ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងរាជធានីភ្នំពេញបានបង្ហាញមតិចម្រុះជុំវិញការបដិសេធរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ប មិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ចូលរួមការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនីតិកាលទី៧ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។ ពួកគេខ្លះយល់ស្របនឹងការសម្រេចរបស់ស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោត។ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតអះអាងថាស្ថាប័នគ.ជ.ប គួរតែអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនបានចូលរួមការបោះឆ្នោត។
លោក ឈន់ ម៉េងហេង អាយុ២២ឆ្នាំ លើកឡើងថា នៅក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត គណបក្សគួរតែមានឯកសារ និងបំពេញលក្ខខណ្ឌត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។ លោកយល់ថា ការសម្រេចរបស់ គ.ជ.ប បដិសេធចុះបញ្ជីគណបក្សភ្លើងទៀនជារឿងត្រឹមត្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដើម្បីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមួយត្រូវមានលក្ខខណ្ឌតាមច្បាប់ គ្រប់គ្រាន់តាមច្បាប់ អ៊ីចឹងបើគណបក្សភ្លើងទៀនគាត់អត់មានឯកសារគ្រប់គ្រាន់តាមផ្លូវច្បាប់ទេ គ.ជ.ប អាចបដិសេធចោលហ្នឹងជាការត្រឹមត្រូវ»។
និស្សិតឆ្នាំទី៤ ជំនាញនីតិសាស្រ្តនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះបន្តថា ការបដិសេធមិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតមិនមានប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ដោយសារច្បាប់បានផ្តល់អំណាចឱ្យគ.ជ.ប ក្នុងការបដិសេធគណបក្សនយោបាយណាដែលមិនផ្តល់ឯកសារគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចុះបញ្ជីឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត។
លោកបន្តថា៖ «ចំពោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ វាមិនប៉ះពាល់ទាំងស្រុងទេចំពោះគណបក្សមួយ។ យើងដឹងថា គណបក្សយើងត្រូវឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតហើយ តែគាត់អត់មានយកឯកសារគ្រប់គ្រាន់ទៅដាក់ឱ្យ គ.ជ.ប ទេ។ អ៊ីចឹង គ.ជ.ប គាត់មានសិទ្ធិ ច្បាប់មានផ្តល់អំណាចឱ្យគាត់ដើម្បីបដិសេធគណបក្សណាមួយមិនឱ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតបាន»។
កំពុងអង្គុយចាំភ្ញៀវលើ Passapp មួយ លោក ថាប់ សុគន្ធា មានមតិផ្ទុយនឹងនិស្សិតខាងលើ។ លោកថ្លែងថា គណបក្សភ្លើងទៀនធ្លាប់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតម្តងរួចទៅហើយ កាលពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ កន្លងទៅ ដូចេ្នះហើយលោកមានចម្ងល់ទៅលើការបដិសេធរបស់ស្ថាប័ន គ.ជ.ប ដែលមិនអនុញ្ញាតឲ្យ គណបក្សភ្លើងទៀនចុះបញ្ជី។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារថា៖ «សម្រាប់ពូជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ ពូមិនទៅជំទាស់ផ្លូវច្បាប់ទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែយើងក្រឡេកក្រោយថា ការបោះឆ្នោត ២ដងកន្លងទៅ ម៉េចក៏អនុញ្ញាត លើកហ្នឹងហេតុអីមិនអនុញ្ញាត គ្រាន់តែប៉ុណ្ណឹងពូអត់មានចម្ងល់អីទេ។ បើថាច្បាប់គេបដិសេធហើយ ពូគ្រាន់តែហួសចិត្តតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
បុរសវ័យ ៥០ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសដែលប្រកាន់ខ្ជាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដូចបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយលោកធ្លាប់បានរំពឹងថា ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិខាងមុខនឹងមានគណបក្សប្រឆាំងមួយ ដែលអាចតទល់ជាមួយនឹងគណបក្សកាន់អំណាច ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវសោកស្តាយ ក្រោយគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានបដិសេធចុះឈ្មោះដោយ គ.ជ.ប។
