ក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងបង្កើនការបង្ក្រាបចារកម្មសេដ្ឋកិច្ចចិននៅពេលដែលការរាតត្បាតមេរោគកូរ៉ូណាបានបិទផ្នែកភាគច្រើននៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ។
ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលការសារភាពទទួលទោសពីអតីតសាស្រ្តាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យម្នាក់ដែលមានទីតាំងនៅក្រុង Atlanta ហើយបានចោទប្រកាន់មនុស្ស២នាក់ផ្សេងទៀតពីការទាក់ទិនជាមួយការងាររបស់ខ្លួននៅក្នុងកម្មវិធីជ្រើសរើសអ្នកមានទេពកោសល្យរបស់ចិន។
ការចោទប្រកាន់ទាំងនេះកើតមានឡើងនៅពេលដែលការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធ (FBI) និងក្រសួងសន្តិសុខមាតុភូមិសហរដ្ឋអាមេរិកបានព្រមានកាលពីសប្តាហ៍មុនថា ពួកអ្នកលួចចូលក្នុងកុំព្យូទ័រដែលមានចំណងទាក់ទងជាមួយរដ្ឋាភិបាលចិនកំពុងប៉ុនប៉ងលួចការស្រាវជ្រាវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលទាក់ទិនថ្នាំវ៉ាក់សាំង និងការព្យាបាលនិងការធ្វើតេស្តវីរ៉ុសកូរ៉ូណា។
ខណៈដែលការរាលដាលនៃមេរោគកូរ៉ូណាបានធ្វើឲ្យបិទតុលាការសហព័ន្ធ និងបង្ខំឲ្យបុគ្គលិករដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធជាច្រើនធ្វើការពីផ្ទះ ពួកមន្រ្តីពង្រឹងច្បាប់និយាយថា ការងារប្រយុទ្ធប្រឆាំងការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញារបស់ចិន និងការស៊ើបអង្កេតផ្សេងៗទៀតកំពុងបន្ត ដោយមានករណីកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀតទំនងនឹងត្រូវប្រកាសក្នុងប៉ុន្មានខែខាងមុខទៀតនេះ។
«ក្រសួងយុត្តិធម៌នៅតែមានការប្រយ័ត្នប្រយ៉ែងចំពោះកម្មវិធីនានាដូចជា កម្មវិធីស្វែងរកអ្នកមានទេពកោសល្យរាប់ពាន់នាក់ដែលជ្រើសរើសសាស្រ្តាចារ្យ និងពួកអ្នកស្រាវជ្រាវដើម្បីធ្វើការឲ្យចិន» នេះបើតាមសម្តីរបស់លោក John C. Demers ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ទទួលបន្ទុកសន្តិសុខជាតិ។
កម្មវិធីអ្នកមានទេពកោសល្យរាប់ពាន់នាក់ជាកម្មវិធីរបស់ចិនដែលល្បីល្បាញជាងគេក្នុងចំណោមកម្មវិធីចំនួនជាង២រយដែលព្យាយាមទាក់ទាញសាស្រ្តាចារ្យ និងអ្នកស្រាវជ្រាវល្បីៗរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងបរទេសឲ្យទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសចិន។
ពួកមន្រ្តីចិនមិនបានលាក់បាំងអ្វីដែលពួកគេព្យាយាមសម្រេចតាមរយៈកម្មវិធីនេះគឺ៖ ទទួលបានកម្មសិទ្ធបញ្ញាសំខាន់ៗ។ ក៏ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយថា កម្មវិធីទាំងនេះមានគោលបំណងអាក្រក់គឺលួចឯកសារសម្ងាត់បច្ចេកវិទ្យា និងពាណិជ្ជកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ខណៈ៣ករណីដែលបានត្រូវប្រកាសកាលពីសប្តាហ៍មុនមិនបានចោទប្រកាន់ពីការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញាទាំងស្រុងនោះ ករណីទាំង៣នោះ ក៏មានជាប់ទាក់ទិនទៅនឹងពួកអ្នកស្រាវជ្រាវនៅឯវិទ្យាស្ថានអាមេរិកាំងដែលបានលាក់ការធ្វើការងាររបស់ពួកគេឲ្យចិន ដែលកំពុងបង្កើនភាពគ្រោះថ្នាក់នៃការផ្ទេរកម្មសិទ្ធបញ្ញាដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។
