វ៉ាស៊ីនតោន៖ ស្រូវសាលីរបស់ប្រទេសរុស្សីកំពុងក្រៀមស្វិត ដោយសារតែការឡើងកំដៅរយៈពេលយូរ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ដែលធ្វើឲ្យតម្លៃគ្រាប់ធញ្ញជាតិឡើងខ្ពស់នៅលើទីផ្សារទំនិញរបស់សកលលោក។ ដំណាំជាច្រើនកំពុងមានការលំបាកជាមួយនឹងកំដៅ។ ការសិក្សាថ្មីមួយបង្ហាញថា ផលិតផលស្រូវក៏ទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីសីតុណ្ហភាព ដែលចេះតែកើនឡើង ក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះដែរ។ រឿងទាំងនេះអាចជាការព្រមានថ្មីបំផុត ដែលថាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នៅតាមតំបន់កសិកម្មសំខាន់ៗមួយចំនួន អាចគំរាមកំហែងដល់ការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហាររបស់ពិភពលោក។
រដ្ឋល្វីហ្ស៊ីយ៉ាណា (Louisiana) ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងឆ្លងកាត់រដូវក្តៅមួយដែលមានអាកាសធាតុក្តៅហែងយ៉ាងខ្លាំង។ រដ្ឋល្វីហ្ស៊ីអាណា គឺជារដ្ឋផលិតស្រូវធំជាងគេបំផុតលំដាប់ទីបី របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលអាចផលិតបានប្រហែល ១.៣ លានតោនកាលពីឆ្នាំមុន។
ប៉ុន្តែ សីតុណ្ហភាពកើនឡើងខ្ពស់អាចបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ដំណាំ បានច្រើនយ៉ាង។ ឆ្នាំនេះ អាកាសធាតុក្តៅខ្លាំងពេលយប់ បានធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិទទួលរងនូវជំងឺបង្កឡើងដោយបាក់តេរី។ លោក ខ្លេរិនប៊ើខេន (Clarence Berken) ជាកសិករដាំស្រូវម្នាក់ និយាយថា ទិន្នផលធ្លាក់ចុះពី ២៥ ទៅ ៣០ ភាគរយ នៅតាមវាលស្រែមួយចំនួនរបស់លោក ។
«ជាពិសេសនៅក្នុងឆ្នាំដូចជាឆ្នាំនេះ ខណៈដែលថ្លៃលក់ផលដំណាំរបស់យើង ធ្លាក់ចុះប្រហែលពាក់កណ្តាលនៃតម្លៃកាលពីពីរឆ្នាំមុន ហើយជាមូលដ្ឋានសោហ៊ុយលើការចំណាយ គឺនៅតែដដែល។ នោះគឺពិតជាកត្តាមួយដែលធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភ»។
ហើយ បើយោងតាមការសិក្សាថ្មីមួយ នៃរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរបស់បណ្ឌិតសភាវិទ្យាសាស្រ្តជាតិ លោក ប៊ើខេន និងកសិករដំណាំស្រូវនៅជុំវិញពិភពលោក និងមានការព្រួយបារម្ភច្រើនជាងនេះនាពេលអនាគត។ ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានសិក្សាអស់រយៈពេល៦ឆ្នាំទៅលើទិន្នន័យ ដែលបានមកពីកសិដ្ឋានចំនួន២២៧កន្លែង នៅតាមបណ្តាប្រទេសផលិតស្រូវសំខាន់ៗចំនួន៦ នៅទី្វបអាស៊ី។ ពួកគេពិនិត្យមើលថាតើផលិតផលស្រូវមានភាពខុសគ្នាយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ផ្អែកទៅតាមអាកាសធាតុប្រែប្រួល ហើយវាយតម្លៃសរុបអំពីផលប៉ះពាល់ទាំងឡាយ នៅក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ លោក ចារូដ វ៉េលហ្ស៍ (Jarrod Welch) ជាអ្នកនិពន្ធនាយក នៃសាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ា (University of California) នៅទីក្រុងសាន់ឌីយ៉េហ្គោ (San Diego) មានប្រសាសន៍ថា លទ្ធផលគឺជាព័ត៌មានអាក្រក់។
«សីតុណ្ហភាពដែលកាន់តែក្តៅឡើងពេលយប់ នាំឲ្យមានទិន្នផលតិចជាងមុន»។
