ទីក្រុងញូយ៉ក: មានការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះការសាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលអ៊ីស្លាមមួយ ស្ថិតនៅចម្ងាយពីរប្លុកពីតំបន់មួយ នៅក្នុងទីក្រុងញូវយ៉កដែលត្រូវបានស្គាល់ថា ជាទីតាំងសូន្យ (Ground Zero) ដែលជាទីតាំងនៃការវាយប្រហាររបស់ក្រុមភេរវជន កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១។ ក្រុមអ្នករិះគន់និយាយថា ការសាងសង់នេះនឹងមិនគោរពព្រលឹងជនរងគ្រោះ និងធ្វើឲ្យឈឺចាប់ដល់ក្រុមគ្រួសារនៃអ្នកដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅថ្ងៃនោះ ដោយពួកជ្រុលនិយមកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ ក៏ប៉ុន្តែ មានវិហារអ៊ីស្លាមជាច្រើននៅពាសពេញទីក្រុងនេះ ដែលបម្រើឲ្យអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនៅមូលដ្ឋានរាប់ម៉ឺននាក់។
សមាជិកម្នាក់នៃមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌អ៊ីស្លាមអាល់បានី (Albanian Islamic Cultural Center) នៅលើកោះ Staten Island សូត្រគម្ពីរកូរ៉ាន ដែលគាត់បានចងចាំទាំងស្រុង។ នោះជាពេលថ្វាយបង្គំតូចមួយនាថ្ងៃរសៀល នៅឯការជួបជុំគ្នារបស់ជនអ៊ីស្លាមជាតិអាល់បានីចំនួន២ពាន់គ្រួសារ ដែលមកពេញវិហារអ៊ីស្លាមរាល់ថ្ងៃសុក្រ។ អ៊ីមាំ តាហៀរ គុកាជ (Tahir Kukaj) ពន្យល់ពីមូលហេតុនៃការសាងស់វិហារអ៊ីស្លាមនេះ។
«ចំនួនជនជាតិអាល់បានី និងអ្នកកាន់អ៊ីស្លាមកំពុងកើនឡើង, បានកើនឡើងនៅពេលនោះ ហើយនៅបន្តកើនឡើងទៀត។ ហើយជាការពិតណាស់ ជនជាតិអាល់បានីពិតជាមានវិហារអ៊ីស្លាម ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្លូវវ៉ាន់ឌូសិន (Van Dusen Street)។ វាជាផ្ទះតូចមួយ។ វិហារអ៊ីស្លាមនេះមិនទាន់បំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់សហគមន៍បាននៅឡើយទេ»។
លោក គុកាជ មានប្រសាសន៍ថា សមាជិកនៃក្រុមជំនុំបានសហការជាមួយព្រះវិហារសាសនាគ្រឹស្ត និងអគារជនជាតិជ្វីបក្នុងមូលដ្ឋាន ក្នុងសកម្មភាពមនុស្សធម៌ ដូចជាយុទ្ធនាការផ្តល់ឈាម និងអាហារ ការបោះជំរំរដូវក្តៅសម្រាប់យុវជន និងការសួរសុខទុក្ខជនចាស់ជរាជាដើម។
វិហារអ៊ីស្លាមជាង១០០ នៅក្នុងទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក មានរាប់បញ្ចូលទាំងមជ្ឈមណ្ឌលអ៊ីស្លាមដ៏ល្អប្រណិត នៅតំបន់ Upper East Side នៃសង្កាត់ម៉ានហាតាន់ (Manhattan)។ ក្រុមជំនុំសាសនាតូចជាងនេះ រួមមានវិហាររបស់ជនជាតិអេហ្ស៊ីប នៅលើកោះស្តេតេន (Staten Island) បានប្រើប្រាស់ផ្ទះដែលកែច្នៃធ្វើជាវិហារ។ អ៊ីមាំ អាលី អាប់ឌូសាគួរ មូហាម៉េត (Ali Abdushakur Muhammed) បានកត់សម្គាល់ថា ការសាងសង់វិហារអ៊ីស្លាម ដែលដូចជាការសាងសង់អគារដទៃទៀតដែរ ត្រូវតែមានកិច្ចសហការជាមួយរដ្ឋបាលមូលដ្ឋាន។