កាលពី២សប្តាហ៍មុន លោក Simon Saw-Teong Ang ជាវិស្វករអគ្គិសនីនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Arkansas បានត្រូវចាប់ខ្លួនចំពោះការមិនប្រកាសអំពីការទាក់ទងរបស់លោកជាមួយរដ្ឋាភិបាល និងពាណិជ្ជករចិននៅក្នុងការដាក់ពាក្យជាមួយរដ្ឋបាលអាកាសចរណ៍វិទ្យា និងអវកាសសហរដ្ឋអាមេរិក។ សាកលវិទ្យាល័យបានព្យួរការងាររបស់លោកបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួន។
កាលពី២សប្តាហ៍មុនដែរ វេជ្ជបណ្ឌិត Xiao-Jiang Li អតីតសាស្រ្តាចារ្យនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Emory បានត្រូវតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារមួយឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែបានទទួលការអនុញ្ញតឲ្យនៅក្រៅឃុំដោយមានការឃ្លាំមើលនៅក្នុងការជាប់ទាក់ទិនជាមួយការងាររបស់លោកក្នុងកម្មវិធីអ្នកមានទេពកោសល្យរាប់ពាន់នាក់ដែលលោកបានលាក់ពីរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ។
ប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់មក វេជ្ជបណ្ឌិត Qing Wang អតីតអ្នកស្រាវជ្រាវនៅឯមន្ទីរគ្លីនិក Cleveland ដ៏ល្បីមួយបានត្រូវចាប់ខ្លួនក្នុងបទចោទប្រកាន់ពីការលួចបន្លំប្រាក់ចំពោះការមិនបានប្រកាសនៅក្នុងការដាក់ពាក្យសុំប្រាក់ចំនួន៣លាន៦សែនដុល្លារនៅវិទ្យាស្ថានសុខាភិបាលជាតិថាលោកបានទទួលប្រាក់ដើម្បីធ្វើការស្រាវជ្រាវប្រហាក់ប្រហែលគ្នានៅក្នុងប្រទេសចិន។ មន្ទីរគ្លីនិកបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានបណ្តេញសាស្រ្តាចារ្យរូបនោះចេញពីការងារហើយ។
លោក Paul Chan ជានាយកចាត់ចែងនៅក្រុមហ៊ុនច្បាប់ Bird Marella ក្នុងក្រុង Los Angeles បាននិយាយថា «យើងកំពុងឮពីការស៊ើបអង្កេតជនល្បីៗដែលជាការបង្ហាញឲ្យពួកអ្នកមានតួនាទីសំខាន់ៗក្នុងរដ្ឋាភិបាលចិនដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងបន្តឃ្លាំមើលសកម្មភាពប្រភេទនេះ»។
លោក Chan និយាយទៀតថា ករណី៣នេះបញ្ជាក់ថា ទីភ្នាក់ងារពង្រឹងច្បាប់សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងផ្តោតការយកចិត្តដាក់កាន់តែខ្លាំងឡើងលើស្ថាប័នស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ដែលជាមុខសញ្ញារបស់ចិនក្នុងការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញា។
លោក Chan បាននិយាយទៀតថា «តាមប្រវត្តិសាស្រ្ត វិធីមួយក្នុងចំណោមវិធីមួយចំនួនដែលចិនបានស្វះស្វែងទទួលបានកម្មសិទ្ធបញ្ញាមកពីសហរដ្ឋអាមេរិកគឺតាមរយៈវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់»។
គណៈកម្មការពិនិត្យការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញាអាមេរិកបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា ការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញាធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិកខាតបង់ប្រាក់រាប់រយពាន់លានដុល្លារហើយចិន «ជាអ្នករំលោភកម្មសិទ្ធបញ្ញាធំជាងគេក្នុងពិភពលោក»។
លោក Chan បាននិយាយទៀតថា «ការប្រើប្រាស់តួឯកថ្មីដូចជានិស្សិត និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ធ្វើឲ្យមានបញ្ហាកាន់តែពិបាកឡើងសម្រាប់ទីភ្នាក់ងារពង្រឹងច្បាប់ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងការលួចឯកសារសម្ងាត់ពាណិជ្ជកម្ម»។
