ទូរលេខការទូត ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ ជាសាធារណៈកាលពីពេលថ្មីៗនេះដោយគេហទំព័រ វីគីលីកស៍ (Wikileaks) នោះ មិនមានចេតនាធ្វើឲ្យបាចសាចទូលំទូលាយទេ។ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិនានា និយាយថាការបញ្ចេញឯកសារទាំងនោះ គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍សាធារណៈប៉ុណ្ណោះ។ តែក្រុមអ្នកមានមតិជំទាស់ខ្លះ និយាយថា លទ្ធផលនឹងធ្វើឲ្យខូចខាតទាំងពីរ សំរាប់បញ្ហាសេរីភាព បញ្ចេញមតិផង និងបញ្ហាការទូតអន្តរជាតិផង។ មានកិច្ចពិភាក្សាដេញដោលជុំវិញភាពចាំបាច់ក្នុងការរក្សាព័ត៌មានខ្លះឲ្យបានជិត។
អ្នកចេញមុខរាយការណ៍តាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិចអ៊ីនធឺណេត គឺគេហទំព័រ វីគីលីកស៍ ជាចុងក្រោយនេះបានបញ្ចេញព័ត៌មាន មានចំនួនច្រើនជាង ២៥០០០ ឯកសាររបស់ក្រុមអ្នកការទូតអាមេរិកាំងប្រចាំស្ថានទូតនានា ជុំវិញពិភពលោក។ សមាជិកសភាប្រទេសអង់គ្លេស និង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ម៉ាខុម រីហ្វឃីន(Malcolm Rifkind) និយាយថា ការបញ្ចេញឯកសារជាច្រើននេះ គឺជាការធ្វើឲ្យ ប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកការទូត។
«រឿងនេះមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនានាកំពុងព្យាយាមដើម្បីការពារខ្លួនគេឲ្យរួចផុតពីការអាម៉ាស់ទេ បញ្ហានេះគឺដោយសារថាពេលខ្លះ សេចក្តីសំរេចនៃបញ្ហាអន្តរជាតិ យ៉ាងលំបាកទាំងឡាយនឹងជួយបានដែរ ប្រសិនបើលោកអ្នកអាចមានយ៉ាងហោចណាស់ កិច្ចចរចារជាសំងាត់បំផុតនៅជំហានដំបូង មុនពេលដែលលោកអ្នកបញ្ចេញជាសាធារណៈ»។
ក៏ប៉ុន្តែនិពន្ធនាយក ចូ ហ្ក្លានវីល(Jo Glanville) នៃអង្គការសេរីភាពខាងផ្នែកបញ្ចេញមតិ ហៅថាសន្ទស្សន៍នៃការចាប់ពិរុទ្ធ ឬ Index on Censorship បាននិយាយថា ទូរលេខទាំងនោះគួរត្រូវបញ្ចេញជាសាធារណៈ។
«ព័ត៌មាននេះប៉ះពាល់ដល់យើងទាំងអស់គ្នា។ ការសំរេចចិត្តនានាដែលបានធ្វើឡើង ការព្រមព្រៀងនានាដែលបានធ្វើឡើងរវាងបណ្តាប្រទេសជាច្រើន និង បញ្ហារយៈពេលពី១០ឆ្នាំមកនេះ ចាប់តាំងពីថ្ងៃ១១កញ្ញា ពេលដែលយើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកនៃសង្គា្រមក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ និងសង្រ្គាម ក្នុងប្រទេស អាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលមានកំណើននៃកង្វល់ជុំវិញបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ខ្ញុំគិតថាអ្វីដែលកើតឡើង ជាការពិតជាក់ស្តែងគឺជាផលប្រយោជន៍ សំរាប់សាធារណៈ»។
លោកនាយក ស៊ីម៉ុន ដេវីស Simon Davies នៃក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស Privacy International បានយល់ស្រប។
«លោកអ្នកដឹងពីវិធីដែលពិភពលោកធ្វើការ ហើយខ្ញុំគិតថានេះ ជាការពិនិត្យ មើលពីការពិតរបស់យើង។ ការធ្លាយព័ត៌មានសម្ងាត់ទាំងឡាយនេះ អនុញ្ញាត ឲ្យយើងមើលឃើញពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ដូច្នេះហើយយើងអាចសម្រួលការសង្ឃឹមរបស់យើងក្នុងថានៈជាពលរដ្ឋ ហើយយើងអាចជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលសំរបជំហររបស់ពួកគេ»។
លោកស្កុត ហ្គៀលម៉រ (Scott Gilmore) គឺជាអតីតអ្នកការទូតកាណាដាម្នាក់ដែលនិយាយថា ការបញ្ចេញព័ត៌មានជាចំហរ គឺជាការខុសឆ្គង។
«រឿងនេះវានឹងកាន់តែជារឿងលំបាកថែមទៀត ដោយមិនគ្រាន់តែសំរាប់ក្រុមអ្នកការទូតអាមេរិកាំងប៉ុណ្ណោះទេ តែសំរាប់អ្នកការទូតជាទូទៅនានា ក្នុងការពិភាក្សាការងារជាមួយមនុស្សដោយផ្ទាល់ ដើម្បីទទួលយកព័ត៌មានពិតៗពីមូលដ្ឋាននានា ស្តីអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ហារំលោភបំពាននានា និងបញ្ហាប្រជាធិប្បតេយ្យ»។
