វ៉ាស៊ីនតោន —
លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា បានប្រកាសផែនការកាត់បន្ថយកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកយ៉ាងច្រើនក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅត្រឹមចុងឆ្នាំ២០១៤នេះហើយបន្ទាប់មកនឹងយកកងទ័ពទាំងអស់មកកាន់មាតុភូមិវិញនៅឆ្នាំ២០១៦។ ការប្រកាសរបស់ប្រធានាធិបតីអូបាម៉ាកាលពីថ្ងៃអង្គារ បានកើតមានឡើងនៅពេលដែលពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថាន ប្រុងប្រៀបបោះឆ្នោតជុំទី២ដែលនឹងជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីដើម្បីធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន អំពីអនាគតនៃវត្តមានយោធាសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ តើការប្រកាសនេះ នឹងមានន័យយ៉ាងដូចម្តេចសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងទីក្រុងកាប៊ុលនោះ។
«នៅដើមឆ្នាំ២០១៥ យើង នឹងមានទាហានប្រហែល៩ពាន់៨រយនាក់នៅផ្នែកនានានៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន រួមជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តអង្គការអូតង់របស់យើងហើយនឹងដៃគូផ្សេងៗទៀត»។
ការប្រកាសរបស់លោកអូបាម៉ា ហាក់ដូចស្របគ្នាជាមួយនឹងផែនការនៃការដកកងទ័ពដែលគេរំពឹងទុកចេញពីប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកអ្នកជំនាញ ដូចជាលោកស្រី Lisa Curtis នៃមូលនិធិ Heritage Foundation ក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ជឿជាក់ថា ចំនួនកងទ័ពដែលនៅសល់តិចពេក។
«ខ្ញុំភ័យខ្លាចថា កងទ័ពចំនួន៩.៨០០រយនាក់នេះ ប្រាកដជាចំនួនអប្បបរមាដែលអាចទៅរួចដើម្បីអាចជួយគាំទ្រកងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដើម្បីបំពេញបេសកកម្មប្រឆាំងភេរវកម្មហើយនឹងហ្វឹកហាត់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន»។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញការខ្លះ ជឿជាក់ថា ប្រសិនបើផ្តល់ការជួយឧបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន អាចបំពេញការទទួលខុសត្រូវខាងសន្តិសុខរបស់ប្រទេសពួកគេ។ លោក Omar Samad ជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាហ្វហ្គានីស្ថានប្រចាំប្រទេសបារាំងនិងប្រទេសកាណាដា។
«ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលនិងកម្លាំងសន្តិសុខអាហ្វហ្គានីស្ថាននឹងអាចដោះស្រាយស្ថានការណ៍នេះបាន ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំក៏នឹងមានប្រយ័ត្នប្រយ៉ែងដែរថា យើងចាំបាច់ធ្វើឲ្យប្រាកដប្រជាថា ការហ្វឹកហាត់ ការបំពាក់អាវុធដល់កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន មិនមែនត្រឹមតែទាហានទេ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវបំពាក់ដល់ប៉ូលិសដែរ ហើយសំខាន់បំផុតគឺ កងទ័ពអាកាស ត្រូវតែធ្វើឡើងស្របទៅតាមការសន្យានៅសន្និសីទរបស់អង្គការអូតង់ក្នុងឆ្នាំ២០១២នៅទីក្រុងឈីកាហ្គោ»។
លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា ក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា វត្តមានកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាន បន្ទាប់ពីឆ្នាំ២០១៤ អាចត្រូវរក្សាទុកល្គឹកណាតែ រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខមួយដើម្បីកំណត់តួនាទីរបស់កងទ័ពអាមេរិកាំងក្នុងប្រទេសនោះ។ បេក្ខជនទាំង២នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីជុំទី២នាពេលខាងមុខរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថាន បានបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ខ្លួនដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។ លោក Ali Jalali អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃអាហ្វហ្គានីស្ថាន បាននិយាយទៅកាន់ទូរទស្សន៍ Ashna របស់ VOA អំពីការប្រកាសរបស់លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា។
«តួនាទីដ៏សំខាន់របស់កងទ័ពអាមេរិកដែលនៅសល់ គឺអាចជួយហ្វឹកហាត់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ហើយនឹងផ្តល់ឱវាទដល់ពួកគេដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពរបស់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថានទាំងនោះ»។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញការខ្លះ បានព្រមានពីការគំរាមកំហែងពីពួកតាលីបានហើយ និយាយថា ដោយគ្មានវត្តមានដ៏សកម្មរបស់កងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រវត្តិសាស្រ្ត អាចកើតឡើងម្តងទៀត។
លោកស្រី Lisa Curtis បាននិយាយម្តងទៀតថា៖ «ប្រសិនបើ យើង ក្រឡេកទៅមើលឆ្នាំ១៩៨៩វិញ នៅពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិក យល់ខុសមិនអើពើដល់តំបន់នោះ ការណ៍នេះ បានផ្តល់កន្លែងនៅចន្លោះប្រហោងដែលបានត្រូវបំពេញដោយពួកអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមគឺ ដូចជាពួកតាលីបានដែលអាចឡើងកាន់អំណាច»។
