ក្រសួងចំនួន២របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសឲ្យដឹងអំពីតម្រូវការចាំបាច់នៃការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មឲ្យបម្រើការនៅតាមឃុំ ដើម្បីជួយដោះស្រាយការលំបាកនានារបស់កសិករ។
នៅក្នុងឆ្នាំដំបូង រដ្ឋាភិបាលនឹងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មចំនួន២៥០នាក់ ឲ្យធ្វើការក្នុងឃុំនៃខេត្តចំនួន១៧ ហើយឆ្នាំបន្ទាប់ ពោលគឺឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាលនឹងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មបន្ថែមចំនួន៨០០នាក់ទៀត។ ហើយនៅឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋាភិបាលនឹងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មឲ្យបានដល់១៦០០នាក់ ដើម្បីត្រៀមជួយកសិករ ឬបំពេញបន្ថែមកន្លែងដែលមានអ្នកបោះបង់ការងារ។ នេះបើតាមរដ្ឋមន្ត្រីកសិកម្ម។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពី«ការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មឃុំ ឆ្នាំ២០២៣» រៀបចំឡើងនៅសាលាភូមិន្ទរដ្ឋបាល កាលពីថ្ងៃចន្ទ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈលោក ហ៊ុន ម៉ានី ប្រាប់អ្នកកាសែតថាមានបេក្ខជនចំនួន៣.៣២៩នាក់ដែលបានបំពេញគ្រប់លក្ខខណ្ឌសម្រាប់ការចូលរួមការប្រឡងនៅថ្ងៃទី១៧ខែធ្នូ ខាងមុខ។ បេក្ខជនទាំងនោះត្រូវបានសម្រិតសម្រាំងចេញពីអ្នកដែលបានដាក់ពាក្យចំនួនជាង១២.០០០នាក់ដែលមានជំនាញផ្សេងៗគ្នា។
លោក ហ៊ុន ម៉ានី លើកឡើងទៀតថាការប្រឡងនឹងត្រូវធ្វើឡើងដោយតម្លាភាព ហើយផ្អែកលើចំណេះ និងជំនាញក្នុងវិស័យកសិកម្ម។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹង អ្វីដែលយើងនឹងខំប្រឹងប្រែងធ្វើ នៅក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ ដែលក្រសួងមុខងារសាធារណៈបានទទួលគោលការណ៍ពីសម្តេចមហាបវរធិបតីហ៊ុន ម៉ាណែត គឺការរៀបចំប្រព័ន្ធមួយដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យអ្នកដែលមានបំណងចូលរួម ក្នុងការប្រឡង ប្រកួតប្រជែងចូលបម្រើការងារនៅក្នុងវិស័យមុខងារសាធារណៈ គឺមានឱកាសស្មើៗគ្នា ហើយផ្អែកទៅលើសមត្ថភាពរៀងៗខ្លួន គឺអាចនឹងជាប់ ហើយនិងចូលបម្រើ។ អ៊ីចឹង ចំពោះមុខ គឺយើងមានការជ្រើសរើសមន្ត្រីក្របខណ្ឌកសិកម្ម២៥០នាក់»។
លោកបន្ថែមថារដ្ឋាភិបាលក៏គ្រោងជ្រើសរើសមន្ត្រីអប់រំ យុវជន និងកីឡា ចំនួន២.០៨៨នាក់ឲ្យចូលបម្រើការក្នុងក្របខណ្ឌរដ្ឋនៅឆ្នាំ២០២៤ ហើយការជ្រើសរើសនោះទៀតសោតក៏នឹងធ្វើឡើងតាមនីតិវិធីស្តង់ដារត្រឹមត្រូវ ដើម្បីជ្រើសរើសបេក្ខជន ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ចម្បងមួយគឺសមត្ថភាព។
លោកថ្លែងថា៖ «តែសរុបមកវិញឲ្យខ្លី គឺយើងរៀបចំ SOP មួយដើម្បីផ្តល់ឱកាសឲ្យទាំងអស់គ្នា មិនថា ទីប្រជុំជន ឬក៏ទីជនបទទេ គឺមានឱកាសទទួលព័ត៌មានគ្រប់ៗគ្នា ដោយយើងចំណាយពេលឲ្យបានច្រើននូវការផ្សព្វផ្សាយទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ មានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចុះឈ្មោះ ហើយចុះឈ្មោះអនឡាញតែម្តងហើយធ្វើការប្រកួតប្រជែងផ្អែកលើមូលដ្ឋានសមត្ថភាពសុទ្ធសាធ»។
