ចំណាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកទេសចរខ្មែរចំពោះសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍អង្គរ ឬ Angkor Panorama Museum ដែលជាស្នាដៃវិចិត្រករកូរ៉េខាងជើងនោះ គឺក្ដីរំភើបចំពោះបច្ចេកវិជ្ជាគំនូរ 3D។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលអ្នកទេសចរបរទេសឆ្ងល់នោះគឺថា ហេតុអ្វីប្រទេសកុម្មុយនិស្តក្រីក្រនេះ ចំណាយលុយដល់ទៅ២៤លានដុល្លារ ដើម្បីកសាងសារមន្ទីរដែលពួកគេភាគច្រើនមិនសូវចាប់អារម្មណ៍នោះ។
ទីកន្លែងដែលធ្វើឲ្យអ្នកទេសចរខ្មែរមួយក្រុមភ្ញាក់ផ្អើល ហើយបើកភ្នែកធំៗនោះ គឺជាវេទិកាមើលគំនូរ 3D លើជញ្ជាំងគូរដោយវិចិត្រករចំនួន៦៣រូប។
ពួកគេភាគច្រើនដឹងថា គំនូរនេះគូរលើជញ្ជាំងបញ្ឈរចម្ងាយ១១ម៉ែត្រពីកន្លែងពួកគាត់ឈរ ប៉ុន្តែមួយភ្លែតដំបូង ពួកគាត់ខ្លះឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីក៏គំនូរផ្ដេកនេះមើលឃើញឆ្ងាយច្រើនគីឡូម៉ែត្រហួសពីទំហំរបស់សារមន្ទីរនេះ។ ហើយអ្នកខ្លះ ដែលមិនទាន់បានពិនិត្យច្បាស់លាស់ និយាយថា ផ្នែកខ្លះនៃជញ្ជាំងគឺបញ្ចាំងវីដេអូ។
អ្នកទេសចរក្រុមនេះបានបង្ហាញការរំភើប និងការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះស្នាដៃរបស់ប្រទេសកូរ៉េខាងជើងនេះ។
អ្នកស្រី កែវ សាមួត ជាអ្នកទេសចរមកពីភូមិស្រះឈូកខាងកើត ឃុំស្រះជីក ស្រុកភ្នំស្រុក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ក្រោយពីបានដើរទស្សនាប្រាសាទនានា ដែលរួមមានប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទបាយ័ននោះ អ្នកស្រីបានប្រាប់ VOA ថា ការមកទស្សនានៅសារមន្ទីរនេះមានភាពងាយស្រួល។
«អស្ចារ្យ! ឃើញធ្វើសព្វ។ មើលទៅ វារាងសំណំ(សម)ល្អ។ អញ្ចឹងមែន មើលទៅឃើញសព្វមុខ សព្វមាត់ល្អ មានដំរី មានមនុស្សបរមបុរាណពីដើម មានខោ អត់អាវ។ នៅទីនេះ អង្គុយមើលតែមួយកន្លែង ឃើញសព្វមុខ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ព្រះតេជគុណធម្មនន្ទទោ មានសង្ឃដីកាថា គំនូរនេះមើលទៅដូចពិត ធ្វើឲ្យព្រះអង្គរំភើប។
«អស្ចារ្យពរ អស្ចារ្យ ហើយអាត្មាមិនធ្លាប់គិតថា អ្នកដែលធ្វើ ផលិតរូបមានលក្ខណៈអស្ចារ្យបែបនេះទេ។ អស្ចារ្យ!»
លោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ នាយកប្រតិបត្តិរងនៃសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍អង្គរ ឬAngkor Panorama Museum នេះប្រាប់ VOA ថា គំនូរ3Dនេះបង្ហាញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រសម័យអង្គរ ដូចជាការសាងសង់ប្រាសាទប្រពៃណីខ្មែរ និងសង្គ្រាម។
«គំនូរទាំងបីផ្នែកនេះគឺថា ធ្វើឲ្យអារម្មណ៍ប្រជាជនដែលគាត់កំពុងឈរទស្សនានៅទីនេះគឺគាត់លង់អារម្មណ៍ ហាក់ដូចជាគាត់កំពុងនៅក្នុងសម័យកាលអង្គរអញ្ចឹង។ ហាក់ដូចជាគាត់កំពុងលក់បន្លែជាមួយអ្នកលក់បន្លែក្នុងគំនូរ។ ហាក់ដូចពួកគាត់កំពុងបញ្ជល់ដំរីជាមួយអ្នកជល់ដំរីនៅសម័យនោះអញ្ចឹង»។
លោកបានឲ្យដឹងថា ជាង៨០%នៃអ្នកទេសចរដែលចូលទស្សនាសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍អង្គរនេះ គឺជាជនជាតិខ្មែរ។ លោកថ្លែងថា អ្នកទេសចរ គួរទស្សនាសារមន្ទីរនេះ មុនពេលពួកគេទៅមើលប្រាសាទនានាដោយផ្ទាល់ ព្រោះសារមន្ទីរនេះ មានព័ត៌មានជាច្រើនអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបង្ហាញទីតាំងប្រាសាទនានាក្នុងតំបន់អង្គរ។
«ដូចជាកន្លែងដែលយើងដើរចុះដើរឡើងរង្វង់មូលហ្នឹងគឺភ្នំបាក់ខែង។ អញ្ចឹងនៅលើភ្នំបាក់ខែង យើងអាចមើលឃើញទិដ្ឋភាពប្រាសាទមួយចំនួននៅជិតៗហ្នឹង។ យើងអាចមើលឃើញពីទន្លេសាបរហូតទៅដល់ភ្នំគូលេន ប្រវែងហ្នឹងគឺថាក្នុងរង្វង់១០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ»។
លោកបន្តថា អ្នកទេសចរដែលមកសារមន្ទីរនេះ ទាំងខ្មែរ ទាំងបរទេស បានកោតសរសើរស្នាដៃនេះស្ទើរគ្រប់ៗគ្នា។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី អ្នកទេសចរភាគច្រើនដែលនៅកន្លែងទិញសំបុត្រទស្សនាតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ មិនចាប់អារម្មណ៍នឹងសារមន្ទីរនៅជិតនេះទេ។
អ្នកទេសចរបរទេសជាច្រើន ដែល VOA បានសម្ភាសកាលពីសប្ដាហ៍កន្លងទៅនោះ មិនបានដឹងអំពីសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍អង្គរនេះទេ។ ដោយឡែក អ្នកដែលបានដឹងបានប្រាប់ VOA ថា គេមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងបច្ចេកវិជ្ជាក្នុងសារមន្ទីរនេះទេ។
នាង Sarah មកពីប្រទេសអង់គ្លេសមានការភ្ញាក់ផ្អើល ដែលប្រទេសកូរ៉េខាងជើងចំណាយលុយដល់ទៅ២៤លានដុល្លារ ក្នុងការកសាងសារមន្ទីរនេះ ហើយនាងមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងបច្ចេកវិជ្ជានៅក្នុងសារមន្ទីរនេះទេ។
«ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលដែលគេចំណាយច្រើនដល់ម្ល៉ឹងនៅក្រៅប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ជាពិសេសគម្រោងដែលខ្ញុំមិនដែលឮនៅអង់គ្លេសនោះ។ ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំមកពីអង់គ្លេស ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ចង់ឃើញអង្គរវត្ត និងវត្ថុពិតៗ ជាជាងទៅមើលសារមន្ទីរនេះ ជាពិសេសមើលបច្ចេកវិជ្ជាដែលគ្មានអ្វីចម្លែកសម្រាប់យើង។ ខ្ញុំមិនចាប់អារម្មណ៍ចង់ឃើញបច្ចេកវិជ្ជាទេ។ ខ្ញុំចង់ឃើញប្រាសាទជាប្រវត្តិសាស្ត្រ»។
