ភ្នំពេញ —
បន្ទាប់ពីការបន្ទន់ឥរិយាបទក្នុងគម្រោងដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រុមអ្នកតាមដានសភាពការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជាបានយល់ឃើញថា គណបក្សប្រឆាំងដែលកើនប្រជាប្រីយ៍ភាពក្នុងការបោះឆ្នោត ទំនងជាបោះជំហានទៅរកតុចរចាជាមួយគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទម្សិលមិញនេះគណបក្សប្រឆាំងបានបន្ទន់ឥរិយាបទក្នុងគម្រោងការដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សា ដូចជាការធ្វើពិធីស្មិងស្មាធិ៍ និងសមាធិសុំសន្តិភាពវិញ ដើម្បីជំរុញរដ្ឋាភិបាលបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយដើម្បីស្រាវជ្រាវភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការបោះឆ្នោត។
ពិធីស្មិងស្មាធិ៍ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៧ខាងមុខនេះមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានកាន់ដំបង ឬឧបករណ៍ដែលនាំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ក្នុងហ្វូងបាតុកម្មឡើយគឺក្រុមបាតុករអាចកាន់ផ្កាឈូក និងធូបទៀនតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកអ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានមើលឃើញថា ការដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មដោយវិធីស្មិងស្មាធិ៍នេះជាសញ្ញាណមួយរបស់គណបក្សប្រឆាំងដើម្បីចូលរួមតុចរចាជាមួយគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច។
លោកបានបញ្ជាក់ថា តាមលោកបានដឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចង់គ្រប់គ្រងស្ថាប័នរដ្ឋសភា និងចង់ឲ្យមានមន្ត្រីរបស់ខ្លួននៅក្នុងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែមិនមានបំណងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ។
លោកនិយាយថា៖«ខ្ញុំចង់មានអញ្ចឹងតាំងពីដើមមកម៉្លេះ តាំងពី៣ទៅ៤អាទិត្យមុនមកម៉្លេះ។ ខ្ញុំនិយាយថា ការជំរុញឲ្យមានការនិយាយគ្នាគឺជារឿងមួយល្អណាស់។អញ្ចឹងគឺជាពេលវេលាមួយដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់គណបក្សទាំងពីរជួបជុំគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយក៏អត់ទាន់យឺតពេលដែរ។ ខ្ញុំមើលទៅនៅតែអាចជួបគ្នាបានដដែល»។
គណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានដឹកនាំប្រទេសអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំហើយ ហើយប្រសិនណាបើគណបក្សនេះនៅបន្តដឹកនាំប្រទេសទៀត នោះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននឹងក្លាយទៅជាមេដឹកនាំយូរឆ្នាំជាងគេក្នុងសកលលោក។
លោកហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលដំណើរការបោះឆ្នោតមួយឈ្មោះនីចហ្វិក បានបញ្ជាក់ថា ប្រវត្តិសាស្ត្របោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាទោះបីជាមានជម្លោះរហូតដល់ពេលខ្លះបានប្រើអាវុធដោយសារនិន្នាការនយោបាយខុសគ្នាក៏ដោយ តែចុងក្រោយអ្នកនយោបាយខ្មែរនៅតែមានការសម្របសម្រួលចរចាគ្នា។
លោកបញ្ជាក់ថា បទពិសោធន៍នេះនិងភាពជូរចត់របស់កម្ពុជាបានធ្វើអ្នកនយោបាយងាកទៅរកការគិតគូរសុវត្តិភាពប្រជាពលរដ្ឋជាចម្បង។
