ជាងមួយសតវត្សរ៍ក្រោយពីបានត្រូវប្រកាសថា ផុតពូជនៅក្នុងរដ្ឋ New South Wales នៃប្រទេសអូស្ត្រាលី សត្វ bilby ដែលជាសត្វប្រភេទ marsupial មានត្រចៀកដូចទន្សាយនិងដែលអាចងាយរងគ្រោះ បានត្រូវលែងនៅក្នុងតំបន់ធំមួយគ្មានសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារនៅក្នុងទីរហោដ្ឋានមួយចម្ងាយ១ពាន់ ២រយ គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងស៊ីដនី។ ការលែងសត្វទាំងនេះ ជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីបន្តពូជថ្មីមួយនៅឯសួនសត្វ Taronga Western Plains Zoo ក្នុងរដ្ឋ New South Wales។
ការដោះលែងសត្វ bilby ១០ក្បាល ជាការប៉ុនប៉ងយ៉ាងក្លាហានមួយដើម្បីធ្វើឲ្យប្រទេសអូស្ត្រាលី វិលត្រឡប់ទៅគ្រាមុនដែលសត្វដើមនៅក្នុងប្រទេសនេះ មិនត្រូវយាយីដោយឆ្មាព្រៃ និងកញ្ជ្រោង។ ចាប់តាំងពីជនជាតិអឺរ៉ុបទៅតាំងលំនៅដ្ឋានក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ចំនួនសត្វ bilby បានចុះថយអស់៨០%។ ទន្សាយ បានប្រជែងជាមួយសត្វប្រភេទ marsupial ដើម្បីរកអាហារនិងជម្រក។ សត្វទាំងនេះក៏ប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងឯទៀតៗ ដោយសារការរានដី និងភ្លើងឆេះព្រៃផងដែរ។
សត្វ bilby នៅរស់តែក្នុងព្រៃក្នុងផ្នែកខ្លះក្នុងតំបន់កណ្តាល និងតំបន់ខាងលិចនៃប្រទេសអូស្ត្រាលីប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមតូចមួយនៃសត្វនេះដែលត្រូវបង្កាត់នៅពេលចិញ្ចឹម កំពុងត្រូវតាមឃ្លាំមើលនៅក្នុងកន្លែងធំមួយគ្មានសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារក្នុងឱទ្យានជាតិ Sturt ក្នុងប៉ែកពាយ័ព្យនៃរដ្ឋ New South Wales។
គម្រោងការវាលរហោដ្ឋានដែលខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កើនចំនួនសត្វ bilby ជាថ្មី ជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសាកលវិទ្យាល័យ New South Wales សមាគមអភិរក្ស Taronga នៃប្រទេសអូស្ត្រាលី និងរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋ New South Wales។ គម្រោងការនេះ មានគោលដៅនាំយកមកវិញនូវសត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះ៧ក្បាលដោយមានរួមបញ្ចូលសត្វប្រភេទ marsupial គឺ burrowing bettong និង golden bandicoot ដែលបានត្រូវប្រកាសថា ផុតពូជក្នុងរដ្ឋ New South Wales។ ក្រុមអ្នកអភិរក្សសត្វកម្រ បានប្រើកន្លែងធំធេងមានរបងព័ទ្ធជុំវិញនៅក្នុងឱទ្យានជាតិ Sturt ដើម្បីរក្សាទុកសត្វកម្រទាំងនេះ។ អ្នកស្រី Bec West ដែលជាអ្នកអេកូឡូស៊ីធ្វើការជាមួយគម្រោងការនេះសង្ឃឹមថា សត្វត្រូវអភិរក្សទាំងនេះ អាចរៀនឱ្យចៀសវាងសត្វចង្រៃ។ អ្នកស្រី Bec West និយាយថា៖
«យើងមានតំបន់មួយមានទំហំ១ម៉ឺនហិកតានៅជិតកន្លែងគ្មានសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារ និងគ្មានទន្សាយ។ កន្លែងនេះ អាចឱ្យយើងរៀបចំដង់ស៊ីតេពួកសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារ ដែលជាកន្លែងយើងអាចលែងសត្វ bilby ហើយអនុញ្ញាតឱ្យសត្វទាំងនេះ ដឹងអំពីពួកសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារ។ ប្រសិនបើសត្វ bilby ជូបឆ្មាព្រៃមានគ្នីគ្នាតិច ពួកវា នឹងដឹងជាងមុនអំពីសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតសត្វ bilby នឹងចេះគេចខ្លួនពីសត្វឆ្មាព្រៃ ហើយនៅរស់នៅពេលត្រូវលែងក្នុងតំបន់ឯទៀតៗដែលមានពួកឆ្មាព្រៃ»។
គេស្ទង់ប្រមាណថា ឆ្មាព្រៃបានសម្លាប់សត្វមានប្រភពដើមក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី១ពាន់ ៤រយ លានក្បាលជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលជាអត្រាបាត់បង់សត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះខ្ពស់បំផុតក្នុងពិភពលោក។
មានសេចក្តីសង្ឃឹមថា ហេតុការណ៍នេះ នឹងប្រែក្រឡះជាមួយជំនួយពីគម្រោងការនានាដែលបានលែងសត្វ bilby មួយក្រុមដែលមានកន្ទុយវែងព៌ណខ្មៅនិងស និងមានត្រចៀកធំដូចត្រចៀកទន្សាយទៅក្នុងទីរហោដ្ឋាន។
Bilby ជាសត្វប្រភេទ marsupial ចេញរកស៊ីនៅពេលយប់ ហើយជីករូងនៅក្រោមដីធ្វើជាទីជម្រកពីសីតុណ្ហភាពខ្ពស់នៅរដូវក្តៅ និងដើម្បីការពារខ្លួនពីពួកសត្វស៊ីសត្វឯទៀតជាអាហារ។
គេស្ទង់ប្រមាណថា នៅសល់សត្វ bilby ប្រមាណ៩ពាន់ក្បាលក្នុងព្រៃក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
