ក្រុមអ្នកតាមដាន និងស្រាវជ្រាវស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធនេះ បានបង្ហាញការគាំទ្រចំណាត់ការមន្ត្រីយោធាកម្ពុជាក្នុងករណីដែលមានជនម្នាក់ប្រកាសពីផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារប្រឆាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ការប្រកាសនេះធ្វើឡើងក្នុងវីដេអូមួយនៅលើបណ្តាញសង្គម។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកតាមដាននយោបាយនេះ ក៏អះអាងដែរថា សកម្មភាពធានាស្ថិរភាព និងសន្តិសុខជូនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានោះ គប្បីធ្វើឡើងក្នុងរូបភាពមួយដែលមិនបង្កឲ្យពលរដ្ឋភ្ញាក់ផ្អើល និងព្រួយបារម្ភនោះទេ។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើង ក្រោយពីមន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាចាត់វិធានការភ្លាមៗ ដើម្បីតាមចាប់ជនដែលប្រកាសពីគម្រោងធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅលើបណ្តាញសង្គម Facebook (ហ្វេសប៊ុក) កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ស្របពេលមានការប្រទះឃើញការចល័តកងរថក្រោះពីព្រំដែនថៃមកជិតរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត និងជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យដែលឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា បានទទួលស្គាល់ថា គម្រោងធ្វើរដ្ឋប្រហារគឺជាសកម្មភាពផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់ធ្ងន់ធ្ងរ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក អ៊ូ វីរៈ យល់ថា ករណីនេះទំនងជាមិនអាចក្លាយជារដ្ឋប្រហារពិតនោះទេ ហើយការស៊ើបអង្កេតលើករណីតូចតាចបែបនេះ គួរតែធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីស៊ីវិល ជាជាងដោយមន្ត្រីយោធា ដើម្បីចៀសវាងការបង្កការភ័យខ្លាចដល់ពលរដ្ឋ។
«ខ្ញុំមើលទៅគ្រាន់តែជាការស្រមើលស្រមៃរបស់បុគ្គលម្នាក់ ឬឧបាយកលរបស់បុគ្គលមួយចំនួនតូច តែមិនអាចទៅរួចទេ។ វាមានទ្រឹស្តីនៃរដ្ឋប្រហារ។ បើគេចង់ធ្វើរដ្ឋប្រហារ ហើយមានកម្លាំងមែនទែន គេមិនបង្ហោះហ្វេសប៊ុកចោលអញ្ចឹងទេ។ គេធ្វើដោយគ្រប់គ្រងកន្លែងសំខាន់ៗដូចជាសភា ស្ថាប័នទូរទស្សន៍ លានយន្តហោះជាដើម»។
លោក ឡុង គឹមខន អ្នកជំនាញផ្នែកយោធា ដែលសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកនយោបាយការបរទេស និងច្បាប់អន្តរជាតិ បានឲ្យដឹងថា ការតាមចាប់ខ្លួនជនម្នាក់ដែលប្រកាសផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារនោះ គឺជាផ្នែកមួយនៃគោលនយោបាយធានាសន្តិសុខជូនប្រទេស ព្រមទាំងជាការស្វែងរកមូលហេតុនៅពីក្រោយវីដេអូនៃគម្រោងធ្វើរដ្ឋប្រហារផងដែរ។
«ទី១ ជាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំយល់ថា នយោបាយការពារជាតិ នយោបាយសន្តិសុខជាតិរបស់យើងនៅមានចន្លោះប្រហោងច្រើន។ ទី២ ចង់ មិនចង់ ពិត មិនពិតក៏ដោយ កាលណាមានករណីអញ្ចឹងកើតឡើង រដ្ឋស្រាវជ្រាវឲ្យដឹងការណ៍ពិតជាមុន ជាជាងមិនដឹងថា មានប្រភពពីណា ហើយនាំឲ្យមានការព្រួយបារម្ភ។ បើយើងយកចិត្តយើងដាក់ក្នុងរដ្ឋាភិបាលគឺមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងពីសន្តិសុខជាតិ ព្រោះដុំភ្លើងតូចមួយក៏អាចក្លាយជាភ្លើងឆេះព្រៃបានដែរ»។
បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវយោធារូបនេះ មានមូលហេតុ២ដែលនាំឲ្យមានការចល័តកងរថក្រោះពីព្រំដែនថៃមកជិតរាជធានីភ្នំពេញ។ មួយគឺការជួសជុលរថក្រោះទាំងនោះ ដូចដែលមន្ត្រីយោធាបានអះអាងកន្លងមក និងទី២ គឺដោយសារមូលហេតុកិច្ចការកងទ័ពក្នុងការធានាសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងការពារសន្តិសុខជាតិ។
(ចុចទស្សនាវីដេអូដែលជនម្នាក់ដែលឲ្យឈ្មោះខ្លួនឯងថា VP9 ប្រកាសធ្វើរដ្ឋប្រហារ)
នៅក្នុងវីដេអូរយៈពេល៤នាទី ដែលបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ជនម្នាក់បានប្រកាសគម្រោងធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងហៅឲ្យមានការចូលរួមពីសាធារណជន ដើម្បីត្រៀមខ្លួនរំដោះប្រទេសពីរបបរដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន ដែលជននោះនិយាយថា ផ្តាច់ការ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងវីដេអូនេះ លោក ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ បានថ្លែងប្រាប់បណ្តាញព័ត៌មានក្នុងស្រុកកាលពីថ្ងៃអង្គារថា សមត្ថកិច្ចយោធាកម្ពុជាកំពុងធ្វើការស៊ើបអង្កេតវីដេអូ និងស្វែងរកចាប់ខ្លួនជនដែលប្រកាសផែនការរដ្ឋប្រហារនោះ។ លោក ឈុំ សុជាតិ បានគូសបញ្ជាក់ថា កងទ័ពនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានសកម្មភាពរដ្ឋប្រហារណាមួយកើតឡើងនៅកម្ពុជានោះទេ ហើយថា ការដឹកជញ្ជូនរថក្រោះនោះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងករណីគំរាមធ្វើរដ្ឋប្រហារនោះទេ។ វាគ្រាន់តែជាការចល័តរថក្រោះមកមូលដ្ឋានយោធា ដើម្បីជួសជុលប៉ុណ្ណោះ។
កាលពីដើមខែកក្កដា ថ្លែងនៅក្នុងពិធីបូកសរុបរបាយការណ៍មួយ លោក ប៉ុល សារឿន ក៏បានណែនាំឲ្យនាយទាហានសហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់សកម្មភាពណា ដែលបង្កអស្ថិរភាពដល់សង្គម និងមានចេតនាផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Tom Malinowski (ថម ម៉ាលីណូស្គី) ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងការងារ នៅល្ងាចថ្ងៃអង្គារ ក៏បានបញ្ជាក់ពីក្តីបារម្ភដ៏ជ្រាលជ្រៅចំពោះការលើកឡើងរបស់អគ្គមេបញ្ជាការយោធាកម្ពុជាគឺលោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ប៉ុល សារឿន នៅសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ ក្នុងការកំចាត់អ្នកដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់កាប់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំមកនោះ។
«យើងមានទំនាក់ទំនងដ៏មានសារៈសំខាន់ និងមានផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកជាមួយនឹងកងទ័ពកម្ពុជា។ វាជារឿងល្អសម្រាប់សន្តិសុខស.រ.អា. និងប្រទេសកម្ពុជា តែខ្ញុំគិតថា វាជារឿងសំខាន់ក្នុងការចាំទុកថា វាមិនមែនគ្រាន់តែជាគោលនយោបាយទេ តែក៏ជាច្បាប់ផងដែរគឺថា ប្រសិនបើយោធាមានការពាក់ព័ន្ធក្នុងការបង្ក្រាបផ្នែកនយោបាយ ឬក៏ប្រព្រឹត្តការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សតាមទម្រង់ផ្សេងៗ នោះវាជារឿងដ៏លំបាក ហើយស.រ.អា.មិនអាចបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់នោះទេ»។
លោក ថម ម៉ាលីណូស្គី ក៏បានទទូចថា ស្ថាប័នរដ្ឋរបស់កម្ពុជាមួយចំនួន រួមទាំងតុលាការ និងយោធានោះ ត្រូវតែមានឯករាជ្យភាពផ្នែកនយោបាយ ដែលជារឿងសំខាន់សម្រាប់ភាពស្របច្បាប់ និងសម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយស.រ.អា.៕