លោកនិយាយថា៖ «ការបន្ទន់នេះអាចឈានទៅរកភាពត្រូវរ៉ូវគ្នាទោះបីជាភាគីទាំងពីរបានដំឡើងនូវកម្លាំងឬក៏សមយុទ្ធនៃកម្លាំងរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំគិតថា នេះគ្រាន់តែជាការបង្ហាញដាក់គ្នាប៉ុណ្ណោះ ហើយបញ្ហាសំខាន់គឺពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សទាំងពីររួចហើយ»។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យមួយរូបបានមានប្រសាសន៍ថា ការបន្ទន់ឥរិយាបទរបស់គណបក្សប្រឆាំងជុំវិញការធ្វើមហាបាតុកម្មអាចជាការបង្ខិតបង្ខំរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសទទួលយករូបមន្ត និងដំណោះស្រាយជាពិសេសរឿងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទី១ដើម្បីមានការដោះស្រាយវិវាទពាក់ព័ន្ធនឹងភាពមិនប្រក្រតីពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតហ្នឹង។ នេះជាដំណោះស្រាយដំបួង ហើយជាយថាហេតុ វាទៅរកការបង្កើតរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មី»។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានច្រាលចោលការលើកឡើងទាំងឡាយរបស់ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយ។ លោកនៅតែអះអាងថាគណបក្សប្រឆាំងមិនបានបន្ទន់ឥរិយាបទទេ ហើយនៅតែប្រកាន់ជំហរថា នឹងដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មទាមទាររកយុត្តិធម៌ដដែល។
លោកនិយាយថា៖«យើងអត់មានបន្ទន់ឥរិយាបទ។ យើងអត់មានប្តូរទេ បាតុកម្មនៅតែបាតុកម្មដដែល។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងផ្នែកមួយនៃរបៀបបាតុកម្ម យើងមានធ្វើពិធីបួងសួងសុំសន្តិភាព និងយុត្តិធម៌ ដើម្បីទាមទារឲ្យបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេត គឺដដែលទាំងអស់ អត់មានអ្វីទេ។ អញ្ចឹងហើយបានជាការស្តាប់ច្រឡំស្មានតែយើងដូរ»។
ក្រុមការងារនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានជួបគ្នាចំនួនពីរលើករួចមកហើយដើម្បីស្វះស្វែងបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតលទ្ធផលបោះឆ្នោត។ ក៏ប៉ុន្តែជំនួបទាំងពីរលើកនេះបានពើបប្រទះបរាជ័យ។
លោកជាម យៀប សមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា មិនទាន់មានជំនួបសារជាថ្មីនៃគណបក្សទាំងពីរនៅឡើយទេដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោត៕
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទម្សិលមិញនេះគណបក្សប្រឆាំងបានបន្ទន់ឥរិយាបទក្នុងគម្រោងការដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សា ដូចជាការធ្វើពិធីស្មិងស្មាធិ៍ និងសមាធិសុំសន្តិភាពវិញ ដើម្បីជំរុញរដ្ឋាភិបាលបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយដើម្បីស្រាវជ្រាវភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការបោះឆ្នោត។
ពិធីស្មិងស្មាធិ៍ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៧ខាងមុខនេះមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានកាន់ដំបង ឬឧបករណ៍ដែលនាំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ក្នុងហ្វូងបាតុកម្មឡើយគឺក្រុមបាតុករអាចកាន់ផ្កាឈូក និងធូបទៀនតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកអ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានមើលឃើញថា ការដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មដោយវិធីស្មិងស្មាធិ៍នេះជាសញ្ញាណមួយរបស់គណបក្សប្រឆាំងដើម្បីចូលរួមតុចរចាជាមួយគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច។
លោកបានបញ្ជាក់ថា តាមលោកបានដឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចង់គ្រប់គ្រងស្ថាប័នរដ្ឋសភា និងចង់ឲ្យមានមន្ត្រីរបស់ខ្លួននៅក្នុងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែមិនមានបំណងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ។
