ប្រទេសកម្ពុជាបាននាំចូលមាសសុទ្ធ ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនដែលមានតម្លៃស្មើនឹង១៥ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំពីប្រទេសសិង្ហបុរី នេះបើយោងតាមស្ថិតិរបស់រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរីដែលចងក្រងឡើងដោយអង្គការមាតាធម្មជាតិកម្ពុជា។
ក្រុមអ្នកប្រឆំាងនឹងអំពើពុករលួយនិយាយថា តួលេខដ៏ច្រើននេះ បានបង្កឲ្យមានការភ័យព្រួយអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មហិរញ្ញវត្ថុជាពិសេសការរត់ពន្ធ។
ក្រុមមន្រ្តីនៅកម្ពុជាច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះដោយនិយាយថាមាសទាំងនោះគ្រាន់តែត្រូវបានឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជាខណៈដែលកំពុងត្រូវនាំចេញទៅប្រទេសផ្សេងទៀត។
ក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំ មាសសុទ្ធដែលត្រូវបាននាំចេញពីប្រទេសសិង្ហបុរីមកកម្ពុជាមានចំនួនលើសពីប្រទេសផ្សេងៗទៀតក្រៅពីប្រទេសចិន។ ទិន្នន័យបានបង្ហាញថាមាសសុទ្ធសរុបចំនួន៣៧០តោនត្រូវបាននាំចូលមកកម្ពុជារវាងឆ្នាំ២០១២និង២០១៧។
ការនាំចូលមាសទាំងនេះ មានទឹកប្រាក់ច្រើនជាង១២ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក បើធៀបនឹងផលិតផលសរុបផ្សេងទៀតដែលកម្ពុជានាំចូលពីប្រទេសសិង្ហបុរីក្នុងអំឡុងពេលដូចគ្នានេះដែរ។ នេះបើយោងតាមក្រុមឃ្លាំមើលផ្អែកលើរបាយការណ៍ដែលមានពីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលមិនបានបញ្ជាក់ពីផលិតផលជាក់លាក់នោះទេ។
ស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិកម្ពុជាលោក Alejandro Gonzalez-Davidson ដែលជាអ្នកបកអាក្រាតតួលេខនាំចេញ បានប្រមូលតារាងទិន្នន័យស្ថិតិរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរី ហើយផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈវីដេអូមួយដែលត្រូវបានបង្ហោះកាលពីថ្ងៃច័ន្ទសប្តាហ៍កន្លងទៅ។ លោក Alejandro Gonzalez-Davidson ប្រាប់ VOA ថាភាពមិនប្រក្រតីនៃតួលេខនេះ ត្រូវការការបកស្រាយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោកបាននិយាយកាលថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុនថា៖
«ឯកសារនោះ តាមខ្ញុំយល់ឃើញ មានភស្តុតាងច្រើនដែលបង្ហាញថាមាសទាំងនោះមិនត្រូវបានគេកត់ត្រា។ ការណ៍នេះគឺមិនត្រឹមត្រូវនិងមិនស្របច្បាប់»។
លោកបានបន្ថែមថា កាលពីមុននៅពេលដែលមានភាពមិនប្រក្រតីរវាងការនាំចេញនាំចូលធំៗ ត្រូវបានរកឃើញក្នុងករណីទាក់ទិននឹងការកាប់ឈើខុសច្បាប់និងការបូមខ្សាច់ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដាក់បន្ទោសលើភាពមិនត្រឹមត្រូវរបស់នៃការចុះបញ្ជី។
លោក Alejandro បន្តថា៖
«បាទ ភាពមិនប្រក្រតីប្រាកដជាមាន ប៉ុន្តែវាមិនអាចពន្យល់បានថាតើភាពមិនប្រក្រតីនេះមានទំហំធំជាងកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ប្រទេសទាំងមូលពីរទៅបីដងបានយ៉ាងដូចម្តេច»។
កញ្ចប់ថវិកាជាតិសម្រាប់ការចំណាយក្នុងឆ្នាំ២០១៨របស់កម្ពុជាគឺ មានចំនួន៦ពាន់លានដុល្លារ។
នៅក្នុងវីដេអូដែលត្រូវបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុក នៅលោក Alejandro បាននិយាយថា៖
«ហេតុដូច្នេះយើងទាំងអស់គ្នាតម្រូវឲ្យមានការបកស្រាយជុំវិញបញ្ហាពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់របបក្រុងភ្នំពេញជាពិសេសនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋករនិងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា»។
VOA ទាក់ទងស្ថាប័នរដ្ឋទាំងពីរនេះមិនបាននោះទេ។
រូបឯកសារ៖ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណរដ្ឋមន្ត្រីផ្តល់បទសម្ភាសដល់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក VOA នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ (ខាន់ សុគុំមនោ/VOA)
ឃ្លាំងមាសបម្រុងរបស់កម្ពុជាមិនមានការកើនឡើងឡើយក្នុងរយៈពេលយ៉ាងហោចណាស់១៨ឆ្នាំ យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាមាសពិភពលោក។ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន បាននិយាយថាលោកមិនបានដឹងពីការស៊ើបអង្កេតដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជានោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖
«នេះជាការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មលោក ស៊ាង ថៃ បាននិយាយថាផលិតផលខ្លះត្រូវបាននាំចូលមកហើយនាំចេញទៅវិញ ដូច្នេះផលិតផលនោះមិនត្រូវបានកត់ត្រាឡើយ។
