នៅមុនដាច់ឆ្នាំ ២០២២ នេះ សកម្មជន និងសាច់ញាតិអតីតមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងបានរួមគ្នាអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលម្ហសេរីភាព និងនយោបាយឡើងវិញ តាមរយៈការស្នើឲ្យតុលាការ និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់និងដោះលែងសកម្មជននយោបាយ និងអ្នកតស៊ូមតិផ្សេងទៀត ដែលកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ។
ក្នុងការអំពាវនាវនោះ ក្រុមអ្នកតវ៉ាបានមកជួបជុំគ្នានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ ដែលអាជ្ញាធរបានបិទមិនឲ្យអ្នកតវ៉ាណាម្នាក់ចូល តែបានអនុញ្ញាតឲ្យមានការសម្តែងមតិអំពីរឿងអយុត្តិធម៌មួយចំនួននៅមុខទីលាននោះ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ខ្លួនអ្នកមានទស្សនៈផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាល អតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវរំលាយ និងការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំសហជីពនៅក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍។
ក្រោយប្រមូលផ្តុំសម្តែងមតិនៅទល់មុខទីលានប្រជាធិបតេយ្យនោះ ក្រុមអ្នកតវ៉ាដែលក្នុងនោះមានលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា បាននាំយកញត្តិមួយទៅដាក់នៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ទីដែលមានការទទួលយកញត្តិដាច់ដោយឡែកមួយទៀតពីសំណាក់មន្ត្រីខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក រ៉ុង ឈុន ដែលជាទីប្រឹក្សាគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាផងនោះ បានកត់សម្គាល់នូវភាពវិជ្ជមាន ចំពោះសកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដែលបានបើកផ្លូវឲ្យអ្នកតវ៉ាបានដើរហែញត្តិតាំងពីទីលានប្រជាធិបតេយ្យ រហូតមកដល់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយគ្មានការរាំរាំងណាមួយបានកើតឡើង។
លោកនិយាយនៅចំពោះមុខក្រុមអ្នកតវ៉ា និងអ្នកកាសែតថា៖ «លើសនេះទៅទៀត ក៏សុំអរគុណទៅដល់អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញដែលបានបើកផ្លូវឲ្យយើងធ្វើការដង្ហែញត្តិពីទីលានប្រជាធិបតេយ្យមកដល់មុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនេះ ហើយសុំឲ្យបន្តវប្បធម៌នេះតទៅទៀត ហើយបើកលម្ហសេរីភាពឲ្យបានពេញលេញមុនពេលបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ ក៏ដូចក្រោយបោះឆ្នោតហើយដែរ»។
មេដឹកនាំសហជីពលោករ៉ុង ឈុន ប្រគល់ញត្តិពីរជូនមន្ត្រីមួយរូបនៅខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងមន្ត្រីតុលាការនៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២២។ (ហ៊ុល រស្មី/វីអូអេ)
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងសង្ឃឹមនិងជឿជាក់ថា តុលាការក៏ដូចជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមើលញត្តិនេះ ហើយនឹងធ្វើការពិចារណា និងដោះលែងពួកសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គម មេសហជីព និងក្រុមគ្រូបង្រៀន មានដូច ស៊ុន ធន់ កែវ ថៃ ឈឹម ស៊ីថរ សេង ធារី កាក់ កុម្ភារ អៀ ចាន់ណា ។ល។ និង។ល។ ឲ្យមានសេរីភាព បានមកជួបកូនចៅ ប្រពន្ធក្រុមគ្រួសារឡើងវិញ ហើយនឹងចូលរួមប្រកបរបរទៅតាមបំណងប្រាថ្នា ចៀសវាងបន្តដាក់គាត់តទៅទៀត»។
នៅពេលចេញមកទទួលញត្តិពីអ្នកតវ៉ា នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី ៣០ ខែធ្នូនេះ មន្ត្រីតុលាការរាជធានីភ្នំពេញមួយរូប បានលើកឡើងថា លោកនឹងបញ្ជូនញត្តិទៅចៅក្រមទទួលបន្ទុកចាត់ការសំណុំរឿង ដែលជាការទាមទាររបស់ក្រុមអ្នកតវ៉ា។
ដោយឡែកលោក គង់ ចំរើន បានត្រឹមចុះហត្ថលេខាទទួលយកញត្តិពីក្រុមអ្នកតវ៉ានៅមុខតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយមានការសម្របសម្រួលរវាងអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញលោក មាន ចាន់យ៉ាដា និងលោក រ៉ុង ឈុន ក្រោមវត្តមានរបស់ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក សេង ហៀង។
ភាគីអ្នកតវ៉ាគឺលោក រ៉ុង ឈុន មានបំណងចង់ធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងនាំយកញត្តិទៅដាក់នៅកន្លែងទទួលពាក្យបណ្តឹងរបស់ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី តែត្រូវអភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញលោក មាន ចាន់យ៉ាដា មិនអនុញ្ញាតដោយស្នើសុំឲ្យអ្នកតវ៉ាប្រើមធ្យោបាយតាមយានជំនិះ។ ក្រោយមកលោក រ៉ុង ឈុន បានស្នើឲ្យមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកទទួលញត្តិនៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញវិញ ហើយរំសាយការប្រមូលផ្តុំនៅមុខតុលាការ។
