កាលពីចុងខែមេសា លោកស្រី ណាវី ភីឡៃ (Navi Pillay) ស្នងការជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សបានស្វាគមន៍ចំពោះការចេញផ្សាយជាសាធារណៈ នៃរបាយការណ៍របស់ក្រុមមួយដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាមដែលត្រូវបានគេអះអាងថាត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងកំឡុងពេលនៃដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃជម្លោះនៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កា (Sri Lanka)។ លោកស្រីក៏បានគាំទ្រផងដែរចំពោះការអំពាវនាវរបស់របាយការណ៍នេះឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតជាអន្តរជាតិជាបន្តទៀត។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក បាន គីមូន (Ban Ki-moon) ក៏បាននិយាយថាលោកមិនមានអំណាចនៅក្នុងការតែងតាំងក្រុមស៊ើបអង្កេតដើម្បីពិនិត្យមើលបន្ថែមទៀតទៅលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តីសម្ពាធអាចនឹងបន្តដើម្បីឱ្យមានទម្រង់មួយចំនួននៃសកម្មភាពសម្របសម្រួលទៅលើការរកឃើញទាំងឡាយនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ។
រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងមកដោយនិយាយថាខ្លួននឹង«ចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលស្រីលង្កា»លើបញ្ហានៃការសង្ស័យអំពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាមដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយដែលរៀបចំឡើងដោយក្រុមអ្នកជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
គណបក្សជំទាស់ចម្បងរបស់ប្រទេស ស្រីលង្កាដែលហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា UNP និយាយថា ខ្លួននឹងតែងតាំងក្រុមមួយដើម្បីសិក្សាទៅលើរបាយការណ៍របស់ក្រុមស្រាវជ្រាវនេះ។ ក្រុមមេដឹកនាំរបស់ ស្រីលង្កាបានបដិសេធយ៉ាងខ្លាំងក្លាចំពោះរបាយការណ៍នេះដែលពួកគេចាត់ទុកថាមានភាពលម្អៀងនិងក្លែងក្លាយហើយបានព្រមានកាលពីសប្តាហ៍មុនថាការចេញផ្សាយរបាយការណ៍នេះនឹងធ្វើឱ្យមាន«ការខូចខាតដែលមិនអាចស្តារឡើងវិញបាន»ចំពោះដំណើរការផ្សះផ្សារបស់ប្រទេសនេះ។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក បាន គីម៉ូន បាននិយាយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទកន្លងមកថា លោកមិនមានអំណាចនៅក្នុងការចាត់វិធានការទៅលើអនុសាសន៍របស់របាយការណ៍នេះដែលបានផ្តល់យោបល់ថាលោកគួរតែងតាំងក្រុមថ្មីមួយដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀត។ ចេហាន ពេរឺរ៉ា (Jehan Perera) នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិភាពជាតិរបស់ ស្រីលង្កានិយាយថារដ្ឋាភិបាលក្រុង កូឡុមបូ (Colombo) នឹងចាត់ទុកសេចក្តីសម្រេចចិត្តនេះនៅក្នុងន័យជាវិជ្ជមានមួយ។
«វាដូចជាបានដកសម្ពាធចេញពីរដ្ឋាភិបាលដែលថាអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិខ្លួនលោក ប្រហែលជានឹងមិនបញ្ជាឱ្យមានយន្តការស៊ើបអង្កេតមួយផ្សេងទៀត។ វានឹងត្រូវបានស្វាគមដោយរដ្ឋាភិបាល»។
របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានចោទប្រកាន់ក្រុម ស៊ិនហាលែស (Sinhalese) ដែលគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាល ស្រីលង្កាថាបានបាញ់ផ្លោងជាប្រព័ន្ធទៅលើជនស៊ីវិលនិងគោលដៅមនុស្សធម៌ទាំងឡាយដែលបានសម្លាប់ជនមិនមែនប្រដាប់អាវុធរាប់ម៉ឺននាក់នៅក្នុងប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនៃសង្រ្គាមស៊ីវិលចំនួនបីទសវត្សរ៍របស់ប្រទេសនេះ។ របាយការណ៍នេះក៏បានចោទប្រកាន់ក្រុមឧទ្ទាមទ័ពព្រៃភាគតិចខ្លាតាមិលថាបានចាប់ជនស៊ីវិលជាចំណាប់ខ្មាំងនៅក្នុងតំបន់មានសុវត្ថិភាពនិងប្រើប្រាស់ពួកគេធ្វើជារបាំងមនុស្សនិងចោទប្រកាន់ពីអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងៗទៀត។
