ក្នុងសវនាការជំនុំជម្រះសំណុំរឿងរបស់លោក កឹម សុខា មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះប្រកាសថា មូលហេតុដែលតុលាការមិនកោះហៅជនបរទេសណាម្នាក់មកសួរនាំ គឺដោយសារតុលាការអនុវត្តតាមសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងវីយែនស្តីពីទំនាក់ទំនងការទូត។
ការប្រកាសរបស់លោកចៅក្រម កូយ សៅ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា បានស្នើជាច្រើនដងឲ្យក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះកោះហៅជនបរទេស ឬរដ្ឋបរទេសមកបំភ្លឺពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ពីបទ«សន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស»។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ថា បានឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក រៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលស្មើនឹងបទក្បត់ជាតិ។
ក្នុងសវនាការដែលធ្វើឡើងអស់រយៈពេល៧សប្តាហ៍កន្លងមកនេះ មេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា ជាច្រើនរូបតែងស្នើឲ្យតុលាការកោះហៅជនបរទេសមកសាកសួរ ដោយបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ត្រូវបានចោទថា ឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដូច្នេះត្រូវហៅជនបរទេសមកសួរនាំដើម្បីបញ្ជាក់ការណ៍ពិត។
ក្នុងសវនាការថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ មេធាវីមួយរូបដែលការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា គឺលោក អាង ឧត្តម បានស្នើសុំទៅក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះជាថ្មីទៀត ឲ្យស្វែងរកភ្នាក់ងារបរទេស ឬរដ្ឋបរទេសដែលចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ថា បានត្រូវរ៉ូវគ្នា ដើម្បីបញ្ជាក់ការណ៍ពិត។
លោក អាង ឧត្តម ថ្លែងក្នុងសវនាការនោះថា៖ «ខ្ញុំស្នើសុំតុលាការសម្រេចលើកលែងការចោទប្រកាន់ឯកឧត្តម កឹម សុខា រួចផុតពីបទចោទ ហើយបើតុលាការមិនបានជ្រាបច្បាស់ថា រដ្ឋបរទេសណាខ្លះ ភ្នាក់ងារបរទេសណាខ្លះ ខ្ញុំជឿថា សហភាតាមេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីអាចជួយបាន»។
លោកមេធាវី អាង ឧត្តម ថ្លែងដោយលើកយកក្រដាសមួយច្បាប់ដែលមានរៀបរាប់ឈ្មោះប្រទេស អង្គការ និងជនបរទេសជាច្រើន ដែលក្រដាសនោះជាការរៀបរាប់ឈ្មោះបរទេសក្នុងសំណុំរឿងផ្តល់ដោយក្រុមមេធាវីតំណាងរដ្ឋាភិបាល។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងរបស់មេធាវី លោកចៅក្រម កូយ សៅ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអង្គជំនុំជម្រះឆ្លើយតបវិញថា មូលហេតុដែលតុលាការមិនកោះហៅជនបរទេសណាមួយមកសួរនាំក្នុងសំណុំរឿងនេះគឺដោយសារតុលាការអនុវត្តតាមអនុសញ្ញាទីក្រុងវីយែនឆ្នាំ ១៩៦១ ត្រង់ប្រការ២៨ដល់៣២។
លោក កូយ សៅ ប្រកាសថា៖ «កុំថាឡើយចោទប្រកាន់ កុំថាឡើយសង្ស័យ សូម្បីកោះអញ្ជើញឲ្យគាត់ចូលបំភ្លឺក៏ខុសច្បាប់ដែរ […] គេអត់ជាប់កាតព្វកិច្ចយុត្តាធិការប្រទេសណាមួយទេ»។
លោកចៅក្រម កូយ សៅ បន្ថែមថា តុលាការអាចអនុវត្តនីតិវិធីលើជនបរទេសទាំងនោះបាន លុះត្រាតែពួកគេចង់ចូលរួម ប៉ុន្តែលោកថា ជនបរទេសទាំងនោះត្រូវតែទទួលស្គាល់យុត្តាធិការតុលាការកម្ពុជា និងស្បថទៅតាមនីតិវិធីជាមុនសិន។
ក្រោយការបញ្ជាក់របស់ចៅក្រម លោកមេធាវី អាង ឧត្តម ក៏បានតវ៉ាដោយលើកយកមាត្រា៣នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌដែលចែងថា «បណ្តឹងអាជ្ញាអនុវត្តលើបុគ្គលគ្រប់រូប និងគ្រប់ជាតិសាសន៍»។
យ៉ាងណាក្តីលោកចៅក្រម កូយ សៅ បានប្រាប់ឲ្យលោកមេធាវី អាង ឧត្តម សិក្សាច្បាប់ ឬសួរអ្នកជំនាញបន្ថែម។
សវនាការនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះផ្តោតសំខាន់លើការដាក់ភស្តុតាងថ្មីរបស់តំណាងអយ្យការ ខណៈដែលលោក កឹម សុខា អង្គុយលើកៅអីក្នុងរង្វង់ក្រចកសេះពេញមួយព្រឹក ដោយមិនបាននិយាយអ្វីនោះទេ។
តំណាងអយ្យការមួយរូបគឺលោក វង្ស ប៊ុនវិសុទ្ធ បានស្នើឲ្យមានការជជែកលើភស្តុតាងថ្មីនោះ ដោយមានការគាំទ្រពីមេធាវីតំណាងរដ្ឋាភិបាល ឲ្យតុលាការទទួលយក តែមានការជំទាស់ដាច់ខាតពីមេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា។
លោក អាង ឧត្តម មេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា និយាយថា តំណាងអយ្យការជាម្ចាស់បណ្តឹងអាជ្ញាបានបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះពេញលេញចប់សព្វគ្រប់ និងបញ្ជូនរឿងទៅជម្រះ។ លោកបន្តថា យោងតាមមាត្រា ៣២១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ លុះត្រាតែមេធាវីទាំងពីរភាគីព្រមព្រៀងគ្នា ទើបអាចដាក់ភស្តុតាងបន្ថែមក្នុងអំឡុងសវនាការ។
លោក អាង ឧត្តម លើកឡើងថា៖ «ដើម្បីធានាពីសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ខ្ញុំសុំតុលាការច្រានចោលភស្តុតាងដាក់ថ្មីម្សិលមិញ និងភស្តុតាងបន្តបន្ទាប់ដែលតំណាងអយ្យការនឹងដាក់នាពេលអនាគត»។
ចំណែកមេធាវីការពារលោក កឹម សុខា មួយរូបទៀតគឺលោក ផែង ហេង លើកឡើងដែរថា ការបន្ថែមភស្តុតាងពីសំណាក់តំណាងអយ្យការគឺមានន័យថា សំណុំរឿងកូនក្តីរបស់លោកមិនទាន់មូល តែបញ្ជូនទៅជម្រះ។ លោកបន្តថា ការណ៍នេះបង្ហាញថា ជាការអនុវត្តដែលមិនត្រឹមត្រូវ។
លោក ផេង ហេង បញ្ជាក់ថា៖ «បើតាមវិមតិសង្ស័យ គួរតែលោកចៅក្រមលើកលែងការចោទប្រកាន់»។
លោក លី ចាន់តុលា មេធាវីតំណាងរដ្ឋាភិបាលមួយរូបដែលគាំទ្រការដាក់ភស្តុតាងថ្មីរបស់តំណាងអយ្យការ លើកឡើងថា ក្នុងមាត្រា៣២១ ភាគីគឺសំដៅលើភាគីទាំងបី ដែលមានតំណាងអយ្យការ មេធាវីដើមបណ្តឹង និងមេធាវីចុងចោទ។
តំណាងអយ្យការមួយរូបទៀតគឺលោក ប្លង់ សុផល បានឡើងការការពារការដាក់ភស្តុតាងថា៖ «ភស្តុតាងដែលតំណាងអយ្យការដាក់នេះ ជាការឆ្លើយតបនឹងភស្តុតាងថ្មីដែលមេធាវីជនជាប់ចោទបានដាក់»។
យ៉ាងណាក្តី ក្រុមមេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា នៅតែបន្តជំទាស់ការដាក់ភស្តុតាងនេះ ដោយអះអាងថា តំណាងអយ្យការមានតួនាទីការពារសេចក្តីសន្និដ្ឋានស្ថាពររបស់ខ្លួនដែលបញ្ជូនរឿងទៅជម្រះ មិនមែនតាមដាក់ភស្តុតាងអំឡុងសវនាការនោះទេ។
ភស្តុតាងថ្មីដែលដាក់ដោយតំណាងអយ្យការគឺជាវីដេអូដែលបង្ហាញអំពីរបាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ VOA ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួបគ្នារវាងលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ីនៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន អំពីការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងវីដេអូដែលបង្ហាញអំពីលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី ថ្លែងពេលធ្វើបាតុកម្មនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ដោយកៀរគរកម្លាំងដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ក្រោយការជជែកពាក់ព័ន្ធនឹងការដាក់ភស្តុតាងថ្មីរបស់តំណាងអយ្យការ ដោយមានទាំងការដំឡើងសំឡេងម្តងៗផង លោកចៅក្រម កូយ សៅ ក៏បានសម្រេចបិទសវនាការនៅម៉ោង១១និង៣០នាទី ដោយមិនទាន់សម្រេចបែបណានៅឡើយលើភស្តុតាងថ្មីនោះ។
ចៅក្រមក៏បានប្រកាសបន្តសវនាការទៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ដោយលុបចោលគម្រោងសវនាការនៅសប្តាហ៍ក្រោយ។ ការប្រកាសនេះមិនមានបញ្ជាក់អំពីមូលហេតុទេ៕