បើតាមញត្តិដែលសរសេរក្រោមឈ្មោះក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ហើយដែលត្រូវបានដាក់ជូនតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ និងខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្នាក់ដឹកនាំសមាគម សហព័ន្ធ សហភាព និងតំណាងស្រ្តីថ្ងៃសុក្រ បានកត់សម្គាល់ឃើញថា «អាជ្ញាធរកម្ពុជារំលោភនីតិវិធីក្នុងការចាប់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គម និងមេសហជីព ដោយគ្មានដីកាបង្ហាញជាក់លាក់ដល់ពួកគាត់មុននាំខ្លួន»។
ញត្តិដដែល ដែលចុះហត្ថុលេខាដោយលោក រ៉ុង ឈុន និងអ្នកតស៊ូមតិមួយចំនួនទៀត បានលើកឡើងបន្តទៀតតាមន័យដើមថា៖ «ពួកគាត់ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទរួមគំនិតក្បត់ ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម និងញុះញង់មិនឲ្យយោធិនស្តាប់បង្គាប់។ ការចោទនេះហួសពីការពិត ដោយគ្មានហេតុផលច្បាស់លាស់ដាក់បន្ទុកគឺជារឿងអយុត្តិធម៌ចំពោះពួកគាត់។ ដោយឡែកកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ មិនបានគេចវេស និងមិនបានរំលោភបម្រាម ដូចតុលាការចោទប្រកាន់នោះទេ»។
ក្រុមអ្នកហែញត្តិក៏បានស្នើសុំឲ្យមានការបើកលម្ហសិទ្ធិនយោបាយ និងសេរីភាព មុនពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៣ ដើម្បីបន្តទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិង EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ២០ភាគរយមកវិញ សម្រាប់កម្មករមានការងារធ្វើ។
អ្នកតវ៉ាមកដល់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២។ (ហ៊ុល រស្មី/វីអូអេ)
ពាក់ព័ន្ធនឹងការបិទទីលានប្រជាធិបតេយ្យ សកម្មជនខ្លះដែលចូលរួមតវ៉ានៅថ្ងៃសុក្រនេះបានរិះគន់ថា ជាចេតនារបស់អាជ្ញាធររាជធានីក្នុងការបិទសិទ្ធិសេរីភាពសម្តែងមតិ។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់របស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យី សុខសាន្ត ដែលបានឃ្លាំមើលការប្រមូលផ្តុំរបស់សកម្មជនកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ ប្រាប់វីអូអេថា វិធានការរបស់អាជ្ញាធររាជធានីដែលបិទទីលានប្រជាធិបតេយ្យនោះហាក់ដូចជាធ្វើតាមអារម្មណ៍បុគ្គល និងមិនបានផ្អែកលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។
លោកថ្លែងថា៖ «ចំណុចនេះ ខ្ញុំយល់ថា វាគ្រាន់តែជាគេហៅថា វាជាមិនមែនជាគេហៅថា គោលការណ៍នៃនីតិរដ្ឋ។ អានេះ វាជារឿងបុគ្គល។ បុគ្គលមួយៗដែលគាត់មានអារម្មណ៍ថា ថ្ងៃណាគាត់ចង់បិទ គាត់បិទទៅ។ ថ្ងៃណាគាត់ចង់បើក គាត់បើកទៅ។ ហើយពេលខ្លះ ធ្វើមួយពាន់នាក់ គាត់អត់ខ្លាច មកខ្លាចពីរបីរយនាក់។ ចំណុចហ្នឹងហើយដែលជាហាក់ដូចជាវាជាឆន្ទៈបុគ្គល។ វាមិនមែនជាយកនីតិរដ្ឋ គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យមកអនុវត្តទេ»។
អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញមួយរូបទៀត គឺលោក កើត ឆែ ប្រាប់វីអូអេថា អ្នករៀបចំការតវ៉ានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យកាលពីព្រឹកសុក្រ បានបំពានលើកំណត់ហេតុមួយ ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាជាមួយសាលារាជធានីថា នឹងមិនមានការប្រមូលផ្តុំ តែក្រោយមកនៅបន្តធ្វើដដែល។
លោកថ្លែងថា៖ «បានស៊ីញ៉េជាមួយគេថា ផ្អាកអីចឹងហើយ ស្រាប់រួចធ្វើឡើងវិញ ដោយអត់ជូនដំណឹងទៅគេឡើងវិញអ៊ីចឹង។ តើគាត់មានយល់ឃើញយ៉ាងម៉េចដែរ? សួរទៅគាត់អ៊ីចេះ ហ្នឹងហើយ»។
គួរបញ្ជាក់ថា ការប្រមូលផ្តុំតវ៉ាជំទាស់នឹងការចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជនអតីតគណបក្សជំទាស់ ក៏ដូចជាមេដឹកនាំសហជីពនេះ កើតឡើងក្រោយសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញផ្ដន្ទាទោសអតីតសកម្មជន និងមេដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ៣៦ នាក់ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ «យ៉ាងតិច ៥ ឆ្នាំ»។ អ្នកដែលត្រូវបានផ្តន្ទាទោសមួយចំនួនកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍មុននោះ ក៏ត្រូវតុលាការហាមមិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល ៥ ឆ្នាំផងដែរ៕