សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីវិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ និងជំងឺឆ្លងកាចសាហាវ និងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងទៀត ត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តយល់ព្រមទាំងស្រុង កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ។
នេះជាច្បាប់ទី ២ ហើយដែលបានតាក់តែង ដោយសារតែការផ្ទុះឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ បន្ទាប់ពីរដ្ឋអំណាចកម្ពុជាបានបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិ ក្នុងគ្រាមានអាសន្នកាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០។
គ្រប់សមាជិកនិងសមាជិការដ្ឋសភាឯកបក្ស ដែលគ្របដណ្ដប់ទាំងស្រុង ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានវត្តមានទាំងអស់ ៨៣ រូប កាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ បានលើកដៃយល់ព្រមទាំងអស់គ្នាលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ។ នេះបើយោងតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់រដ្ឋសភាក្រោយសម័យប្រជុំ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដែលមាន ៦ ជំពូកស្មើនឹង ១៨ មាត្រា បានចែងពីការដាក់ទណ្ឌកម្មរដ្ឋបាល និងព្រហ្មទណ្ឌលើ «បុគ្គលដែលមិនអនុវត្តតាមវិធានការសុខាភិបាលវិធានការរដ្ឋបាល ឬវិធានការផ្សេងទៀតដែលដាក់ចេញតាមច្បាប់នេះ»។
មាត្រាបន្តបន្ទាប់បានចែងពីការដាក់ទោសទណ្ឌរហូតជាប់ពន្ធនាគារ សម្រាប់អ្នកបំពានវិធានការរដ្ឋបាលវិធានការចត្តាឡីស័ក និងវិធានការឃុំគ្រងសម្រាកព្យាបាល។ តួយ៉ាង អ្នកបំពានគេចវេះពីការធ្វើចត្តាឡីស័កអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារដល់ទៅដល់ ៣ ឆ្នាំ និងរងការពិន័យដល់ទៅ ១០ លានរៀល បើសិនជាបានចម្លងវីរុសដល់អ្នកដទៃអំឡុងការបំពាន។
មាត្រា ៨ នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ បានចែងអំពីការដាក់ពន្ធនាគារដល់ទៅ ៥ ឆ្នាំ និងរងពិន័យជាប្រាក់ដល់ទៅ ២០ លានរៀល សម្រាប់បុគ្គលដែលមានជំងឺហើយរត់គេចពីមន្ទីរសម្រាកព្យាបាល និងអាចជាប់ពន្ធនាគារដល់ទៅ ១០ ឆ្នាំ បើសិនជាចម្លងមេរោគដល់អ្នកដទៃអំឡុងពេលរត់គេច។
ហើយសម្រាប់ជនដែលមាន «ចេតនា» ចម្លងជំងឺកូវីដ១៩ ដល់អ្នកដទៃ «តាមគ្រប់មធ្យោបាយ» អាចជាប់ពន្ធនាគារកម្រិតអតិបរមា ១០ ឆ្នាំ ឬរហូតដល់ ២០ ឆ្នាំ បើសិនជាការចម្លងដោយចេតនានោះ «មានការរៀបចំជាក្រុម ឬអង្គការចាត់តាំង»។ នេះបើតាមមាត្រា ៩។
រដ្ឋាភិបាលទទួលបានអំណាចពេញច្បាប់ក្នុងការរឹតត្បិត និងហាមឃាត់ការធ្វើដំណើរ ការជួបជុំការប្រកបរបរ ធ្វើពាណិជ្ជកម្មបើសិនជា «ចាំបាច់និងមានប្រយោជន៍» ក្នុងការទប់ទល់ការរីករាលដាលនៃជំងឺឆ្លងនានា រួមទាំងកូវីដ១៩ ផង។ នេះបើយោងតាមមាត្រា ៤ នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ។
ការមិនគោរព ឬរារាំងការអនុវត្តវិធានការរដ្ឋបាលខាងលើអាចនាំឱ្យបុគ្គលល្មើសជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់កំណត់ ៥ ឆ្នាំ និងការពិន័យជាប្រាក់រហូត ២០ លានរៀល។
