កាលពីឆ្នាំ ២០០៤ ផ្ទៃដីទំហំប្រមាណ១០២ហិកតា ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលទទួលស្គាល់ថា ជាមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំស្ថិតក្នុងក្រុងសែនមនោរម្យនៃខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកទៀត ទំហំដីបានថយ មកនៅត្រឹមតែប្រមាណ៨៧ហិកតា ដោយសារតែ ការទន្ទ្រានរបស់អ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិ ខណៈដែលអ្នកគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលនេះ មិនមានការខ្នះខ្នែងការពារការរំលោភបំពាននានា។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់ពីតំណាងមួយរូបរបស់មជ្ឈមណ្ឌលនេះ និងតាមញត្តិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិច។
លោក គ្រឿង តុលា វ័យ២៨ឆ្នាំ ជាជនជាតិដើមភាគតិចពូនង និងជាលេខាធិការមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំ បានផ្តើមការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការទន្ទ្រានដីដែលបានកើតឡើងទៀត តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក ដោយហេតុថា ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋចំនួន១១គ្រួសារ បានអះអាងថាមានកាន់កាប់ដីធ្លីនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនោះ។ការតវ៉ារបស់លោក មិនទទួលបានការដឹងឮពីអាជ្ញាធរខេត្តនោះឡើយ។
ដោយសារការមិនយកចិត្តទុកដាក់របស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានយ៉ាងដូច្នេះ លោកបានព្យាយាមនាំញត្តិពីខេត្តមណ្ឌលគិរីមកជូនក្រុមមន្ត្រីជាច្រើនរាប់ពីថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីដល់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីប្រឆាំងការទាមទារកាន់កាប់ដីពីក្រុមប្រជាពលរដ្ឋមានចំនួន១១គ្រួសារនោះ ដែលបានទទួលការអនុញ្ញាតពីអភិបាលខេត្តលោក ស្វាយ សំអ៊ាង ឲ្យកាន់កាប់ដីនេះក្នុងមួយគ្រួសារមានក្បាល៥ ម៉ែត្រ និងជម្រៅ៥០ម៉ែត្រ។
ការខិតខំរបស់លោក និងតំណាងពលរដ្ឋ១០នាក់ផ្សេងទៀតមកពីស្រុកចំនួន៥ ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលព្យាយាមធ្វើដំណើរយកញត្តិពីខេត្តមណ្ឌលគិរី មកទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃអង្គារសប្តាហ៍មុននេះ បានបរាជ័យ ដោយសារការឃាត់ឃាំងពីអាជ្ញាធរនៅតាមផ្លូវ។
លោក គ្រឿង តុលា បានបញ្ជាក់ពីគោលបំណងដំណើរតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការទន្ទ្រានយកដីរបស់រដ្ឋ ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយ VOA កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅថា៖
«គោលបំណងយើងទៅជួបហ្នឹង គឺដើម្បីសួរពីឫសគល់នៃហេតុអីបានជាយើង អភិបាលខេត្តថ្មីហ្នឹង គាត់មានសិទ្ធិកាត់ដីរដ្ឋ ទីមួយកាត់ដីរដ្ឋ ទីពីរតើឯកឧត្តមហ្នឹង បានជ្រាបហើយឬនៅ បើសិនជាគាត់ឆ្លើយថា មិនបានជ្រាបទេ អ៊ីចឹងស្នើសុំឲ្យឯកឧត្តមហ្នឹងជួយអន្តរាគមន៍ចុះដោះស្រាយរឿងហ្នឹង អានេះជាគោលបំណងដែលយើងចង់ទៅបាទ»។
