កាលពីថ្ងៃពុធទី ២០ ខែឧសភា ទីភ្នាក់ងារ NASA បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងយកឈ្មោះអ្នកស្រី Nancy Grace Roman ដែលជាប្រធានផ្នែកតារាសាស្ត្រដំបូងបង្អស់របស់ខ្លួន សម្រាប់ដាក់ឈ្មោះឱ្យកែវយឹតដែនអវកាសជំនាន់ថ្មី ដើម្បីជាការផ្ដល់កិត្តិយសជូនដល់អ្នកស្រី។
នៅក្នុងសេចក្ដីជូនដំណឹងមួយដែលបង្ហោះលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួន ទីភ្នាក់ងារអវកាសសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ នៅឆ្នាំនេះ បានហៅអ្នកស្រី Roman ថាជា «មាតា» នៃកែវយឹតដែនអវកាស Hubble របស់ទីភ្នាក់ងារ NASA ដែលត្រូវបានបង្ហោះក្នុងទីអវកាសដំបូងកាលពី ៣០ ឆ្នាំមុន។
ទីភ្នាក់ងារ NASA បញ្ជាក់ថា អ្នកស្រី Roman បានតស៊ូមតិដោយគ្មានការនឿយហត់ឱ្យមានឧបករណ៍ថ្មីៗដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឱ្យបានទូលំទូលាយអំពីចក្រវាឡពីដែនអវកាស។
អ្នកស្រី Roman ដែលមានសញ្ញាប័ត្របណ្ឌិតផ្នែកតារាសាស្ត្រពីសាកលវិទ្យាល័យ Chicago បានចូលធ្វើការក្នុងទីភ្នាក់ងារ NASA កាលពីឆ្នាំ ១៩៥៩ គឺក្នុងពេល ៦ ខែក្រោយមក បន្ទាប់ពីភ្នាក់ងារនេះបានបង្កើតឡើង។ អ្នកស្រីបានបម្រើការជាប្រធានផ្នែកតារាសាស្ត្រនៅក្នុងការិយាល័យវិទ្យាសាស្ត្រអវកាស។
បើយោងតាមទីភ្នាក់ងារ NASA អ្នកស្រី Roman បានចំណាយពេលភាគច្រើនក្នុងអាជីពរបស់អ្នកស្រីដើម្បីរកវិធីថ្មីៗសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវអំពីចក្រវាឡ។
នៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ ១៩៦០ អ្នកស្រីបានបង្កើតគណៈកម្មាធិការមួយនៃក្រុមតារាវិទូ និងវិស្វករដើម្បីស្ថាបនាកែវយឹតមួយដែលអាចសម្រេចគោលដៅសំខាន់ៗខាងវិទ្យាសាស្ត្របាន។
អ្នកស្រីបាននិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលទីភ្នាក់ងារ NASA និងសភាសហរដ្ឋអាមេរិកថា វាជាអាទិភាពមួយនៅក្នុងការបង្ហោះកែវយឹតអវកាសដ៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតដែលមិនធ្លាប់មាននៅលើពិភពលោកទៅក្នុងដែនអវកាស។
កែវយឹតអវកាស Hubble បានក្លាយទៅជាកែវយឹតអវកាសទំនើបបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។
អ្នកស្រី Roman បានស្លាប់កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ដោយបន្សល់ទុកនូវអ្វីដែលទីភ្នាក់ងារ NASA ហៅថាជា «កេរ្តិ៍ដំណែលដ៏អស្ចារ្យមួយក្នុងសហគមន៍វិទ្យាសាស្ត្រ»។
កែវយឹតអវកាស The Nancy Grace Roman Space Telescope ឬហៅដោយខ្លីថា Roman Space Telescope គឺជាកែវយឹតអវកាសជំនាន់ថ្មីរបស់ទីភ្នាក់ងារ NASA ដែលកំពុងផលិតឡើង ដែលវាគឺជាកែវយឹតបែប Wide Field Infrared Survey Telescope ដែលហៅកាត់ថា WFIRST។
កែវយឹតអវកាសជំនាន់ថ្មីនេះគ្រោងនឹងបង្ហោះនៅក្នុងពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ ហើយកែវយឹតនេះនឹងធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីរឿងអាថ៌កំបាំងផ្នែកតារាសាស្ត្រនានាដ៏យូរមកហើយ ដូចជាកម្លាំងនៅពីក្រោយការពង្រីកចក្រវាឡ និងការស្រាវជ្រាវរកភពផ្សេងៗ ដែលនៅឆ្ងាយពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