បើតាមលោកហ៊ុន ម៉ានី ក្នុងចំណាមអ្នកដែលបានដាក់ពាក្យប្រឡងចូលធ្វើជាមន្ត្រីកសិកម្មឃុំ មាន៣៣,៤៨ភាគរយ ដែលមានជំនាញហិរញ្ញវត្ថុ និង ធនាគារ ហើយនិងជំនាញផ្សេងទៀត ដែលមិនពាក់ព័ន្ធខាងកសិកម្ម។
ចំណែករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ឌិត ទីណា ថ្លែងក្នុងសន្និសីទព័ត៌មានដដែលថានៅតាមឃុំនីមួយៗនឹងមានមន្ត្រីកសិកម្មមួយរូប ហើយនៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មនៅតាមឃុំក្នុងខេត្តចំនួន១៧ដែលមានសកម្មភាពកសិកម្ម ជាពិសេសការដាំដុះដំណាំស្រូវ។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលចង់បានអ្នកដែលដឹងអំពីស្ថានភាពភូមិឃុំរបស់ខ្លួន នៅពេលបំពេញការងារជាមន្ត្រីកសិកម្មឃុំ។
លោកថ្លែងថា៖ «ជាទូទៅ យើងចង់ឲ្យអ្នកដែលមាន គេហៅថា គាត់មាន ជើងជាប់ដីនៅឃុំហ្នឹង ស្គាល់ឃុំហ្នឹង ស្រលាញ់ឃុំហ្នឹង គាត់ទៅឃុំហ្នឹង ប្រាកដជានៅបានយូរ ជាជាងអ្នកថ្មី ទៅពីភ្នំពេញ ឬក៏ទៅពីទីណាសោះ គាត់ទៅពីខេត្តមួយ ស្រាប់តែគាត់ទៅនៅឃុំមួយដាច់ស្រយាលផ្សេង គាត់មិនដែល ដឹងពីស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រអីទាល់តែសោះ ទៅដល់ថ្មីស្រឡាងហ្នឹង ក៏ជាការលំបាកដែរ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «អ៊ីចឹង នៅក្នុងការផ្សព្វផ្សាយរបស់យើង យើងបានកំណត់ហើយ១៧ខេត្ត ប៉ុន្មានស្រុក? ឃុំណាខ្លះ? ហើយគាត់ចាប់អារម្មណ៍ទៅខេត្តណា? ឃុំស្រុកណា? គាត់អាចដាក់បាន។ អ៊ីចឹងវាមានទិន្នន័យនេះទាំងអស់។ ហើយអ្នកដែលដាក់ចូលមកហ្នឹង ក៏គាត់បានដឹង ការងារហ្នឹងថា គាត់នឹងបើជាប់ទៅ គាត់អាចទៅខេត្តណា យ៉ាងហោចណាស់ ក៏ខេត្ត ឬស្រុកណាដែរ»។
នៅពេលអ្នកកាសែតសួរថាហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលត្រូវការដាក់មន្ត្រីកសិកម្មនៅតាមឃុំ លោកឌិត ទីណា បកស្រាយថា នៅពេលមានមន្ត្រីជំនាញនៅចាំជួយផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេសផ្សេងៗនៅតាមឃុំ កសិករនឹងកាត់បន្ថយការខាតបង់មួយចំនួន ដូចជាការប្រើប្រាស់ជីមិនត្រូវនឹងស្ថានភាពដី ឬការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតដែលមិនចាំបាច់។ លោកថា មន្ត្រីកសិកម្មឃុំ អាចធ្វើការប្រមូលព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធស្ថានភាពប្រឈមនៃការដាំដុះដើម្បីមកធ្វើការវិភាគ រួចផ្តល់ដំណោះស្រាយជាក់លាក់។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងនៅពេលដែលយើងមានមន្ត្រីឃុំទៅ ការងារមួយចំនួន គឺចាប់ផ្តើមគេហៅថា កាត់អាវតម្រូវតាមរាងហើយ។ អ៊ីចឹងកន្លែងហ្នឹង ស្ថានភាពយ៉ាងម៉េច? មន្ត្រីកសិកម្មឃុំមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានត្រឡប់មកវិញ ដើម្បីយើងវិភាគថា តើបច្ចេកទេសដែលគួរប្រើ គឺក្នុងកម្រិតណា ដើម្បីកាត់បន្ថយថ្លៃដើម។ អ៊ីចឹងគឺជាការគិតគូរស៊ីជម្រៅ ក្នុងការរៀបចំគោលនយោបាយនេះឡើង ហើយសំដៅទៅរកប្រជាពលរដ្ឋយើង ឲ្យកាន់តែមានប្រាក់ចំណេញច្រើនឡើង»។