រដ្ឋាភិបាលមានគោលបំណងប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះជាប្រញាប់ ស្របពេលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមការឆ្លងសហគមន៍ទ្រង់ទ្រាយធំ ហើយមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ស្ថិតក្នុងមណ្ឌលព្យាបាលនិងចត្តាឡីស័ក។
ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch បានបរិហារសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ខាងលើ ថាមានចរិត «រំលោភបំពាន» និង «បញ្ញត្តិទោសធ្ងន់ធ្ងរហួសហេតុ» ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្របានទទូចឱ្យទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះជាបន្ទាន់។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅបុរីញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងថា៖
«សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមានចែងនូវបញ្ញត្តិដែលមានខ្លឹមសារធំទូលំទូលាយ អាចឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចធ្វើការរំលោភបំពានបាន ដោយងាយស្រួលដោយពុំមានយន្តការត្រួតពិនិត្យជាឯករាជ្យណាមួយ ដើម្បីរក្សាការពារឃ្លាំមើលលើការអនុវត្តនីតិវិធី [នៃច្បាប់នេះ] សោះឡើយ»។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានផ្នែកតំបន់អាស៊ីនៃ Human Rights Watch បានបន្ថែមថា៖
«បណ្ដាមេដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាគួរតែស្វះស្វែងរកកិច្ចសហការពីប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ មិនមែនត្រូវគំរាមកំហែងពួកគាត់ជាមួយនឹងដាក់ពន្ធនាគារយូរឆ្នាំ ដោយសារតែបានបំពានវិធានការសុខាភិបាលនោះឡើយ»។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានការពារការតាក់តែងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកូវីដ១៩ ថាជាឧបករណ៍ជំនួយដល់ការងារប្រយុទ្ធជំងឺឆ្លងរបស់រដ្ឋ។
«ការបំពានការធ្វើចត្តាឡីស័កនៅសណ្ឋាគារសុខា ដោយស្ដ្រីជនជាតិចិនពីរនាក់រួមដៃគ្នាជាមួយនឹងសន្ដិសុខសណ្ឋាគារបញ្ចេញ តើត្រូវដាក់ទោសគេយ៉ាងម៉េច? យើងអត់ទាន់មានច្បាប់! ដូច្នេះយើងត្រូវធ្វើច្បាប់»។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្ថែមថា អនុក្រឹត្យដែលលោកបានចុះហត្ថលេខាកន្លងមក មិនអាចកំណត់ការដាក់ទោសទណ្ឌជាប់ពន្ធនាគារសម្រាប់អ្នកបំពាននិងអ្នកផ្សំគំនិតបានឡើយ។
«អ៊ីចឹង ម្ខាង យើងប្រើវិធានការអប់រំ ម្ខាង យើងប្រើវិធានការរដ្ឋបាលនិងម្ខាងទៀត យើងក៏ត្រូវប្រើច្បាប់ដើម្បីនឹងធ្វើការគ្រប់គ្រងទៅលើជំងឺនេះផងដែរ»។
នៅថ្ងៃសុក្រនេះដែរ អតីតសន្តិសុខសណ្ឋាគារសុខាមួយរូប ដែលរងការសង្ស័យថាបានដោះលែងស្ត្រីជនជាតិចិនពីររូបចេញពីទីកន្លែងធ្វើចត្តាឡីស័ក កាលពីដើមខែកុម្ភៈ រហូតមានពាក់ព័ន្ធនឹងព្រឹត្តិការណ៍ឆ្លងក្នុងសហគមន៍ «២០កុម្ភៈ» នេះ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចបញ្ជូនទៅអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ ដើម្បីអនុវត្តនីតិវិធីបន្តក្រោយបញ្ចប់ចត្តាឡីស័កពីរសប្ដាហ៍ នៅមណ្ឌលសុខភាពចាក់អង្រែ។ នេះបើតាមលោកឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឌី វិជ្ជា អគ្គស្នងការរង។
មន្ត្រីនគរបាលជាន់ខ្ពស់រូបនេះ ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានអនុគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវនិងតាមដានបុគ្គលសង្ស័យថា មានផ្ទុកជំងឺកូវីដ១៩ បានប្រាប់វីអូអេថា៖