ហើយសីតុណ្ហភាពនាពេលយប់ត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង លឿនជាងសីតុណ្ហភាពនាពេលថ្ងៃ ដោយសារតែអាកាសធាតុប្រែប្រួល។ លោក វ៉េលហ្ស៍ និយាយថា ឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានទៅលើផលិតភាពអាចធ្វើឲ្យតម្លៃស្រូវកាន់តែឡើងខ្ពស់នាពេលអនាគត។ ហើយស្រូវជាដំណាំដ៏មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន នៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋក្រីក្ររបស់ពិភពលោក។
«តួលេខប្រជាពលរដ្ឋ ដែលពឹងផ្អែកលើស្រូវ មានចំនួនច្រើនបំផុត។ មនុស្សចំនួនប្រហែលជា៣ពាន់លាននាក់ពិសារបាយជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ មនុស្សប្រហែល ៦០០លាននាក់ពឹងផ្អែកលើបាយធ្វើជាអាហារមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ។ ហើយពលរដ្ឋទាំង ៦០០លាននាក់នេះ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមពលរដ្ឋរាប់ពាន់លាននាក់ដែលក្រីក្របំផុតរបស់ពិភពលោក»។
អតិថិជនទិញអង្ករមិនមែនជាអតិថិជនតែមួយទេ ដែលសិ្ថតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែសីតុណ្ហភាពកើនឡើងនេះ។ កាលពីរដូវស្លឹកឈើជ្រុះមុន ការសិក្សាធំមួយទៀត ដែលពិនិត្យមើលទៅលើផលិតផលពោត សណ្តែកសៀង និងកប្បាស់ របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហាញថា ទិន្នផលធ្លាក់ចុះជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅពេលដែលផលដំណាំត្រូវទទួលរងនូវសីតុណ្ហភាពលើសពីកម្រិតមួយដែលផលដំណាំទាំងនេះអាចផ្តល់ទិន្នផលបានច្រើនបំផុតនោះ។ ដោយផ្អែកទៅលើបញ្ហាថាតើអាកាសធាតុនិងឡើងក្តៅលឿនប៉ុនណានៅក្នុងសតវត្សរ៍នេះ ការសិក្សានេះបានព្យាករណ៍ថា ទិន្នផលដំណាំអាចធ្លាក់ចុះពី ៣០ ទៅ ៨០ភាគរយ។
លោក ឡេស្ទឺ ប្រ៊ោន (Lester Brown) ជាប្រធានក្រុមអ្នកផ្តល់យោបល់ដល់រដ្ឋាភិបាលឈ្មោះវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយភពផែនដី (Earth Policy Institute) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានឱ្យដឹងថា ការឡើងថ្លៃស្រូវសាលីនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលបង្កឡើងដោយការច្រូតកាត់ស្រូវសាលី ដែលត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញដោយសារកំដៅ នៅក្នុងប្រទេសរុស្សី អាចជាការសម្លឹងមើលយ៉ាងខ្លីមួយ ទៅក្នុងអនាគតតែប៉ុណ្ណោះ។
«នេះជាប្រភេទនៃមេរៀនមួយក្នុងសៀវភៅសិក្សា ស្តីពីផលប៉ះពាល់នៃកំណើនសីតុណ្ហភាពទៅលើទិន្នផលគ្រាប់ធញ្ញជាតិ។ ប្រសិនបើអ្នកជាក្សេត្រវិទូមួយរូប ប្រសិនបើអ្នកជាមនុស្សម្នាក់ដែលព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិសុខស្បៀងអាហារនាពេលអនាគត អ្នកត្រូវព្រួយបារម្ភ ចំពោះការទោះទាយអំពីការកើនឡើងនៃសីតុណ្ហភាព ដែលអាចមានជាយថាហេតុ»។
ប៉ុន្តែកសិករអាមេរិកាំងជាច្រើន ដូចជាលោកខ្លេរិនប៊ើខេន នៅក្នុងរដ្ឋល្វីហ្ស៊ីអាណា មិនជឿទេថា យើងកំពុងដើរឆ្ពោះទៅរកអនាគត ដែលមានអាកាសធាតុក្តៅជាងមុន។
«យើងធ្លាប់ជួបប្រទះរលកកំដៅឡើងខ្ពស់ក្នុងរយៈពេលយូរ កាលពីមុន។ ហើយ រលកកំដៅនេះនឹងចូលមក ហើយបាត់ទៅវិញ។ ខ្ញុំគិតថាវាជាការវិលសារចុះឡើង ជាជាងរឿងអ្វីផ្សេង»។
លោកបានបន្ថែមទៀតថា ទោះជាអនាគតនឹងទៅជាបែបណាក៏ដោយ ក៏វិជ្ជាស្ថានឬស្ថានីយស្រាវជ្រាវរបស់សាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋល្វីហ្ស៊ីអាណា កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាប្រចាំទៅលើប្រភេទពូជស្រូវថ្មីៗ ដែលជួយឲ្យលោកសម្របសម្រួលទៅតាមស្ថានភាពផ្លាស់ប្តូរ។
