ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់ និងជំនួយការថ្មីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ចំនួន១០១នាក់ ត្រូវបានតែងតាំងជាផ្លូវការនៅសប្តាហ៍នេះ ដោយមានតំណែងស្មើនឹងពីអគ្គនាយកដល់ទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងទទួលប្រាក់ប្រៀវត្សរ៍ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមព្រះរាជក្រិត្យដែល VOA ទទួលបាន។
ព្រះរាជក្រឹត្យចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ចុះហត្ថលេខាដោយលោកសាយ ឈុំ ប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី និងជាអនុប្រធានបក្សកាន់អំណាច បញ្ជាក់ក្នុងមាត្រា១ថា ព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់បញ្ចប់តំណែងទីប្រឹក្សាផ្ទាល់ និងជំនួសការរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ដែលបានទទួលការតែងតាំងមុនថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨។
ក្នុងមាត្រា២នៃព្រះរាជក្រឹត្យ ព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់តែងតាំងទីប្រឹក្សាផ្ទាល់ដល់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីចំនួន៤៦រូប ក្នុងនោះ៣រូបមានឋានៈស្មើទេសរដ្ឋមន្រ្ដី ២៤រូប មានឋានៈស្មើរដ្ឋមន្រ្ដី និង១៩រូបទៀត មានឋានៈស្មើរដ្ឋលេខាធិការ។ ក្នុងចំណោមនោះ ទីប្រឹក្សា១០រូបមិនទទួលប្រាក់បៀវត្សរ៍។ ចំណែកជំនួយការផ្ទាល់មានចំនួន៥៥រូប ក្នុងនោះ២២រូបមានឋានៈស្មើរដ្ឋលេខាធិការ ១៧រូបមានឋានៈស្មើអនុរដ្ឋលេខាធិការ និង១៦រូបទៀតមានឋានៈស្មើអគ្គនាយក ដែលក្នុងនោះមានជំនួយការមួយរូប មិនទទួលប្រាក់បៀវត្សរ៍។
ក្នុងមាត្រា៣នៃព្រះរាជក្រឹត្យត្រូវបានសរសេរបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖
«សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវទទួលបន្ទុកអនុវត្តព្រះរាជក្រឹត្យនេះ ចាប់ពីថ្ងៃឡាយព្រះហស្ថលេខាតទៅ»។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលប្រាប់ VOA ថា ជំនួយការ និងទីប្រឹក្សារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីទាំងជាង១០០នាក់ នឹងជួយពិនិត្យតាមដានដើម្បីឲ្យការដឹកនាំប្រទេសមានភាពប្រសើរឡើងគ្រប់វិស័យ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«បើយើងគិត១០១នាក់ ដែលជាជំនួយការរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន ក្នុងការបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ១៦លាននាក់ បើយើងគិតជាសមាមាត្រមិនជាច្រើនប៉ុន្មានទេ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ជំនួយការសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន លោកទទួលបន្ទុកគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ក្នុងការអនុវត្តផែនការឲ្យទៅដល់ទិសដៅដែលគេហៅថា ប្រសិទ្ធភាពនេះឯង»។
លោកផៃ ស៊ីផាន មិនអាចបញ្ជាក់ថា តើរដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រើថវិកាជាតិចំនួនប៉ុន្មានដើម្បីចំណាយលើទីប្រឹក្សា និងជំនួយការរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីនោះទេ។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន បានឈ្នះការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដោយមិនមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាគណបក្សប្រឆាំងដែលទទួលបានសំឡេងគាំទ្រជាង៤០ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស កាលពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧។ អវត្តមានគណបក្សប្រឆាំងនាពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ គឺដោយសារតុលាការកំពុលបានរំលាយគណបក្សនេះចោលតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយចោទថា គណបក្សនេះបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស រៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំមកហើយនោះ បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីក្នុងអាណត្តិថ្មី ដោយបន្តដឹកនាំកម្ពុជារយៈពេល៥ឆ្នាំទៀត។ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីដែលបន្តស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន មានឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន១០រូប ទេសរដ្ឋមន្ត្រី១៧រូប និងរដ្ឋមន្ត្រីចំនួន២៩រូប។ សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក្នុងអាណត្តិនេះមិនមានការផ្លាស់ប្តូរនោះទេ ប៉ុន្តែមានការបញ្ចូលសមាសភាពថ្មីនៃតំណែងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបង្កើនចំនួនរដ្ឋមន្ត្រីមួយរូប ដែលបានធ្វើឲ្យចំនួនសរុបនៃសមាសភាពរដ្ឋាភិបាលកើនដល់៥៦រូប។
លោកមាស នី អ្នកសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍសង្គមនិងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ ប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវកំណត់ឲ្យបានច្បាស់អំពីតួនាទីរបស់ទីប្រឹក្សា និងជំនួយការទាំងនោះ ដើម្បីធានាថា ការចំណាយថវិកាជាតិនឹងធ្វើឡើងដោយមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ទី១គឺត្រូវបញ្ជាក់អំពីវិស័យណាដែលយើងត្រូវការទីប្រឹក្សាដើម្បីប្រើទីប្រឹក្សាហ្នឹង ហើយបានយើងមើលអំពីសមត្ថភាព ហើយនៅក្នុងហ្នឹងក៏យើងអាចប៉ាន់ប្រមាណបានដែរទៅលើវិស័យនីមួយៗ ថាតើវិស័យនីមួយៗហ្នឹងត្រូវការទីប្រឹក្សាច្រើនអ៊ីចឹងទេ? អាហ្នឹងយើងអាចធ្វើការប៉ាន់ប្រមាណបានហើយថា តើសម ឬមិនសម ហើយមានប្រសិទ្ធភាព ឬអត់ក្នុងថ្ងៃអនាគត»។
ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការហាមឃាត់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះចំនួន១១៨រូបមិនឲ្យធ្វើនយោបាយម្នាក់ៗ៥ឆ្នាំនោះ គេឃើញសហគមន៍អន្តរជាតិដែលភាគច្រើនជាប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប អូស្រ្តាលី និងកាណាដាជាដើម បានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាបន្តបន្ទាប់។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានដកជំនួយអភិវឌ្ឍន៍មួយចំនួនជាបន្តបន្ទាប់ ព្រមទាំងបានព្រមានជាច្រើនដងថា នឹងចាត់វិធានការជាក់លាក់ ដោយការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការដើរថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាផងដែរ៕