លោកថា ការប្រហែសរបស់គណៈកម្មាការដើមនៃមជ្ឈមណ្ឌលកាលពីពេលកន្លងមកនោះ បានធ្វើឲ្យបាត់បង់ដីមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ចំនួនប្រមាណ២០ហិកតា ដែលឥឡូវនេះ ត្រូវបានបំពេញដោយកន្លែងសប្បាយៗ ដូចជាហាងច្រៀងខារ៉ាអូខេជាដើម។ ទាក់ទិននឹងការព្យាយាមទន្ទ្រានយកដីរបស់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ១១គ្រួសារនោះ លោកថា ពលរដ្ឋទាំងនោះភាគច្រើនជាអ្នករស់នៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី និងមានមួយចំនួនទៀតមកទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលជាអ្នកមានទ្រព្យធន់ និងមិនខ្វះខាតដីដូចអ្វីដែលពួកគេបានត្អូញត្អែរនោះឡើយ។
«តាមការណ៍ពិតអ្នកដែលបានដីហ្នឹង គឺសុទ្ធតែអ្នកដែលអ្នកមានៗទេ យើងឃើញគាត់មានហ្គារ៉ាស់សាំង មានឡានជិះ ឡានអីទេ តែគាត់ថា គាត់អ្នកអត់ អត់ដីនៅ។ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងនោះ យើងបានស្គាល់គាត់ច្បាស់ណាស់ គាត់សុទ្ធតែម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនទឹកស្អាត ទឹកអីណាស់ ចឹងយើងអត់ឲ្យទេ យើងថាអត់ឲ្យទេ ដីហ្នឹង ដីសម្បត្តិរបស់ជាតិ [មិនមែន] ដីរបស់ខ្ញុំទេ»។
លោកអះអាងថា អ្នកដែលធ្វើជាខ្នងបង្អែករបស់អ្នកចង់បានដីក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំ ជាមេធាវីម្នាក់ឈ្មោះ ង៉ែត ផាន់។ លោកនិយាយថា មេធាវីរូបនេះ បានយកប្រាក់ពីប្រជាពលរដ្ឋក្នុងម្នាក់១៥០០ដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីជាថ្នូរនឹងបណ្ណកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដី។
VOA មិនទាន់អាចទាក់ទងលោក ង៉ែត ផាន់ បាននៅឡើយនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។ VOA ក៏មិនទាន់អាចទាក់ទងលោក ស្វាយ សំអ៊ាង អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី និងលោក ឡុង វិបុល អភិបាលក្រុងសែនមនោរម្យបានដែរនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
ដោយឡែកលោក ថៃ នរៈសត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នានាដែលថា ដីនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំនោះបានរងការបំពាន។ ប៉ុន្តែនៅពេល VOA សួរលោកអំពីទំហំផ្ទៃដីដែលបានថយចុះពីប្រមាណជាង១០០ហិកតា មកប្រមាណតែ៨៧ហិកតា ក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំនោះ លោកថ្លែងរដ្ឋាភិបាលនឹងការពារមិនឲ្យមានការបាត់បង់ដីបន្ថែមទៀតទេ។
«ខ្ញុំមានសង្ឃឹមថា នឹងមិនឲ្យមានការប៉ះពាល់បន្ថែមទៀតទៅលើការសម្រេចរបស់យើង ដែលមានឯកឧត្តមអភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោកបានចូលរួមប្រជុំកាលពីឆ្នាំ២០១៦នោះទេ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈរូបនេះ ក៏មិនជឿថា លោក ស្វាយ សំអ៊ាង អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាអ្នកបើកផ្លូវឲ្យមានការកាត់ដីមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំ ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជនផងដែរ។
«ខ្ញុំមិនមានជំនឿ ជឿជាក់ថា ឯកឧត្តមអភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី មានការសម្រេចជាឯកតោភាគី រំលោភទៅស្មារតីនៃអង្គប្រជុំរបស់អន្តរក្រសួង ដែលមានជាផ្លូវការ និងមានភាគីហត្ថលេខី រវាងក្រសួងវប្បធម៌ វិចិត្រសិល្បៈ និងគាត់រួចហើយទេ។ ខ្ញុំនៅតែមិនជឿបញ្ហានេះ»។