«ស្ថានីយស្រាវជ្រាវនេះធ្លាប់ត្រូវការពេល១០ឆ្នាំ ដើម្បីបញ្ចេញពូជស្រូវមួយប្រភេទ។ ហើយ ឥឡូវនេះ ជាមូលដ្ឋាន យើងកាត់បន្ថយរយៈពេលនោះមកនៅពាក់កណ្តាល។ ស្ថានីយស្រាវជ្រាវ បំពេញកិច្ចការដ៏ល្អ ក្នុងការធ្វើការងារទាំងអស់នោះ ដែលជាមូលដ្ឋាន បានធ្វើឲ្យអាចយើងបន្តអាជីវកម្មយើងបាន»។
លោកស្រី នីណា ហ្វេដូរ៉ូហ្វ (Nina Fedoroff) ជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តខាងរុក្ខជាតិនៅឯសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋផិនស៊ីលវេនីញ៉ា (Penn State University) និងជាអតីតទីប្រឹក្សានៃក្រសួងការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រសាសន៍ថា ការស្រាវជ្រាវទៅលើការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវទិន្នផលដំណាំ តែងតែជាកត្តាគន្លឹះក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការស្បៀងរបស់ពិភពលោក។ ប៉ុន្តែលោកស្រី និយាយថា វាគ្មានការមន្ទិលសង្ស័យទេ ដែលថាអាកាសធាតុនឹងកាន់តែក្តៅឡើងៗ ដែលបង្កើតជាបញ្ហា។
«មានការកម្រិតចំពោះអ្វី ដែលដំណាំនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះអាចបង្កើតផល»។
លោកស្រី បានឲ្យដឹងទៀតថា ដំណាំពាណិជ្ជកម្មសព្វថ្ងៃនេះបានវិវត្តន៍ទៅតាមបរិយាកាសសីតុណ្ហភាព និងមានការកម្រឹតចំពោះអ្វីដែលក្រុមអ្នកបង្កាត់ពូជជាច្រើនអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីធ្វើឲ្យដំណាំទាំងអស់នោះសម្របទៅនឹងបរិស្ថានក្តៅហើយស្ងួតជាងមុន។
«ឧទាហរណ៍ដូចជា ការបង្កាត់ពូជដើម្បីទប់ទល់ទៅនឹងគ្រោះរាំងស្ងួត នឹងមិនអាចបង្កើតដំណាំដែលនឹងផ្តល់ផលឱ្យបានច្រើនណាស់ណា លើសពីផលដែលយើងទទួលបាននាសព្វថ្ងៃនេះទេ។ ដំណាំទាំងនោះ គឺគ្រាន់តែជាដំណាំដែលមិនសូវទទួលរងការខូចខាតខ្លាំងពេក នៅពេលដែលមានកំដៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ប៉ុណ្ណោះ»។
ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ត្រូវតែផលិតដំណាំណា ដែលផ្តល់ផលបានយ៉ាងច្រើន ដោយសារតែពលរដ្ឋនៅក្នុងពិភពលោក ត្រូវបានរំពឹងថានឹងកើនឡើងជិត៥០ភាគរយ នៅត្រឹមពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍នេះ។ លោកស្រី ហ្វេដូរ៉ូហ្វ មានប្រសាសន៍ថា ការផ្លាស់ប្តូរសំខាន់ៗ ដែលប្រហែលរួមបញ្ចូលទាំងការណែនាំឱ្យមានដំណាំថ្មីស្រឡាង និងវិធីសាស្ត្រនៃការផលិត នឹងត្រូវការជាចាំបាច់ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមទាំងនោះ។ កាលពីមុន ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានទទួលជោគជ័យច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៅក្នុងការដំឡើងផលិតភាព ហើយពួកគេអាចធ្វើកិច្ចការនេះបានសម្រេចជាថ្មីទៀត។ ប៉ុន្តែលោកស្រី ហ្វេដូរ៉ូហ្វ កត់សម្គាល់ថា បើទោះជាមានសេចក្តីត្រូវការបន្ទាន់ក៏ដោយ ក៏ការស្រាវជ្រាវអំពីដំណាំនៅមានការខ្វះខាតមូលនិធិយ៉ាងខ្លាំង។
«ជាគោលការណ៍ គ្រោះអាក្រក់ និងភាពងងឹតសូន្យសុង មិនត្រូវឲ្យកើតឡើងឡើយ។ ក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង តើយើងនឹងរៀបចំអាទិភាពរបស់យើងឡើងវិញឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីទប់ស្កាត់គ្រោះអាក្រក់ដែរឬទេ? (ខ្ញុំ)មិនដឹងទេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលី សុខឃាង
