តួលរលំរាជរដ្ឋាភិបាល តាមបដិវត្តន៍ពណ៌ហ្នឹងឯង។ អ៊ីចឹងបានជាប់ពិរុទ្ធភាពនៅក្នុងផ្លូវតុលាការ។ ដូច្នេះឱ្យងាកទៅក្រោយ ទៅរករឿងនយោបាយជជែកជារឿងនយោបាយម៉េចកើត?វាអត់ទៅរួចទេ អាហ្នឹង»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការខុមហ្វ្រែលលោក កន សាវាង្ស យល់ថា ក្តីក្តាំរបស់លោក កឹម សុខា ដែលអូសបន្លាយពេលតាំងពីឆ្នាំ២០១៧មកនោះ មិនត្រឹមតែកាត់បន្ថយសិទ្ធិសេរីភាពរបស់អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំងលោកកឹម សុខានោះទេ តែបង្កឱ្យមានបរិយាកាសអាប់អួក្នុងនយោបាយនៅកម្ពុជាថែមទៀតផង។
លោកថ្លែងថា៖ «មិនថាតែពាក់ព័ន្ធជាមួយឯកឧត្តម កឹម សុខា ទេគឺថា វារឿងផ្សេងៗទៀត ជាពិសេសសកម្មជនគណបក្សនយោបាយដែលជាអតីតរបស់គណបក្សប្រឆាំង គឺថា វាធ្វើឱ្យមានការប៉ះពាល់ទៅដល់បរិយាកាសនយោបាយនៅមុនការបោះឆ្នោត។ វាពិតជាមាន ពីព្រោះសេរីភាពអស់ហ្នឹងមិនត្រូវបានពិនិត្យមើល និងបើកឱ្យបានទូលំទូលាយនោះទេ»។
អ្នកគាំទ្រមួយចំនួនរបស់លោក កឹម សុខាបានអះអាងកន្លងមកថា ក្តីក្តាំរបស់អតីតមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ដែលបានអូសបន្លាយពេលជាយូរឆ្នាំមកហើយនោះ ល្មមដល់ពេលបញ្ចប់ ដើម្បីអ្វីដែលពួកគេយល់ថា ជាប្រយោជន៍ប្រជាជាតិខ្មែរ ក្នុងនោះគឺការគាំទ្រខាងពាណិជ្ជកម្មពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដូចជាសហគមន៍អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម៕