ការអនុវត្តច្បាប់ និងការបកស្រាយច្បាប់របស់អ្នកនយោបាយទាក់ទងនឹងការចាប់ខ្លួនលោក អ៊ុំ សំអាន សមាជិកសភាដែលមានអភ័យឯកសិទ្ធិ ធ្វើឲ្យអ្នកជំនាញខាងច្បាប់ ជាពិសេសមេធាវីមានក្តីបារម្ភ ហើយពិបាកធ្វើការតាមវិជ្ជាជីវៈ។
ការបើកសម័យប្រជុំសភាវិសាមញ្ញកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលមានតែសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាច៦៣នាក់សម្រេចអនុញ្ញាតឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធីឃុំខ្លួនលោក អ៊ុំ សំអាន សមាជិកសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ ត្រូវអ្នកនយោបាយនៃគណបក្សទាំងពីរដែលមានអាសនៈនៅក្នុងសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបកស្រាយខុសៗគ្នា។
នៅថ្ងៃពុធនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានធ្វើពហិការសម័យប្រជុំវិសាមញ្ញនោះ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា សម័យប្រជុំនេះរំលោភធ្ងន់ធ្ងរដល់មាត្រា៨០និងមាត្រា៨៨នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង អ្នកតំណាងរាស្ត្រ និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃពុធនេះថា ការសម្រេចការចោទប្រកាន់ ការឃុំខ្លួន ការឃាត់ខ្លួន ការចាប់ខ្លួនសមាជិកសភា ត្រូវមានសំឡេងគាំទ្រ២ភាគ៣នៃសមាជិករដ្ឋសភាទាំងមូល។ រីឯការផ្អាកនីតិវិធីនេះត្រូវមានសំឡេងគាំទ្រ៣ភាគ៤ ហើយសម័យប្រជុំត្រូវមានវត្តមានសមាជិកសភា២ភាគ៣យ៉ាងតិច។ លោកនិយាយថា ដូច្នេះការសម្រេចរបស់សម័យប្រជុំសភាកាលពីថ្ងៃអង្គារដែលអនុញ្ញាតឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធីនោះគឺខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
រូបឯកសារ៖ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រកាសធ្វើពហិការ មិនចូលរួមអង្គប្រជុំរដ្ឋសភាជាតិបោះឆ្នោតទាក់ទិននឹងករណីតំណាងរាស្ត្រ អ៊ុំ សំអាន នៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង ពន្យល់ប្រាប់ VOA ថា៖«អញ្ចឹងកិច្ចប្រជុំម្សិលមិញរបស់រដ្ឋសភាដែលមានសមាជិកសភាដែលមានតែ៦៣រូបហ្នឹងគឺមិនអាច... មិនអាចដំណើរការទៅបានទេ ព្រោះអត់គ្រប់កូរ៉ុម ហើយក៏មិនអាចធ្វើសេចក្តីសម្រេចទៅបានដែរ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី លោក សុខ ឦសាន ជាសមាជិករដ្ឋសភា និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានបដិសេធថា សម័យប្រជុំសភាកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលសម្រេចឲ្យអាជ្ញាធរបន្តនីតិវិធីស៊ើបអង្កេត និងឃុំខ្លួនលោក អ៊ុំ សំអាន ដែលនៅមានអភ័យឯកសិទ្ធិនោះ គឺមិនខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។
លោក សុខ ឦសាន ពន្យល់ថា៖«ករណីធម្មតា គេលើកអភ័យឯកសិទ្ធិមុន បានឲ្យតុលាការហៅទៅសួរនាំ អាហ្នឹងករណីធម្មតា។ តែក្នុងករណីដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាក់ស្តែង អត់មានប្រជុំ២ភាគ៣ទេ គឺថា កូរ៉ុមធម្មតា៥០%បូក១បានហើយ។ ហើយគ្រាន់តែស្តាប់របាយការណ៍របស់សមត្ថកិច្ចដែលគេឃាត់ខ្លួននោះហើយ ហើយសម្រេចលើកដៃបន្តឲ្យសមត្ថកិច្ចបន្តអនុវត្តនីតិវិធីរបស់ខ្លួនតទៅទៀតតែប៉ុណ្ណោះ»។
ផ្ទុយទៅវិញ លោក អេង ឆៃអ៊ាង និយាយថា ទោះជាក្នុងករណីបទល្មើសជាក់ស្តែងក្តី ការចាប់ខ្លួន ឃុំខ្លួន ឬ ឃាត់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រមានអភ័យឯកសិទ្ធិ គឺអាចធ្វើទៅបាន តែសភាត្រូវធ្វើការសម្រេចដោយសំឡេងយ៉ាងតិច២ភាគ៣ ដើម្បីអនុញ្ញាត ឬមិនអនុញ្ញាតឲ្យសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួន ឬឃុំខ្លួនតំណាងរាស្ត្រ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី លោក សុខ ឦសាន និយាយថា ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការបំភ្លៃខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីចំណេញនយោបាយ។ លោកពន្យល់ថា អភ័យឯកសិទ្ធិមិនអាចការពារបទល្មើសជាក់ស្តែងរបស់តំណាងរាស្ត្រទេ។