លោក ពេរឺរ៉ា និយាយថាសមាជិកជាច្រើននៃក្រុមភាគច្រើនស៊ីនហាលែសរបស់ប្រទេស ស្រីលង្កា បានចាត់ទុករបាយការណ៍នេះថាជាផ្នែកមួយនៃការផ្សំគំនិតជាអន្តរជាតិក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំមួយដើម្បីបែងចែកប្រទេសនេះ។
«មានភាពប្រេះឆាគ្នាកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គម ស្រីលង្កា ទាក់ទងទៅនឹងរបាយការណ៍នេះ។ វាបានធ្វើឱ្យមានការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់អ្នកទាំងឡាយ ដែលនៅក្នុងប្រទេស ស្រីលង្កា ដើម្បីសម្តែងការយល់ព្រមណាមួយជាមួយនឹងទិដ្ឋភាពណាមួយនៃរបាយការណ៍នេះ ពីព្រោះវាមានការជំទាស់យ៉ាងច្រើនទៅនឹងរបាយការណ៍នេះ»។
អាឡាន គីណាន (Alan Keenan) អ្នកវិភាគជាន់ខ្ពស់មួយរូបទៅលើប្រទេស ស្រីលង្កានៃអង្គការដែលមានឈ្មោះថាក្រុមវិបត្តិអន្តរជាតិបានចាត់ទុកសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន គីមូនដែលមិនតែងតាំងក្រុមអ្នកស៊ើបអង្កេត ថាជាការសម្រេចចិត្តបែបផ្លូវនយោបាយច្រើនជាងផ្លូវច្បាប់។
«ប្រសិនបើលោកអគ្គលេខាធិការមិនមានអារម្មណ៍ថាលោកមានការគាំទ្រពីសមាជិកសំខាន់ៗនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិដែលនៅក្នុងករណីនេះគឺប្រទេស រុស្សីនិងប្រទេសចិន លោកទំនងជានឹងមិនប្រថុយទៅនឹងគ្រោះថ្នាក់នយោបាយបែបនេះទេ»។
លោក ហ្គ័រដុន វីស (Gordon Weiss) អតីតអ្នកនាំពាក្យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅក្នុងប្រទេស ស្រីលង្កាជឿជាក់ថាសម្ពាធបន្ថែមទៀតនឹងកៀបសង្កត់ទៅលើប្រទេស ស្រីលង្កាខណៈពេលដែលសហគមន៍អន្តរជាតិសិក្សាអំពីរបាយការណ៍នេះ។
«ខ្ញុំគិតថាវានឹងមានវិធានការធំជាងនេះបន្ថែមទៀត។ ខ្ញុំគិតថាវានឹងមានសម្ពាធគួរឱ្យកត់សម្គាល់ទៅលើលោកអគ្គលេខាធិការនិងនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដើម្បីពិនិត្យមើលវិធានការជាក់ស្តែងមួយចំនួន។ សេចក្តីយ៉ាងច្បាស់លាស់នៃរបាយការណ៍នេះនឹងធ្វើឱ្យមានការពិបាកយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងការគ្រាន់តែដើរឆ្លងកាត់ហើយធ្វើហាក់ដូចជាវាមិនបានកើតឡើង»។
វីស និយាយថាទាំងផ្នែកការទូតនិងផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តមិនបានតាមឱ្យទាន់នូវភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃអ្វីដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេស ស្រីលង្កានោះទេ។
«យើងកំពុងនិយាយអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាមដ៏ធំធេងមួយដែលបានកើតឡើងក្នុងរយៈកាល៣០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ យើងកំពុងតែនិយាយអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានដាក់ភាពចលាចលនាពេលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាទៅក្នុងស្ថានភាពមួយតូចតាចនិងធ្វើឱ្យភាពចលាចលទាំងនេះមើលទៅហាក់ដូចជាពិធីញាំទឹកតែមួយប៉ុណ្ណោះ។ ឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះបានធ្វើឱ្យបទឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងឡាយដូចជាឧក្រិដ្ឋកម្មនៅ ស្រ៊ីព្រីនីកា (Srebrenica) ទៅជារឿងរ៉ាវមួយដែលមិនមានសារៈសំខាន់»។
សាច់រឿងរៀបចំឡើងដោយក្រុមក្នុងប្រទេស ស្រីលង្កាទៅលើសង្រ្គាមស៊ីវិលដោយក្រុមដែលមានឈ្មោះថាគណៈកម្មការផ្សះផ្សានិងមេរៀនដែលបានរៀនត្រូវបានរំពឹងថានឹងត្រូវបានប្រកាសជាសាធារណៈនៅខែក្រោយ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី
