មិនមានម៉ាស៊ីនថតរូបត្រូវបានគេបំពាក់នៅខាងក្រៅរោងមហោស្រព Ford's Theatre នៅយប់ថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ១៨៦៥នោះទេ ខណៈដែលបុរសមួយក្រុមបានសែងបុរសរងរបួសម្នាក់ចេញពីអគារនេះ។ ប៉ុន្តែវិចិត្រករជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ លោក Carl Bersch បានផ្តិតយកទិដ្ឋភាពនោះតាមរយៈការគូរគំនូរព្រាងរបស់លោក ខណៈដែលលោកអង្គុយក្បែរនោះ។
ស្ត្រីម្នាក់មានទឹកមុខតក់ស្លុត។ នៅជុំវិញនាង មានមនុស្សជាច្រើនបានប្រមូលផ្តុំគ្នា ហើយមុខរបស់ពួកគេចាំងជាមួយនឹងពន្លឺភ្លើងតាមដងផ្លូវមួយ។ បុរសដែលរងរបួសនោះ គឺលោកប្រធានាធិបតី Abraham Lincoln។ មុនពេលលោកត្រូវបានគេសែងចេញពីក្នុងអគារនេះ លោកនិងភរិយារបស់លោកគឺលោកស្រី Mary អង្គុយនៅរានហាលក្នុងរោងមហោស្រពនេះនិងទស្សនាល្ខោនមួយរឿង នៅពេលដែលខ្មាន់កាំភ្លើងចូលទៅកន្លែងរបស់ប្រធានាធិបតី និងបានបាញ់មួយគ្រាប់ចំក្បាលរបស់លោកពីក្រោយ។
នៅពេលខ្មាន់កាំភ្លើងឈ្មោះ John Wilkes Booth បានរត់គេចខ្លួន លោកប្រធានាធិបតីដែលរងរបួសត្រូវបានគេសែងចូលទៅក្នុងផ្ទះសំណាក់ Petersen នៅទល់មុខនោះ ទីដែលលោកបានទទួលមរណភាព នៅព្រឹកថ្ងៃបន្ទាប់។ មរណភាពរបស់លោកកើតឡើងនៅពេលលោកកំពុងដឹកនាំប្រទេសនេះឲ្យរួចផុតពីសង្គ្រាមស៊ីវិលដ៏បង្ហូរឈាមដែលបានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលយ៉ាងយូរ រហូតបណ្តាលឲ្យទាហានជាង៦២០.០០០នាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
លោក Bersch បានគូរគំនូរព្រាងរបស់លោកឲ្យទៅជាគំនូរប្រេង ហើយដាក់ឈ្មោះផ្ទាំងគំនូរនោះថា «Lincoln Borne by Loving Hands»។
វាជាផ្ទាំងគំនូរតែមួយគត់ដែលគេដឹងថា ត្រូវបានគូរឡើងដោយសាក្សីផ្ទាល់ភ្នែកម្នាក់ ដែលបានផ្តិតយកទិដ្ឋភាពដ៏តក់ស្លុតនៅយប់នោះ។
ផ្ទាំងគំនូរនេះគឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិអាមេរិក ដែលមានស្នាដៃសិល្បៈកម្ររកបានជាច្រើន និងវត្ថុបុរាណផ្សេងៗទៀតដែលបង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃវប្បធម៌និងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោកស្រី Laura Anderson ដែលជាបុគ្គលិកសារមន្ទីរម្នាក់របស់ទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិនិយាយថា លោក Bersch ពីដំបូងឡើយគូរគំនូរព្រាងនៃការដើរក្បួនមួយដែលបានធ្វើឡើងនៅតាមផ្លូវនោះនៅយប់នោះ ដែលគេធ្វើឡើងដើម្បីសាទរការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល។ ប៉ុន្តែលោកបានបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គួរឲ្យរន្ធត់នេះ ដែលបានកើតឡើងនៅចំពោះមុខរបស់លោក។
«លោកបានដឹងភ្លាមៗថា វាជាទិដ្ឋភាពដ៏សំខាន់មួយ ដែលលោកបានឃើញដោយផ្ទាល់ ដែលលោកប្រធានាធិបតីត្រូវបានគេសែងកាត់ផ្លូវ»។
ការស្តារឡើងវិញនូវសម្បត្តិប្រវត្តិសាស្ត្រ
ចាប់តាំងពីលោក Bersch បានគូររូបនេះអស់រយៈពេលជាង១៥០ឆ្នាំមក គំនូរនេះបានឆ្លងកាត់ការស្រោចស្រង់ជាច្រើន ប៉ុន្តែវិធីសាស្រ្តប្រើប្រាស់មិនមែនសុទ្ធតែទទួលបានប្រសិទ្ធភាពទាំងអស់នោះទេ។
ដូច្នេះទីភ្នាក់ងារឧទ្យានជាតិបានស្នើសុំលោក David Olin ដែលជាអ្នកអភិរក្សនិយមឲ្យស្តាររូបគំនូរនេះឲ្យមានស្ថានភាពដូចដើមវិញ។