រីឯនាង Ashley Millward ជាមិត្តភក្តិរបស់នាង Sarah បន្ថែមថា៖ «ទេ មើលទៅ ក្នុងនោះគេបង្ហាញពីបច្ចេកវិជ្ជា។ ខ្ញុំមិនប្រាកដទេ។ តែខ្ញុំចង់ឃើញប្រាសាទ និងចម្លាក់ពិត។ ហេតុនេះហើយបានជាខ្ញុំមកទីនេះ។ ខ្ញុំអត់ចាប់អារម្មណ៍នឹងសារមន្ទីរនោះទេ។ ខ្ញុំចង់ឃើញវត្ថុពិតវិញ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ ដែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់អាជ្ញាធរអប្សរាដែរនោះ បាននិយាយថា ការលើកឡើងខាងលើនេះគ្រាន់តែទស្សនៈរបស់អ្នកទេសចរមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកអះអាងថា ភ្ញៀវទេសចរបរទេសភាគច្រើនមិនបានចូលទស្សនាសារមន្ទីរនេះ ព្រោះសារមន្ទីរនេះមិនទាន់ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងកញ្ចប់ទេសចរជាមួយប្រាសាទនានានៅឡើយ។
លោកបន្ថែមថា សារមន្ទីរនេះទើបតែបើកបានត្រឹមតែ៥ខែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីផ្ទាំងគំនូរលើជញ្ជាំង និងការបញ្ចាំងវីដេអូលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ សារមន្ទីរនេះក៏នឹងមានដាក់បន្ថែមរូបសំណាកវីរជនខ្មែរនៅសម័យអង្គរផងដែរដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទេសចរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមែនអ្នកទេសចរបរទេសទាំងអស់សុទ្ធតែមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍នេះទេ។
អ្នកស្រី Christelle Bimar ជនជាតិបារាំងមកពីទីក្រុងហុងកុងជាមួយកូនប្រុសពីរនាក់ ប្រាប់ VOA ថា អ្នកស្រីមិនប្រាកដថា អ្នកស្រីនឹងទៅទស្សនាសារមន្ទីរនេះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី អ្នកស្រីថ្លែងថា មានសារមន្ទីរច្រើនគឺល្អសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា។
«ខ្ញុំគិតថា មានសារមន្ទីរថ្មីគឺល្អសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា និងសម្រាប់អ្នកទេសចរ។ និយាយឲ្យត្រង់ទៅ ខ្ញុំមិនដឹងច្បាស់ទេ គ្រាន់តែដឹងថា នៅក្នុងនោះមានគំនូរ3D។ ខ្ញុំគិតថា ប្រាសាទអង្គរ និងសៀមរាបគួរមានសារមន្ទីរច្រើន»។
លោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ ក៏បានបដិសេធសេចក្ដីសន្និដ្ឋានក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានពីមុនដែលថា ប្រទេសកូរ៉េខាងបើកសារមន្ទីរនេះដើម្បីរកលុយជួយរបបកុម្មុយនិស្តដែលកំពុងព្យាយាមធ្វើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនោះ។
ដូចគ្នានេះដែរ លោក ថៃ នរៈសត្យា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈថ្លែងថា ការសន្និដ្ឋានបែបនេះគឺខុសស្រឡះ ព្រោះសារមន្ទីរនេះធ្វើឡើងក្នុងស្មារតីលើកកម្ពស់វប្បធម៌ មិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ ជាជាងរកចំណូល។
លោកថ្លែងថា កម្ពុជានិងកូរ៉េខាងជើង មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធតាំងពីជំនាន់អតីតព្រះមហាវីរក្សត្រនរោត្តមសីហនុ និងលោក គឹម អ៊ីលសុង។