ក៏ប៉ុន្តែ យោងតាមលិខិតមួយរបស់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចដាក់ជូនលោក ស្វាយ សំអ៊ាង អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី បានឲ្យដឹងអំពីការសម្រេចរបស់ក្រុមការងារខេត្តនាថ្ងៃទី០៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៨ ស្តីអំពីការដោះដូរដីនៅទីតាំងមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចភ្នំដោះក្រមុំ។ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ បានថ្លែងបដិសេធក្នុងលិខិតនោះ មិនទទួលយកការសម្រេចនេះឡើយ ហើយបានបញ្ជាក់ទៅក្រុមការងារខេត្តមិនឲ្យចាត់ចែងកាត់ដីមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ភ្នំដោះក្រមុំដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិកេរ្តិ៍មរតកជាតិ និងប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី និងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។
ការត្រៀមដោះដូរដីនៅទីតាំងមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចភ្នំដោះក្រមុំដដែលនោះ គឺសំដៅដល់ការចុះពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់វាស់វែងជាក់ស្តែង នៅទីតាំងដីបម្រុងសាងសង់ផលិតទឹកស្អាតនៅភូមិដោះក្រមុំ ដែលបានដោះដូរជាមួយទីតាំងដីទឹកស្អាតបច្ចុប្បន្នរបស់ក្រុមហ៊ុន គឹម មិច ខនស្រាកសិន អេនវេសមិន ខូលអិលធីឌី នៅភូមិដើមស្រល់ ក្រុងសែនមនោរម្យ។ ផែនការនេះដោះដូរ ត្រូវបានក្រុមសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច សម្រេចបដិសេធជាលក្ខណៈសមូហភាពដាច់ខាត។
លោក គ្រឿង តុលា លេខាធិការមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំ យល់ថា ដីរបស់មជ្ឈមណ្ឌលនេះ អាចនឹងត្រូវធ្លាក់ដល់ដៃរបស់ក្រុមឯកជន ប្រសិនបើក្រុមប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចមិនប្រឹងងើបតវ៉ានោះ។
«ខ្ញុំគិតថាចឹង ដោយសារការទន្រ្ទានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាអ្នកផ្សេងៗ គឺគាត់ចង់បានដីហ្នឹងច្រើន ពីព្រោះដីហ្នឹងវានៅក្នុងក្រុងចឹងណ៎ា។ ចឹងគាត់ចង់បានច្រើន ខ្ញុំគិតថា មិនយូរទេ បើសិនជាយើងមិនតវ៉ា មិនទាមទារជាផលប្រយោជន៍រួម ប្រហែលជានឹងបាត់បង់នៅពេលលឿនបំផុតបាទ»។
តាមការអះអាងរបស់លោក គ្រឿង តុលា មជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច ភ្នំដោះក្រមុំជាទីសក្ការៈបូជាស័ក្តិសិទ្ធិមួយកន្លែងតាំងពីមុនសម័យខ្មែរក្រហាមដែលប្រជាពលរដ្ឋជាទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ មិនអាចរម្លងបាន ពោលគឺពួកគេតែងតែទៅកាន់ភ្នំនោះ មុនការចាប់ផ្តើមដំណើរកំសាន្តក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ លោកថា ពលរដ្ឋក៏បានធ្វើពិធីបួងសួងសុំសេចក្តីសុខនៅទីនោះផងដែរ។
ក្រៅពីបញ្ហាទន្ទ្រានដីនៃកន្លែងសក្ការៈបូជារបស់ជនជាតិដើមភាគតិច នៅខេត្តមណ្ឌលគិរីនោះ មានប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចផ្សេងទៀត ក៏ធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារការបាត់បង់ទីកន្លែងរស់នៅតាំងពីដូនតាមក តួយ៉ាងក្រុមប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចពូនង បានឃើញការជន់លិចផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគេនៅក្នុងទីតាំងអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ដែលស្ថិតនៅស្រុកសេសានខេត្តស្ទឹងត្រែង៕