«សមត្ថកិច្ចកំពុងធ្វើការសាកសួរមិនទាន់បានបញ្ចប់ ហេតុដូចនេះការកំណត់បទល្មើសដើម្បីធ្វើការចោទប្រកាន់ និងវិធានការបន្តត្រូវរង់ចាំឲ្យមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌បញ្ចប់ការសាកសួរ និងប្រមូលភស្តុតាងអោយបានគ្រប់គ្រាន់សិន ទើបអាចកំណត់»។
លោក គឹម សន្តិភាព រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លើកឡើងថា ច្បាប់ខាងលើមិនអាចធ្វើប្រតិសកម្មអនុវត្តធាក់ថយក្រោយលើករណីនានា ដែលមានមុនច្បាប់ ដូចជាករណីរត់ចេញនៅសណ្ឋាគារសុខាឡើយ។
«ធម្មតាតាមគោលការណ៍ច្បាប់យើងអត់ធាក់ថយទេ បានន័យថា ច្បាប់អាចអនុវត្តបន្ទាប់ពីច្បាប់ចូលជាធរមាន សម្រាប់អំពើណា ដែលកើតមានឡើង បន្ទាប់ពីមានច្បាប់ អ៊ីចឹងរាល់សកម្មភាពដែលកើតមុនច្បាប់ត្រូវប្រើប្រាស់លិខិតូបករណ៍ច្បាប់ ដែលមានមុនច្បាប់នេះ»។
លោក សន្ដិភាព បន្ថែមថា ឧបករណ៍ច្បាប់ដែលមានស្រាប់រួមមាន អនុក្រឹត្យស្ដីពីវិធានការចត្តាឡីស័ក ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែកុម្ភៈ និងមានមាត្រា ៤៤ នៃច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ដែលកំណត់ពីការជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ ៦ ខែ លើអ្នកដែល «បានដឹងអំពីស្ថានភាពហានិភ័យ ដែលអាចបង្កឱ្យមានគ្រោះមហន្តរាយ ហើយមិនបានរាយការណ៍ព័ត៌មានជាបន្ទាន់ ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច»។
«ក្រៅពីនេះក៏យើងមានទិដ្ឋភាពច្បាប់ផ្សេងទៀត ដែលយើងនឹងពិនិត្យមើលទៅតាមសកម្មភាពរបស់ជននោះថា ជននោះគាត់ធ្វើអ្វីខ្លះ គាត់បង្កព្យសនកម្មអ្វីខ្លះអ៊ីចឹង ទាល់តែប្រគល់ជូនសមត្ថកិច្ចក្នុងការពិនិត្យស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់លាស់»។
អនុក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី ១៨ ខែកុម្ភៈរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ ត្រូវបានយោងយកទៅផាកពិន័យបុរសម្នាក់រស់នៅសង្កាត់លេខ ៤ ក្រុងព្រះសីហនុ ជាទឹកប្រាក់ ២ លានរៀលនៅថ្ងៃសុក្រនេះ។ នេះបើយោងតាមរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ស្ថាប័នខាងលើបានបង្ហាញថា បុរសរូបនោះ «ជាអ្នកពាក់ព័ន្ធដោយប្រយោលជាមួយអ្នកជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយត្រូវបានក្រុមការងារឆ្លើយតបបន្ទាន់មន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានដាក់ឱ្យធ្វើចត្តាឡីស័កនៅផ្ទះ ដើម្បីធ្វើការតាមដានសុខភាព តែរូបគាត់មិនបានអនុវត្តន៍តាមការណែនាំ ដោយបានចេញធ្វើដំណើរជាច្រើនកន្លែងក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមីនាឆ្នាំ២០២១»។
កម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងការឆ្លងកូវីដ១៩ ក្នុងសហគមន៍ជាលើកទី ៣ និងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបំផុតមិនធ្លាប់មាន តែក្នុងរយៈពេលមិនដល់ពីរសប្ដាហ៍ផង ករណីកូវីដសរុបដែលត្រូវបានកត់ត្រាបានកើនឡើងច្រើនជាង ១០០% ទៅដល់ ៩៣២ ករណី ក្នុងនោះមាន ៤២៥ ករណីជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងចង្កោមឆ្លងក្នុងសហគមន៍ ២០ កុម្ភៈ៕