លោកឌិត ទីណាបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលមានគោលដៅដាក់មន្ត្រីកសិកម្មនៅក្នុងឃុំចំនួន១៥៥២ដែលមានសកម្មភាពកសិកម្ម
។
ការប្រឡងប្រជែងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្ម ឃុំនេះ ធ្វើឡើងស្របតាមកម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាណត្តិទី៧ក្រោមការដឹកនាំរបស់កូនប្រុសរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកហ៊ុន សែនគឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបានឲ្យដឹងកាលពីកន្លងមកថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកបានតៀមកញ្ចប់ថវិការួចរាល់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្ម និងការដាក់មន្ត្រីកសិកម្មនៅតាមស្រុក និងឃុំ នៅទូទាំងប្រទេស។
បើតាមលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកបានត្រៀមកញ្ចប់ថវិកា១០០លានដុលា្លរ ដើម្បីពង្រឹងវិស័យកសិកម្ម និងការដាក់មន្រ្តីកសិកម្មតាមស្រុក ឃុំនីមួយៗ ដើម្បីជួយទៅដល់ប្រជាកសិករតាមតំបន់មូលដ្ឋាន។ ស្របពេលមានការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មនៅតាមឃុំ រដ្ឋាភិបាលក៏នឹង ដាក់ចេញនូវ យន្តការសម្របសម្រួលកម្មវិធីហិរញ្ញប្បទាន សំដៅលើកស្ទួយកសិផល រកទីផ្សារ និង ផ្តល់អន្តរាគមន៍ឲ្យទាន់ពេលវេលា ក្នុងការធានានូវតម្លៃកសិផលក្នុងកម្រិតណាមួយដែលអាចធ្វើទៅបាន។
នៅឯសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពីការប្រឡងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មឃុំកាលពីថ្ងៃចន្ទ មានវត្តមានរបស់បេក្ខជនមួយចំនួន ដែលនឹងចូលរួមការប្រឡងនៅពាក់កណ្តាលខែធ្នូនេះផងដែរ។
កញ្ញា ខេង ឆេងហ៍រ វ័យ១៩ឆ្នាំ ដែលបានរៀនជំនាញក្សេត្រសាស្ត្រនៅវិទ្យាល័យហ៊ុន សែន ពាមជីកងក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ប្រាប់វីអូអេថាកញ្ញាចង់ក្លាយជាមន្ត្រីកសិកម្មឃុំ ដើម្បីជួយកសិករនៅឯស្រុកកំណើតរបស់កញ្ញាគឺខេត្តកំពង់ចាម។
កញ្ញាថ្លែងថា៖ «ភូមិឃុំខ្ញុំ មានគេដាំស្រូវច្រើន ហើយទៅណាមួយ គាត់ដាំស្រូវហ្នឹង គាត់អត់សូវយល់ដឹងអំពីការដាក់ជី ឬមួយក៏បច្ចេកទេសផ្សេងៗ ដល់ពេលអ៊ីចឹងខ្ញុំចង់រៀនខាងហ្នឹង ដើម្បីយកទៅបង្រៀនពួកគាត់ឲ្យយល់ដឹងអំពីការដាក់ជី និងបច្ចេកទេសផ្សេងៗ»។
កញ្ញាក៏បានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលរៀបចំកន្លែងស្នាក់នៅសម្រាប់មន្ត្រីដែលចុះទៅបំពេញការងារតាមឃុំ ហើយសម្រួលឲ្យមានមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ និងផ្តល់នូវការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបន្ថែមដល់មន្ត្រីដែលចុះធ្វើការផ្នែកកសិកម្មតាមឃុំនីមួយៗ។