លោក Olin បាននិយាយថា «នៅក្នុងការអភិរក្សជាង៣០ឆ្នាំ ខ្ញុំមិនដែលបានឃើញហេតុការណ៍ដែលបានកើតឡើងនៅខាងក្រៅមហោស្រព Ford's Theatre ដែលរៀបរាប់និងផ្តិតយកទិដ្ឋភាពក្រោយពេលគេធ្វើឃាតលោកប្រធានាធិបតី Lincoln នោះទេ ដូច្នេះសម្រាប់ខ្ញុំ វាជាផ្ទាំងគំនូរដ៏ល្អឯក»។
លោក Olin និយាយថា លោកមានអារម្មណ៍រំភើប «ចំពោះរបៀបដែលលោក Carl Bersch បានផ្តិតយកទិដ្ឋភាពនោះ ដែលមិនត្រឹមតែផ្តិតយកទិដ្ឋភាពដែលលោកប្រធានាធិបតី Lincoln ត្រូវបានគេសែងចេញទៅក្រៅប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែក៏បានផ្តិតយកទិដ្ឋភាពទាំងមូលដែលបានបង្ហាញមុខរបស់លោកប្រធានាធិបតី Lincolnតូចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងផ្ទាំងគំនូរទាំងមូល»។
លោកបានពន្យល់ថា៖
«ខ្ញុំគិតថា វិចិត្រករម្នាក់នេះពិតបានផ្តិតយកនូវអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅពេលនោះ និងផលប៉ះពាល់ទៅលើប្រជាជាតិទាំងមូល ដោយមានសកម្មភាពនៅខាងក្រោយ និងមានស្រមោលខ្មៅងងឹតខ្លាំងទៀតផង»។
លោកនិងក្រុមការងាររបស់លោកបានចំណាយពេលប្រមាណជា៦ខែដើម្បីស្តាររូបគំនូរនេះឡើងវិញ។
ជំហានដំបូងគឺត្រូវសម្អាតផ្ទាំងគំនូរនេះ និងត្រូវដោះស្រទាប់ពីមុនៗដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយមិនត្រូវធ្វើឲ្យខូចទ្រង់ទ្រាយដើមរបស់វានោះទេ។
ជំហានទី២គឺធ្វើការជួសជុលលើរចនាសម្ព័ន្ធ ហើយជំហានទី៣ត្រូវ «គូរគំនូសដាច់ៗ ទៅលើស្នាមដាច់រហែកនិងខូចខាត ជាមួយនឹងពណ៌ ដែលអាចជាប់បានយូរ និងដែលអាចកែប្រែទៅរូបភាពដើមវិញបាន»។
លោក Olin បានថ្លែងថា៖
«ដូច្នេះគោលបំណងរបស់យើងគឺនាំយកគំនិតនិងបំណងរបស់ម្ចាស់គំនូរមកវិញ នៅពេលដែលផ្ទាំងគំនូរនេះត្រូវបានគេសម្អាតនិងជួសជុលរួចហើយ»។
នាង Tamara Luzeckyj ដែលជាសមាជិកម្នាក់នៃក្រុមការងារដែលធ្វើការជួសជុលផ្ទាំងគំនូរនេះ ហាក់ដូចជាមានការសប្បាយចិត្តជាមួយសមិទ្ធផលចុងក្រោយនេះ។
នាងបាននិយាយថា៖
«យើងបានលុបចោលអ្វីៗដែលធ្វើឲ្យយើងមិនអាចមើលឃើញផ្ទាំងគំនូរដែលមានអាយុកាលជាង១០០ឆ្នាំនេះ។ មនុស្សម្នាអាចមើលឃើញផ្ទាំងគំនូរនេះ ដូចទៅនឹងរូបដើម មិនមែនត្រឹមតែជាស្រោមខាងក្រៅដែលយើងមើលឃើញអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយនោះទេ»។
ផ្ទាំងគំនូរនេះត្រូវបានគេព្យួរលើជញ្ជាំងនៅក្នុងសារមន្ទីរ Ford’s Theatre នៅក្បែរកន្លែងដែលលោកប្រធានាធិបតី Lincoln ត្រូវបានគេធ្វើឃាត។
លោកស្រី Laura Anderson សង្ឃឹមថា នៅពេលអ្នកទស្សនាឃើញផ្ទាំងគំនូរនេះ ពួកគេនឹងគិតពីអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅយប់នោះនៅឯមហោស្រព Ford's Theatre ដែលបានកើតឡើងកាលពីជាង១៥០ឆ្នាំមុន។
«វាជាហេតុការណ៍ដ៏សំខាន់មួយ។ វាជាលើកដំបូងដែលប្រធានាធិបតីម្នាក់ត្រូវបានគេធ្វើឃាត។ មានការផ្ទេរតំណែងដោយសន្តិវិធី។ នេះគឺជាហេតុការណ៍ដ៏សោកសៅ។ ផ្ទាំងគំនូរនេះ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវអារម្មណ៍របស់វិចិត្រករនេះ»។
មនុស្សជាច្រើននៅតែចាត់ទុកលោកប្រធានាធិបតី Abraham Lincoln ជាប្រធានាធិបតីដ៏ល្អនិងគួរឲ្យគោរពស្រឡាញ់បំផុតម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រធានាធិបតីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ផ្ទាំងគំនូររបស់លោក Bersch គឺជាការរំលឹកដល់ហេតុការណ៍ដ៏ខ្មៅងងឹតបំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិក៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