«បាទ! វាមានទំនិញច្រើនហើយដែលមិនមែនយកមក យើងគ្រាន់តែឃើញយកទៅយើងយើងថានាំមកស្រុកយើង។ អាហ្នឹងវាអត់ទាន់ហៅថាការវាយតម្លៃត្រឹមត្រូវទេ ព្រោះយើងត្រូវមើលច្រកចេញទោវិញផងបាទ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញអំពើពុករលួយបានប្រាប់ VOA ថាប្រទេសគោលដៅការនាំចេញអាចជាបញ្ហា។
លោក George McLeod អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកនយោបាយនៅប្រទេសថៃដែលបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតការជួញដូរមាសក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបាននិយាយថា ការកេងប្រវ័ញ្ចពាណិជ្ជកម្មលើភាពធូរលុងនៃច្បាប់វិន័យរបស់កម្ពុជាចំពោះការរត់ពន្ធមាសពីប្រទេសសិង្ហបុរីទៅប្រទេសវៀតណាមដែលមានការត្រួតពិនិត្យតឹងតែង បានកើតមានកាន់តែច្រើនក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំចុងក្រោយ។
លោកបាននិយាយថាប្រសិនបើនរណាម្នាក់សន្មត់ថាពាក់កណ្តាលនៃមាសដែលត្រូវបាននាំចូល ស្ថិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វាបង្ហាញពី «ការរត់ពន្ធមាសដ៏ធំកំពុងកើតមាន»។
«សិង្ហបុរីមានទីផ្សារមាសសេរី។ ជាការពិត អ្នកអាចទិញដុំមាស នៅតាមផ្សារហើយនាំចេញដោយឥតកំណត់។ អ្នកអាចនាំមាសរាប់ពាន់លានដុល្លារចេញដោយគ្មានអ្នកណាសួរសំណួរអ្វីឡើយ»។
ក្រៅពីបង់ថ្លៃប្រតិបត្តិការតិចតួច មាសត្រូវបាននាំចូលមកកម្ពុជាដោយមិនជាប់ពន្ធ យោងតាមលោក McLeod។
រូបឯកសារ៖ ប្រាក់ដុងរបស់វៀតណាម នៅធនាគារពាណិជ្ជកម្មអាស៊ី ក្នុងទីក្រុងហាណូយប្រទេសវៀតណាម។
លោក McLeod បានបន្តថាវាតែងត្រូវបានគេរត់ពន្ធតាមដីគោកទៅប្រទេសវៀតណាម ដែលការនាំចូលមាសត្រូវបានគេហាមឃាត់ហើយមានតែអាជ្ញាធរកណ្តាលប៉ុណ្ណោះដែលទទួលខុសត្រូវការណ៍នេះដោយការនាំចូលមាសត្រូវបានជាប់ពន្ធក្នុងប្រទេសវៀតណាម នាំឲ្យប្រទេសនេះទទួលប្រាក់ចំណេញយ៉ាងហោច៧ទៅ៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។
លោក McLeod និយាយថាសហគ្រិនក្នុងប្រទេសវៀតណាមដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកចម្រើនខ្លាំង បានព្យាយាមបម្លែងចំណូលរបស់ខ្លួនពីលុយដុងវៀតណាមដែលមិនមែនជារូបិយបណ្ណអន្តរជាតិមានតម្លៃ។
«បើសិនជាអ្នកមើលបរិបទនេះ វាសមហេតុសមផលដែលមាសខុសច្បាប់ជាច្រើនបានហូរចូលទៅវៀតណាម»។
លោក McLeod បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រៀបធៀបទៅនឹងសកម្មភាពខុសច្បាប់ផ្សេងទៀត ដែលកំពុងកើតមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា «ករណីនេះមិនធ្ងន់ធ្ងរទេ»។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ(TI) ឲ្យចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប្រទេសពុករលួយខ្លាំងបំផុតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និងជាប្រទេសក្នុងចំណោមប្រទេសពុករលួយទាំង២០ក្នុងពិភពលោក។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ TI ប្រចាំកម្ពុជា លោក ព្រាប កុល បានប្រាប់ VOA តាមអ៊ីម៉ែលថាអាជ្ញាធរក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី កម្ពុជានិងប្រទេសផ្សេងទៀតគួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះតួលេខនេះ។
រូបឯកសារ៖ លោក ព្រាប កុល នាយកប្រត្តិបតិ្តអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា។ (ហ៊ុល រស្មី/VOA)
លោក ព្រាប កុល បានសរសេរថា៖
«ចន្លោះប្រហោងសំខាន់ៗនិងទំហំនៃអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាធ្វើឲ្យយើងមានការព្រួយបារម្ភ។ យើងអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយយកចិត្តទុកដាក់»។
ការិយាល័យលោក Vincent Leong នាយកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនិងឧស្សាហកម្មនិង Vivian Balakrishnan នៃក្រសួងការបរទេសប្រទេសសិង្ហបុរីមិនបានឆ្លើយតបនឹង VOA នោះទេ។
នេះមិនមែនជាលើកដំបូងឡើយដែលអង្គការមាតាធម្មជាតិនៃកម្ពុជាបានប្រើស្ថិតិពាណិជ្ជកម្មរបស់សិង្ហបុរីដើម្បីចោទជាសំណួរអំពីការប្រតិបត្តិផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ អង្គការនេះបានបកអាក្រាតពីការកត់ត្រានាំចូលខ្សាច់របស់សិង្ហបុរីពីកម្ពុជាប្រមាណ៧០០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិករវាងឆ្នាំ២០០៧និង២០១៥ ខណៈដែលទីស្នាក់ការគយកម្ពុជាកត់ត្រាទឹកប្រាក់ត្រឹមតែ៥លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក៕