លោកថ្លែងថា៖ «ពីមុនពូរំពឹងដោយសារតែមានគណបក្សប្រឆាំងមួយពិតប្រាកដ ដែលពូគិតថាវាមិនសេរីពហុបក្ស ១០០ភាគរយមែន ប៉ុន្តែយើងអាចមានគណបក្សប្រឆាំងពិតប្រាកដ។ ហើយក្រៅពីនោះជាគណបក្ស គេឱ្យធ្វើម៉េចនោះជារឿងរបស់គេ។ សម្រាប់ពូវាសោកស្តាយ គ្រាន់តែចូលរួមសោកស្តាយតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
លោកក៏បញ្ជាក់ដែរថា សម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ លោកនឹងមិនទៅបោះឆ្នោតទេ ដោយសារតែលោកយល់ថាមិនមានសេរីពហុបក្សត្រឹមត្រូវ។
ចំណែក លោក ជុន ណារ៉ូ អាយុ ២៦ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា ការបដិសេធមិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧ ឆ្នាំ២០២៣នេះ បង្ហាញពីភាពចុះខ្សោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហើយការបោះឆ្នោតនាខាងមុខនេះ និងមិនមានភាពប្រសើរឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាមិនល្អសម្រាប់ប្រជាជនយើងដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ហើយបែរជាអត់មានគណបក្សមួយដែលអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយគ្នាបាន»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី សែម សូភី អាយុ៤៤ឆ្នាំ ប្រាប់វីអូអេថា ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត បើទោះបីជាមិនមានគណបក្សភ្លើងទៀនក្ដី។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «បងបោះគ្រប់អាណត្តិ ព្រោះបងបំពេញតួនាទីជាប្រជាពលរដ្ឋល្អ បងស្រឡាញ់ខាងណាបងបោះឱ្យខាងហ្នឹង បងអត់ដែលខានទេ សូម្បីភូមិឃុំសង្កាត់ក៏ដោយ»។
សម្រាប់ កញ្ញា ជឹម សំណាង អាយុ៣៧ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា ការបដិសេធរបស់ គ.ជ.ប មិនចុះបញ្ជីឈរឈ្មោះគណបក្សភ្លើងទៀន បង្ហាញពីភាពលម្អៀងរបស់ គ.ជ.ប ដែលដឹកនាំទាំងស្រុងដោយអ្នកមានអតីតភាពជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងការខ្លាចរអាគូប្រកួតប្រជែងទាំងដែលមិនទាន់ឡើងសង្វៀនប្រយុទ្ធផង។ កញ្ញាមើលឃើញថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែរួមតូច បន្ទាប់ពីមានការប្រើប្រាស់អំណាចរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧។
កញ្ញាថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមើលឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងបច្ចុប្បន្នហ្នឹងហាក់បីដូចជាខ្លាចរអា ឬមួយក៏មិនហ៊ានឱ្យគណបក្សប្រឆាំងគាត់ចូលរួមប្រកួត ឱ្យបានគ្រប់គណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់ ខណៈគណបក្សប្រឆាំងខ្លះគាត់អាចចុះឈ្មោះបាន គណបក្សប្រឆាំងខ្លះទៀតគាត់អត់អាចចុះឈ្មោះបានទេ ចឹងមានន័យថាហាក់ដូចជាគាត់ខ្លាចរអាមុនចូលសង្វៀនប្រកួតទៀត»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យរបស់គ.ជ.ប បាននៅឡើយទេ។
ការបដិសេធរបស់គ.ជ.ប ក្នុងការចុះបញ្ជីគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានសហភាពអឺរ៉ុបបញ្ជាក់ថាគឺជាសញ្ញាបារម្ភមួយទៀតនៃការរួមតូចនៃសេរីភាពសម្រាប់គណបក្សនយោបាយក្នុងការប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
សហភាពអឺរ៉ុបបញ្ជាក់ថា៖ «ការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យទាមទារការប្រកួតប្រជែងនយោបាយដោយចំហ មានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី និងអាចទុកចិត្តបាន ហើយប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានអនុញ្ញាតក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងពួកគេដោយសេរី»។
គួរបញ្ជាក់ថា គណបក្សភ្លើងទៀនជាគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំមួយ និងធ្លាប់ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋជាង១លាន ៦សែននាក់ កាលពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ នាខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២៕