«នេះបានន័យថា អ្វីដែលកូរ៉េខាងជើងមកធ្វើនៅទីនេះ គឺការផ្សារភ្ជាប់វិស័យវប្បធម៌ ហើយនឹងការរំឭកអនុស្សាវរីយ៍នានារបស់សម្ដេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋដែរ។ ហើយក៏សូមជម្រាបលោកដែរថា ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើងធ្វើសារមន្ទីរនេះគោរពបទដ្ឋានបច្ចេកទេសរបស់ខ្មែរសុទ្ធសាធ។ នៅក្នុងកិច្ចសហការជាមួយអាជ្ញាធរអប្សរា អ្វីដែលអាជ្ញាធរអប្សរា អ្វីដែលខ្មែរចង់បា រចនាបថយ៉ាងណាៗនោះ គឺកូរ៉េខាងជើងតាមយើងទាំងអស់។ ដូច្នេះមិនបានន័យថា ជាលក្ខខណ្ឌនៃការរកស៊ីទេ។ បើសិនជារកស៊ីដើម្បីប្រមូលលុយមែន គេត្រូវធ្វើម៉េចទៅតាមគំនិតរបស់គេ ធ្វើអ្វីទៅតាមគោលការណ៍ប្លង់មេរបស់គេ»។
លោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងវប្បធម៌ដដែល បន្តថា បើកូរ៉េខាងជើងមករកលុយ គេមិនធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀង Build Cooperate and Transfer គឺកសាង សហប្រតិបត្តិការ និងប្រគល់ឲ្យកម្ពុជានោះទេ។
តាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើង នឹងលែងបានទទួលចំណូលពីសារមន្ទីរនេះក្នុងពេល២០ឆ្នាំ ហើយសារមន្ទីរសព្វទស្សន៍នេះ នឹងក្លាយជារបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទាំងស្រុង។
លោករំឭកសុន្ទរកថារបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង នៅពេលសម្ពោធថា សារមន្ទីរនេះជាសក្ខីភាពនៃមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការបន្តពីជំនាន់សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ និងលោក គឹម អ៊ីលសុង រហូតមកដល់មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន។
លោក យិត ចាន់ដារដ្ឋ ដែលតំណាងឲ្យភាគីកម្ពុជាក្នុងការត្រួតពិនិត្យចំណូលរបស់សារមន្ទីរនេះ បានឲ្យដឹងថា តាមកិច្ចសន្យា កូរ៉េខាងជើង ត្រូវស្រង់ដើមទុន២៤លានដុល្លារនេះវិញក្នុងពេល១០ឆ្នាំ។
១០ឆ្នាំបន្ទាប់ទៀត ភាគីកម្ពុជា និងភាគីក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើង នឹងបែកចែកភាគលាភ៥០%ម្នាក់។ លោកនិយាយថា តាមល្បឿនចំណូលបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើង នឹងមិនអាចស្រង់ដើមទុនបានវិញក្នុងពេល១០ឆ្នាំទេ។ រយៈពេលស្រង់ដើមនេះអាចពន្យារចូលក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំដំណាក់កាលទីពីរ ដែលជាដំណាក់កាលបែងចែកភាគលាភ។ លោកបន្តថា ដូច្នេះរយៈពេលក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងជើងទទួលបានភាគលាភ នឹងត្រូវថយចុះ។
សារមន្ទីរនេះ ត្រូវបានសាងសង់អស់ពេលជាង៤ឆ្នាំ ដោយក្រុមហ៊ុនកូរ៉េឈ្មោះ Mansudae Newtech Corporation Ltd.។ សារមន្ទីរនេះមានទំហំ៥៨៦១ម៉ែត្រការ៉េ និងកម្ពស់៣៤ម៉ែត្រ។
គំនូរសព្វទស្សន៍នេះ មានប្រវែង១២៣ម៉ែត្រ និងកម្ពស់១៣ម៉ែត្រ ដែលគូរដោយវិចិត្រករកូរ៉េខាងជើង៦៣នាក់។ ផ្ទៃដីធម្មជាតិសិប្បនិមិត្តនៅមុខជញ្ជាំងសព្វទស្សន៍នេះមានទំហំ១១០០ម៉ែត្រការ៉េ៕