លោក Chan និយាយបន្តទៀតថា «ពួកគេធ្វើការជ្រើសរើសប្រកបដោយជោគ ជ័យនូវមនុស្សមួយចំនួនដូចជាមនុស្សធម្មតា អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ សាស្រ្តាចារ្យ ឬពួកនិស្សិតដែលដំបូងមិនចាំបាច់ថាធ្វើការឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនទេ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតពួកគេត្រូវបានជ្រើសរើស និងទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត និងរបស់លើកទឹកចិត្តដើម្បីឲ្យក្លាយជាមនុស្សកណ្តាល។
ក្រោមរដ្ឋបាលរបស់ប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ ក្រសួងយុត្តិធម៌បានបង្កើនការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងចារកម្មសេដ្ឋកិច្ចចិន។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើម «ត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពចិន» ដោយមានគោលបំណងផ្តល់អាទិភាពលើករណីចារកម្មចិន។ ចាប់តាំងពីនោះមក ក្រសួងយុត្តិធម៌បានប្រកាសការចោទប្រកាន់ចារកម្មខាងសេដ្ឋកិច្ច និងការលួចកម្មសិទ្ធបញ្ញាជិត២៤ករណី។
កាលពីខែកុម្ភៈ លោក Christopher Wray នាយកការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធ FBI បាននិយាយថា ការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធ FBI មានការស៊ើបអង្កេតប្រហែល១ពាន់ក្នុងការសង្ស័យជនជាតិចិនលួចបច្ចេកវិទ្យាសហរដ្ឋអាមេរិកដែលទាក់ទិនគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការស៊ើបអង្កេតទាំងនោះប្រើពេលវេលាយូរ ជួនកាលអាចចំណាយពេលជាច្រើនឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែការស៊ើបអង្កេតទាំងនោះបាននាំឲ្យមានការកាត់ទោសក្នុងប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ។
កាលពីខែមករា លោក Charles Lieber ជាសាស្ត្រាចារ្យដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យ Harvard បានត្រូវចាប់ខ្លួនលើបទចោទប្រកាន់ពីការភូតកុហកអំពីការទទួលបានថវិកាស្រាវជ្រាវពីរដ្ឋាភិបាលចិន។ កាលពីខែមីនា អតីតសាស្រ្តាចារ្យម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យ West Virginia បានសារភាពទទួលកំហុសលើបទចោទប្រកាន់ពីការឆបោកប្រាក់ក្នុងការទាក់ទិនជាមួយកម្មវិធីអ្នកមានទេពកោសល្យរាប់ពាន់របស់ចិន។
ការត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពចិនក៏បានទាក់ទិនយុទ្ធនាការយ៉ាងទូលំទូលាយ ដោយពួករដ្ឋអាជ្ញាសហព័ន្ធ និងភ្នាក់ងារការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធ (FBI) បានធ្វើការជួបប្រជុំជាប្រចាំជាមួយអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ និងផ្នែកឯកជនអំពីការគំរាមកំហែងចារកម្មរបស់ចិន។
លោក Dean Cheng ជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់អំពីកិច្ចការនយោបាយ និងសន្តិសុខចិននៅឯអង្គការ Heritage Foundation និយាយថា «សហរដ្ឋអាមេរិក មានការព្រួយបារម្ភអំពីការលេចធ្លាយនៃកម្មសិទ្ធបញ្ញា។ បញ្ហាដែលធំជាងនេះដែលទាក់ទិនជាមួយសាស្រ្តាចារ្យទាំងនោះគឺថា នៅពេលដែលពួកគេ មិនបានប្រកាសថា ពួកគេកំពុងយកលុយរបស់ចិននោះតើការណ៍នេះអនុញ្ញាតឲ្យមានលំហូរនៃកម្មសិទ្ធបញ្ញាទៅប្រទេសចិនដល់កម្រិតណាទៅ?»៕
ប្រែសម្រួលដោយជឹង ប៉ូជីន