អ៊ីមាំ និយាយថា នាពេលអនាគត តាមបំណងរបស់ព្រះ ប្រសិនជាការជួបជុំប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងសមរម្យ ហើយអាចប្រមែប្រមូលធនធានត្រឹមត្រូវ សមាជិករបស់ខ្លួនអាចកសាងវិហារអ៊ីស្លាមច្រើនថែមទៀតយោងទៅតាមច្បាប់របស់អាមេរិក។
វិហារអ៊ីស្លាម នៅសង្កាត់ហាឡេម (Harlem) ផ្តល់ជូនសហគមន៍នូវសាលាមួយ និងសេវាសង្គមផ្សេងទៀតជាច្រើន។ វិហារនេះក៏ជួលកន្លែងសម្រាប់ការរកស៊ីតូចៗដែរ។ ពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន បានឲ្យដឹងថា វាហាក់ដូចជាថា វិហារអ៊ីស្លាមនេះមាននៅទីនោះមកជារៀងរហូតអញ្ចឹង។ ប៉ុន្តែ តាមពិត វិហារអ៊ីស្លាមនេះត្រូវបានកែច្នៃមកពីកាស៊ីណូ កាលពីឆ្នាំ១៩៦៥។
លោកស្រី ជើរីលីន ដូត (Jerrilynn Dodds) ព្រឹទ្ធនារីនៃមហាវិទ្យាល័យសារ៉ាឡូរិន (Sarah Lawrence College) នៅក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅស្តីពីវិហារអ៊ីស្លាមនៅទីក្រុងញូវយ៉ក មានប្រសាសន៍ថា សហគមន៍អ៊ីស្លាមនៅអាមេរិកបានពង្រីកនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ ដោយមានការដកចេញកូតាជនអន្តោប្រវេសន៍ ទៅលើក្រុមប្រទេសមិននៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប។ លោកស្រីកត់សម្គាល់ឃើញថា វិហារអ៊ីស្លាម ដែលមានស្រាប់ នៅក្នុងទីក្រុង រាប់បញ្ចូលទាំងវិហារមួយ ដែលស្ថិតនៅតែប៉ុន្មានប្លុកប៉ុណ្ណោះពីមជ្ឈមណ្ឌលអ៊ីស្លាម ដែលបានស្នើឡើង នៅក្បែរកន្លែងមហន្តរាយនៃការវាយប្រហាររបស់ក្រុមភេរវជនកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ ឬ Ground Zero។ វិហារអ៊ីស្លាមនេះមិនបង្កឲ្យមានភាពក្រេវក្រោធ ដូចវិហារអ៊ីស្លាមមួយ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលរៀបចំគម្រោងនោះទេ។
«តាមពិត លទ្ធភាពរបស់អគារមួយក្នុងការញ៉ាំងឲ្យមានអារម្មណ៍បែបនេះ កើតចេញពីកម្រិតសារៈសំខាន់ ដែលវប្បធម៌មួយផ្តល់ទៅឲ្យអគារនោះ។ ហើយ នៅក្នុងទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក យើងផ្តល់ភាពសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងឲ្យដល់អគារជាច្រើន។ យើងប្រើប្រាស់អគារទាំងនេះសម្រាប់ទាក់ទាញ។ យើងប្រែក្លាយអគារទាំងនោះទៅជានិមិត្តរូប ក្នុងរបៀបមួយដែលអគារទាំងនោះមិនមាននៅកន្លែងផ្សេងទៀត»។
អាស្រ័យហេតុនេះហើយ ការចង់សាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលអ៊ីស្លាម បានប៉ះទង្គិចជាមួយនឹងអារម្មណ៍នៃការបាត់បង់អគារភ្លោះកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១។ តែទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រី ដូត បានកត់សម្គាល់ថា កត្តាសំខាន់បំផុតក្នុងអគារណាមួយមិនមែនស្ថិតនៅលើរចនាសម្ព័ន្ធទេ ប៉ុន្តែវាស្ថិតលើមនុស្ស ដែលកាន់កាប់អគារនោះ៕
ប្រែសម្រួលដោយលី សុខឃាង