លោកនិយាយថា៖«ខ្ញុំចង់មានអញ្ចឹងតាំងពីដើមមកម៉្លេះ តាំងពី៣ទៅ៤អាទិត្យមុនមកម៉្លេះ។ ខ្ញុំនិយាយថា ការជំរុញឲ្យមានការនិយាយគ្នាគឺជារឿងមួយល្អណាស់។អញ្ចឹងគឺជាពេលវេលាមួយដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់គណបក្សទាំងពីរជួបជុំគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយក៏អត់ទាន់យឺតពេលដែរ។ ខ្ញុំមើលទៅនៅតែអាចជួបគ្នាបានដដែល»។
គណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានដឹកនាំប្រទេសអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំហើយ ហើយប្រសិនណាបើគណបក្សនេះនៅបន្តដឹកនាំប្រទេសទៀត នោះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននឹងក្លាយទៅជាមេដឹកនាំយូរឆ្នាំជាងគេក្នុងសកលលោក។
លោកហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលដំណើរការបោះឆ្នោតមួយឈ្មោះនីចហ្វិក បានបញ្ជាក់ថា ប្រវត្តិសាស្ត្របោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាទោះបីជាមានជម្លោះរហូតដល់ពេលខ្លះបានប្រើអាវុធដោយសារនិន្នាការនយោបាយខុសគ្នាក៏ដោយ តែចុងក្រោយអ្នកនយោបាយខ្មែរនៅតែមានការសម្របសម្រួលចរចាគ្នា។
លោកបញ្ជាក់ថា បទពិសោធន៍នេះនិងភាពជូរចត់របស់កម្ពុជាបានធ្វើអ្នកនយោបាយងាកទៅរកការគិតគូរសុវត្តិភាពប្រជាពលរដ្ឋជាចម្បង។
លោកនិយាយថា៖ «ការបន្ទន់នេះអាចឈានទៅរកភាពត្រូវរ៉ូវគ្នាទោះបីជាភាគីទាំងពីរបានដំឡើងនូវកម្លាំងឬក៏សមយុទ្ធនៃកម្លាំងរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំគិតថា នេះគ្រាន់តែជាការបង្ហាញដាក់គ្នាប៉ុណ្ណោះ ហើយបញ្ហាសំខាន់គឺពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សទាំងពីររួចហើយ»។
លោកបណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យមួយរូបបានមានប្រសាសន៍ថា ការបន្ទន់ឥរិយាបទរបស់គណបក្សប្រឆាំងជុំវិញការធ្វើមហាបាតុកម្មអាចជាការបង្ខិតបង្ខំរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសទទួលយករូបមន្ត និងដំណោះស្រាយជាពិសេសរឿងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទី១ដើម្បីមានការដោះស្រាយវិវាទពាក់ព័ន្ធនឹងភាពមិនប្រក្រតីពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតហ្នឹង។ នេះជាដំណោះស្រាយដំបួង ហើយជាយថាហេតុ វាទៅរកការបង្កើតរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មី»។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានច្រាលចោលការលើកឡើងទាំងឡាយរបស់ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយ។ លោកនៅតែអះអាងថាគណបក្សប្រឆាំងមិនបានបន្ទន់ឥរិយាបទទេ ហើយនៅតែប្រកាន់ជំហរថា នឹងដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មទាមទាររកយុត្តិធម៌ដដែល។
លោកនិយាយថា៖«យើងអត់មានបន្ទន់ឥរិយាបទ។ យើងអត់មានប្តូរទេ បាតុកម្មនៅតែបាតុកម្មដដែល។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងផ្នែកមួយនៃរបៀបបាតុកម្ម យើងមានធ្វើពិធីបួងសួងសុំសន្តិភាព និងយុត្តិធម៌ ដើម្បីទាមទារឲ្យបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេត គឺដដែលទាំងអស់ អត់មានអ្វីទេ។ អញ្ចឹងហើយបានជាការស្តាប់ច្រឡំស្មានតែយើងដូរ»។
ក្រុមការងារនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានជួបគ្នាចំនួនពីរលើករួចមកហើយដើម្បីស្វះស្វែងបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតលទ្ធផលបោះឆ្នោត។ ក៏ប៉ុន្តែជំនួបទាំងពីរលើកនេះបានពើបប្រទះបរាជ័យ។
លោកជាម យៀប សមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា មិនទាន់មានជំនួបសារជាថ្មីនៃគណបក្សទាំងពីរនៅឡើយទេដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោត៕