ខណៈដែលមានការខ្វែងគំនិតអំពីចំនួនកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកដែលគួរនៅសល់ក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាននោះ មានការមូលមតិគ្នាថា អនាគតអាហ្វហ្គានីស្ថានអាចត្រូវការពារបានតែដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខនិងប្រជាពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
«នៅដើមឆ្នាំ២០១៥ យើង នឹងមានទាហានប្រហែល៩ពាន់៨រយនាក់នៅផ្នែកនានានៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន រួមជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តអង្គការអូតង់របស់យើងហើយនឹងដៃគូផ្សេងៗទៀត»។
ការប្រកាសរបស់លោកអូបាម៉ា ហាក់ដូចស្របគ្នាជាមួយនឹងផែនការនៃការដកកងទ័ពដែលគេរំពឹងទុកចេញពីប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកអ្នកជំនាញ ដូចជាលោកស្រី Lisa Curtis នៃមូលនិធិ Heritage Foundation ក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ជឿជាក់ថា ចំនួនកងទ័ពដែលនៅសល់តិចពេក។
«ខ្ញុំភ័យខ្លាចថា កងទ័ពចំនួន៩.៨០០រយនាក់នេះ ប្រាកដជាចំនួនអប្បបរមាដែលអាចទៅរួចដើម្បីអាចជួយគាំទ្រកងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដើម្បីបំពេញបេសកកម្មប្រឆាំងភេរវកម្មហើយនឹងហ្វឹកហាត់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន»។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញការខ្លះ ជឿជាក់ថា ប្រសិនបើផ្តល់ការជួយឧបត្ថម្ភគ្រប់គ្រាន់ កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន អាចបំពេញការទទួលខុសត្រូវខាងសន្តិសុខរបស់ប្រទេសពួកគេ។ លោក Omar Samad ជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាហ្វហ្គានីស្ថានប្រចាំប្រទេសបារាំងនិងប្រទេសកាណាដា។
«ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលនិងកម្លាំងសន្តិសុខអាហ្វហ្គានីស្ថាននឹងអាចដោះស្រាយស្ថានការណ៍នេះបាន ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំក៏នឹងមានប្រយ័ត្នប្រយ៉ែងដែរថា យើងចាំបាច់ធ្វើឲ្យប្រាកដប្រជាថា ការហ្វឹកហាត់ ការបំពាក់អាវុធដល់កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន មិនមែនត្រឹមតែទាហានទេ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវបំពាក់ដល់ប៉ូលិសដែរ ហើយសំខាន់បំផុតគឺ កងទ័ពអាកាស ត្រូវតែធ្វើឡើងស្របទៅតាមការសន្យានៅសន្និសីទរបស់អង្គការអូតង់ក្នុងឆ្នាំ២០១២នៅទីក្រុងឈីកាហ្គោ»។
លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា ក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា វត្តមានកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាន បន្ទាប់ពីឆ្នាំ២០១៤ អាចត្រូវរក្សាទុកល្គឹកណាតែ រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាន ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខមួយដើម្បីកំណត់តួនាទីរបស់កងទ័ពអាមេរិកាំងក្នុងប្រទេសនោះ។ បេក្ខជនទាំង២នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីជុំទី២នាពេលខាងមុខរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថាន បានបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ខ្លួនដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។ លោក Ali Jalali អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃអាហ្វហ្គានីស្ថាន បាននិយាយទៅកាន់ទូរទស្សន៍ Ashna របស់ VOA អំពីការប្រកាសរបស់លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា។
«តួនាទីដ៏សំខាន់របស់កងទ័ពអាមេរិកដែលនៅសល់ គឺអាចជួយហ្វឹកហាត់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ហើយនឹងផ្តល់ឱវាទដល់ពួកគេដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពរបស់កងកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថានទាំងនោះ»។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកជំនាញការខ្លះ បានព្រមានពីការគំរាមកំហែងពីពួកតាលីបានហើយ និយាយថា ដោយគ្មានវត្តមានដ៏សកម្មរបស់កងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រវត្តិសាស្រ្ត អាចកើតឡើងម្តងទៀត។
លោកស្រី Lisa Curtis បាននិយាយម្តងទៀតថា៖ «ប្រសិនបើ យើង ក្រឡេកទៅមើលឆ្នាំ១៩៨៩វិញ នៅពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិក យល់ខុសមិនអើពើដល់តំបន់នោះ ការណ៍នេះ បានផ្តល់កន្លែងនៅចន្លោះប្រហោងដែលបានត្រូវបំពេញដោយពួកអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមគឺ ដូចជាពួកតាលីបានដែលអាចឡើងកាន់អំណាច»។
ខណៈដែលមានការខ្វែងគំនិតអំពីចំនួនកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកដែលគួរនៅសល់ក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាននោះ មានការមូលមតិគ្នាថា អនាគតអាហ្វហ្គានីស្ថានអាចត្រូវការពារបានតែដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខនិងប្រជាពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