លោកហ្គៀលម៉របានថ្លែងថា វាជារឿងដែលអាចធ្វើឲ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ផងដែរ។
«តាមពិសោធន៍របស់ខ្ញុំក្នុងប្រទេស អីស្ទីម៉រ (East Timore) និងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី យើងមានករណីជាក់លាក់ជាច្រើនដែលមានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងពិតៗដោយសារតែពួកគេមានសេចក្តីក្លាហានសមល្មមក្នុងការនិយាយទៅកាន់ពួកអ្នកការទូតបស្ចឹមប្រទេស អំពីការរំលោភបំពាននានាដែលគេបានឃើញ។ ប្រសិនបើការបញ្ចេញព័ត៌មានតាមរយៈ Wikileaks/Cablegate បានកើតឡើងកាលពីចុងទសវត្សរ៍ ១៩៩០ នោះ ប្រហែលជាមានមនុស្សច្រើនដែលអាចត្រូវគេធ្វើទុក្ខទោស ឬក៏ត្រូវសំលាប់ដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេ»។
លោក ដេវីស ពុំបានយល់ស្របនឹងអត្ថាធិប្បាយដូច្នោះទេ។
«ខ្ញុំមិនជឿលើអំណះអំណាងដែលថាមានគ្រោះថ្នាក់ ដល់ជីវិតនោះទេ។ ខ្ញុំមិន ជឿអំណះអំណាងដែលថារឿងនេះ នឹងបង្កជាបញ្ហាផ្នែកការទូតរវាង រដ្ឋាភិបាលនានាដែរ។ ពីព្រោះឯកសារទាំងនេះ ប្រសិនជាបញ្ហាឯកសារទាំងនេះ គួរត្រូវនៅទីនោះ ពួកគេគួរបើកចំហរ ហើយពលរដ្ឋគួរមានលទ្ធភាពវាយតម្លៃបាន»។
អ្នកស្រីហ្ក្លានវីល និយាយថាក្រុម វីគីលីកស៍ និងក្រុមអ្នកកាសែតដែលត្រូវបាន អនុញ្ញាតិឲ្យចូលមើល ទូរលេខសម្ងាត់នោះ បានប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការការពារអ្នកទាំងឡាយណាដែលអាចមានគ្រោះថ្នាក់។
«ពេលវេលាជាច្រើនម៉ោងត្រូវបានចំណាយ ដើម្បីដកយកចេញឈ្មោះនានា ផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយអាជ្ញាធរនានា ដូច្នេះខ្ញុំគិតថាគ្រប់គ្នាបានដោះស្រាយបញ្ហា នេះ តាមវិធីប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ»។
អ្នកស្រីបានថ្លែងដែរថាឧប្បទ្ទិវហេតុធ្លាយឯកសាសំងាត់គឺជាមធ្យោបាយសំខាន់ដែលពត៏មានសំខាន់ៗពីរដ្ឋាភិបាលនិងពាណិជ្ជកម្មក្លាយជាសាធារណៈ។
«ក្នុងថានៈជាពលរដ្ឋដែលមានក្តីបារម្ភ ហើយក្នុងថានៈជាអ្នកសារព័ត៌មាន យើងទាំងអស់គ្នាពឹងអាងទៅលើការធ្លាយព័ត៌មានសម្ងាត់នេះឯង ដូច្នេះ ផ្តើមចេញពីទស្សនៈនេះ ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា វាជារឿងដ៏ចាំបាច់ ដែលមនុស្សខ្លះ នៅតាមទីកន្លែងខ្លះ បញ្ចេញការសម្ងាត់ ឬបញ្ចេញទង្វើរខុសច្បាប់ ហើយមនុស្សខ្លះ នៅតាមទីកន្លែងខ្លះរៀបចំផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននោះ»។
អង្គការ Privacy International របស់លោក ដេវីស និយាយថា ការបញ្ចេញ ឯកសារសម្ងាត់ដោយ វីគីលីកស៍ នេះ ផ្តល់ឱកាសមួយ។
«ឱកាសនោះប្រហែលជាកើតពេលនេះ ដែលយើងចាំបាច់ត្រូវថយក្រោយ ហើយក្រឡេកមើលទំហំនៃការមិនបានបញ្ចេញឯកសារសម្ងាត់នោះ ក្រឡេកមើលពីទំហំនៃការសម្ងាត់នោះ ហើយសួរថា តើយើងនឹងទៅជាយ៉ាងម៉េច បើជាការសំខាន់ តើយើងអាចធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពឡើងវិញ នូវភាពស្មើគ្នានៃសិទ្ធិត្រូវ យល់ដឹង ទល់នឹងសិទ្ធិនៃការរក្សាភាពសម្ងាត់នេះទេ?»
ស្ថាបនិក វីគីលីកស៍ និយាយថាគោលដៅទៅមុខទៀតនៃគេហទំព័រនេះគឺ ការ បញ្ចេញការសំងាត់របស់ធនាគាមួយ។ អ្វីៗដែលគេហទំព័រនេះផ្សព្វផ្សាយវាហាក់ ដូចជានឹងបន្តព្យាយាមឲ្យមានការប្រទុស្តសារាយជុំវិញបញ្ហាអ្វីៗដែលគួរត្រូវស្ថិតនៅជាកិច្ចការសម្ងាត់ ហើយនឹងបញ្ហាអ្វីដែលសាធារណៈ មានសិទ្ធិត្រូវដឹង៕
ប្រែសម្រួលដោយ សុខ ខេមរា