លោក សុខ ឦសាន ថ្លែងថា៖«អភ័យឯកសិទ្ធិគេធានាបានសិទ្ធិតំណាងរាស្ត្រក្នុងការបំពេញភារកិច្ចស្នូលរបស់តំណាងរាស្ត្រ មិនមែនការពាររហូតទៅដល់តំណាងរាស្ត្រប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌជាក់ស្តែង ហើយការពារបានទេ!»។
ការណ៍ដែលអ្នកនយោបាយបកស្រាយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញខុសគ្នាយ៉ាងដូច្នេះមិនមែនជារឿងថ្មីទេ។
ក្រុមអ្នកមានជំនាញខាងច្បាប់ និងអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវៈទាក់ទងនឹងច្បាប់ ដូចជាមេធាវីជាដើម បានបង្ហាញការខកចិត្តផង និងក្តីបារម្ភផង។ លោក ជួង ជូងី មេធាវីការពារក្តីលោក អ៊ុំ សំអាន និយាយថា ករណីរបស់លោក អ៊ុំ សំអានស្រដៀងគ្នានឹងករណីរបស់អ្នកនយោបាយផ្សេងទៀត ដែលលោកការពារ ដូចជាករណីរបស់លោក ហុង សុខហួរ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សជំទាស់ដែរនោះ។
រូបឯកសារ៖ លោកមេធាវី ជូង ជូងី បញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានពីការសម្រេចចិត្តដើរចេញពីសវនាការដោយសារតែចៅក្រមបានហាមឃាត់អ្នកតំណាងរាស្រ្តមិនឱ្យចូលស្តាប់។
លោកមេធាវីបានបន្ថែមថា ការសម្រេចរបស់សភាដែលអនុញ្ញាតឲ្យតុលាការបន្តឃុំខ្លួនកូនក្តីរបស់លោកនោះ គឺទទួលឥទ្ធិពលនយោបាយ និងមិនស្របរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ។ លោកបន្តថា តាមបទពិសោធន៍របស់លោកក្នុងការការពារក្តីឲ្យអ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង លោកតែងតែប្រឈមនឹងរនាំងនយោបាយតាំងពីដំបូង ដែលរារាំងមិនឲ្យលោកស្វែងរកយុត្តិធម៌ឲ្យកូនក្តីរបស់លោកបាន។
លោក ជួង ជូងី ថ្លែងថា៖«អញ្ចឹងបើនិយាយថា តើមេធាវីការពារកូនក្តីរកយុត្តិធម៌បានឬអត់? មានសង្ឃឹមក្នុងការការពារយុត្តិធម៌ជូនកូនក្តីឬអត់? ខ្ញុំជាមេធាវី បើនិយាយថា រកយុត្តិធម៌បានឬអត់? សង្ឃឹមក្នុងការការពារសិទ្ធិកូនក្តីបាន ឬអត់ហ្នឹង គឺខ្ញុំធ្វើមេធាវីអត់កើតទេ»។
លោកនិយាយថា ការចាប់ខ្លួនលោក អ៊ុំ សំអាន និងការសួរចម្លើយទាំងយប់ក៏ខុសនីតិវិធី ហើយករណីរបស់លោក អ៊ុំ សំអាន មិនអាចបង្កអសន្តិសុខនោះទេ។
ចំណែកឯកលោក សុខ សំអឿន ជាមេធាវីឯករាជ្យ និងជាអ្នកជំនាញខាងច្បាប់ល្បីឈ្មោះ បានកប់យោបល់ នៅពេល VOA សួរថា តើការបកស្រាយច្បាប់របស់អ្នកនយោបាយ និងការសម្រេចរបស់សភា ត្រឹមត្រូវតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឬយ៉ាងណា។
លោក សុខ សំអឿន បានឆ្លើយតបថា៖«ខ្ញុំអឺ សភាសម្រេចអញ្ចឹង ខ្ញុំអត់យល់ដែរ ព្រោះគេសម្រេចតាម... បើយើងមើលសភា គេសម្រេចតាមនយោបាយ មិនមែនទៅតាមច្បាប់ទេណា៎»។ លោក សុខ សំអឿន និយាយថា អភ័យឯកសិទ្ធិរបស់សមាជិកសភាហាក់ដូចជាគ្មានន័យ។
លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមណ្ឌលសៀមរាប ដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិកត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួននារាត្រីថ្ងៃអាទិត្យ ដោយសំអាងថា លោកប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាក់ស្តែងក្នុងការរិះគន់ការប្រើប្រាស់ផែនទី និងការបោះបង្គោលព្រំដែន កម្ពុជាវៀតណាម។ លោក អ៊ុំ សំអាន ត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួនទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញភ្លាមៗនាថ្ងៃច័ន្ទ។ តុលាការបានសម្រេចឃុំខ្លួនលោកជាបណ្តោះអាសន្នកាលពីថ្ងៃអង្គារ មុនពេលសភាសម្រេចឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធី។
បច្ចុប្បន្ននេះ សមាជិក និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន១៦រូបហើយបានជាប់ឃុំឃាំង ក្នុងនោះក៏មានលោក ហុង សុខហួរ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ដែលជាប់ចោទក្នុងរឿងផែនទី និងរឿងព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមដូចលោក អ៊ុំ សំអាន ដែរ៕