បេក្ខជនមួយរួបទៀត គឺលោកឆាត់ សម្បត្តិ អាយុ៣២ឆ្នាំ ដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកផ្សព្វផ្សាយនិងក្សេត្រសាស្ត្រ មានបំណងជួយកសិករនៅឯភូមិឃុំរបស់លោកក្នុងខេត្តកំពត ទីដែលកសិករភាគច្រើន ខ្វះការយល់ដឹង អំពីរបៀបថែទាំដំណាំស្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖ «ភាគច្រើនទាក់ទងជាមួយនឹងការធ្វើដំណាំស្រូវ ហើយជាមួយនឹងបន្លែខែប្រាំង ពួកគាត់ខ្វះខាតទឹក សម្រាប់ស្រោចស្រពដំណាំខែប្រាំង ហើយនៅក្នុងការធ្វើដំណាំស្រូវហ្នឹងពួកគាត់មិនសូវមានបច្ចេកទេសគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការថែទាំស្រូវ។ ភាគច្រើនពួកគាត់ដាំស្រូវហើយ គាត់ទៅធ្វើអីផ្សេង គាត់អត់បានថែទាំអាហ្នឹង។ គាត់គិតថា វាមិនមែនជាការងារចាំបាច់ក្នុងការថែទាំ។ អ៊ីចឹង បើសិនជាយើងបានទៅចូលរួមជាមួយនឹងពួកគាត់ យើងអាចពន្យល់ពួកគាត់ថា អ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើការជាមួយដំណាំដែលយើងធ្វើហ្នឹង គឺយើងត្រូវតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់ ទើបយើងទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់»។
បេក្ខជនរូបនេះរំពឹងថាលោកនឹងទទួលជោគជ័យនៅពេលប្រឡង ព្រោះលោកមានបទពិសោធន៍ និងជំនាញក្នុងវិស័យកសិកម្មដែលទទួលបានពីការធ្វើការដោយផ្ទាល់ជាមួយកសិករនិងការចុះធ្វើកម្មសិក្សារយៈពេលមួយឆ្នាំនៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល។
ដោយឡែក ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន ថ្លែងថាការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មនៅតាមឃុំមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ជួយកសិករទេ ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាទីផ្សារ និងការផ្តល់ទុនដល់កសិករ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «មិនត្រឹមតែដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មទេ គឺត្រូវតែគិតគូរទៅលើការរៀបចំខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្ម ខ្សែច្រវាក់ទីផ្សារ រួមជាមួយនឹងការដោះស្រាយ បញ្ហាអាទិភាពដូចជាទឹក ទុន ទីផ្សារ ហើយនិងបចេ្ចកទេសការវេចខ្ចប់ រួមជាមួយនឹងការផ្តល់នូវកម្ចីឥណទាន ហើយនិងការធានារ៉ាប់រងទៅលើវិស័យកសិកម្មនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ»។
លោកបន្ថែមថារដ្ឋាភិបាលគួរបន្តដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅសេសសល់ ដើម្បីឲ្យពួកគេមានលទ្ធភាពបានប្រើប្រាស់ដី ដើម្បីបង្កើនផលកសិកម្ម។
គួររំឭកថាគម្រោងនៃការដាក់មន្រ្តីជំនាញកសិកម្មតាមឃុំនេះ ត្រូវបានប្រកាសដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីលោក ហ៊ុន សែន មុនពេលលោកចុះចេញពីតំណែង។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលឡើងកាន់អំណាចបន្តពីឪពុករបស់លោកលើកឡើងថាការដាក់មន្ត្រីកសិកម្មតាមឃុំនេះ គឺជាការខិតខំរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការជួយផ្តល់ជាជំនាញដល់កសិករ និងធ្វើទំនើបកម្មបច្ចេកទេសក្នុងការដាំដុះ និងការចិញ្ចឹមសត្វជាដើម៕
