វ៉ាស៊ីនតោន៖ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជាចាត់ទុកថាទឹកដីកម្ពុជាក្រោមជារឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ ហើយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិបានកម្រិតព្រំដែនរួចមែន តែការទាមទារឲ្យវៀតណាមទទួលស្គាល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមជារបស់ខ្មែរអាចធ្វើបាននៅឡើយ គឺនៅពេលខ្មែរយើងមានសំឡេងតែមួយឬរួបរួមគ្នា។ នេះជាការអះអាងរបស់លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ ប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយដែលបានថ្លែងប្រាប់កម្មវិធីហេឡូវីអូអេកាលយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១០ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៤។
«នៅក្នុងហ្នឹងដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមអះអាងថា ប្រទេសកម្ពុជាមានផែនទីជា ស្រេច ប្រទេសវៀតណាមមានជាស្រេច តែនៅក្នុងហ្នឹងបងប្អូនខ្មែរដែលរស់នៅ លើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាម្ចាស់ស្រុក ជាម្ចាស់ទឹកដីនៅទីនោះ ជាអ្នកដែលមាន សិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទាមទារតវ៉ាតាមច្បាប់ដែលមានចែងក្នុងអ.ស.ប។ សួរថា តើបងប្អូនខ្មែរក្រោមអាចរស់នៅជាមួយយួនបានទេ? តើបងប្អូនខ្មែរក្រោមអាច រស់នៅរបៀបណា? រឿងនេះយើងមានច្បាប់តាំងពីច្បាប់សិទ្ធិជនជាតិដើមនិង ច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សដែលមានចែងស្រាប់។ ហើយនៅក្នុងហ្នឹងជុំវិញពិភពលោក គេកំពុងតែធ្វើចលនាហ្នឹងដើម្បីឲ្យជនជាតិដើមទាំងអស់អាចមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯង»។
លោកថ្លែងថានៅប្រទេសអង់គ្លេសបានអនុញាតិឲ្យមានជាតំបន់ស្វយ័ត ហើយនៅប្រទេសកាណាដា គឺខេត្តគេបិច (Quebec) ដែលគេរស់នៅដោយផ្តាច់ខ្លួន ដែលគេ(អ្នកស្រុក)គ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង នៅពេលគេមិនចូលចិត្តរស់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរដ្ឋរបស់ប្រទេសទាំងនោះ។ ហើយនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និង ហ្វ៊ីលីពីន មានប្រជុំកោះជាច្រើន គេអាចរស់នៅជាមួយគ្នាបាន។
«ដូច្នេះគំរូមានគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលយួនក្នុងការធ្វើ យ៉ាងណាអាចឲ្យខ្មែរក្រោមនិងជនជាតិដទៃទៀតអាចរស់នៅក្នុងសង្គមនៃប្រទេសវៀតណាមបាន»។
លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ ប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានកោតសរសើរប្រទេស ថៃ ដែលអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាឬខ្មែរសុរិន្ទរាប់លាននាក់រស់នៅបានស្រួលជា មួយពលរដ្ឋថៃជាងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជាច្រើនលាននាក់ដែលកំពុងរស់ក្រោម ការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាមដែលគេចោទប្រកាន់ថាមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនោះ។
«ថៃមានការឆ្លាតជាងប្រទេសយួន។ គេធ្វើឲ្យបងប្អូនខ្មែររស់នៅជាមួយបាន។ តែចំពោះយួនវិញធ្វើឲ្យគេមិនអាចរស់នៅជាមួយបាន មានតែការកាប់សម្លាប់ មានតែការចងកម្មចងពៀរគ្នា។ អញ្ចឹងហើយនេះជាពេលវេលា ដែលពលរដ្ឋនិងរដ្ឋាភិបាលយួនត្រូវបង្ហាញមកលើបងប្អូនខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ក៏ដូចជាជនជាតិ ដទៃទៀតដែរ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក ង៉ុកថាច់ បានអះអាងថា ប្រទេសវៀតណាម ដែលបានឃើញការប្រកាសឯករាជ្យនៅបណ្តាប្រទេសនានា អាចកើតមានចំពោះខ្មែរក្រោមដែរ។
«ប្រទេសវៀតណាមភ័យព្រួយថា នៅក្នុងប្រទេសជុំវិញពិភពលោកហ្នឹងមានព្រឹត្តិការណ៍កើតថ្មីៗបន្តបន្ទាប់គ្នា។ ចំពោះពលរដ្ឋក្នុងសង្គមណាដែលមិនសប្បាយចិត្តនឹងសង្គមនោះ គេអាចផ្តាច់ខ្លួនបាន បើយោងទៅតាមច្បាប់អសប ដែលយើងតែងតែនិយាយថា សិទ្ធិសម្រេចវាសនាខ្លួនដោយខ្លួនឯងនោះ។ ប្រទេសណា ប្រជាពលរដ្ឋណា? យើងឃើញនៅក្បែរយើង ឃើញប្រទេសទីម័រ (East Timor) ជាដើម ឃើញបំបែកថ្មីៗកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ អញ្ចឹងហើយធ្វើឲ្យ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមមានការភ័យខ្លាច»។
លោកអំពាវនាវមិនឲ្យមានការប្រើអំពើហិង្សាទេសម្រាប់ការតវ៉ាលើបញ្ហាទឹកដី កម្ពុជាក្រោមនេះ បើពុំដូច្នោះទេនាំឲ្យមានការលំបាក។
«ដូច្នេះហើយបានជាខ្ញុំអំពាវនាវដល់បងប្អូនខ្មែរនិងខ្មែរក្រោមសូមមេត្តាបន្តប្រើវិធីអហិង្សា។ វីធីអហិង្សានេះគឺថា មានលទ្ធភាពសម្រាប់ឲ្យយើងបង្ហាញឲ្យ ឃើញថា ខ្មែរក្រោមជាអ្នករងគ្រោះ បងប្អូនខ្មែរជាអ្នករងគ្រោះ ហើយយើងនឹងពឹងពាក់គេៗនឹងជួយដោះស្រាយយើង»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយ រូប និងជារដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា បញ្ហាទឹកដីកម្ពុជា ក្រោមជារឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ លោកថា កម្ពុជាធ្វើអ្វីតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ អំពីការកំណត់ព្រំដែនរបស់កម្ពុជានិងច្បាប់អន្តរជាតិ។
«ដូច្នេះយើងធ្វើតាមនីតិរដ្ឋ យើងអត់ធ្វើតាមមនោសញ្ចេតនាឬនិន្នាការនយោបាយ ដើម្បីឲ្យមានជម្លោះនៅកម្ពុជាជាមួយនឹងអ្នកជិតខាងទេ»។
តែលោកថាច់ ង៉ុកថាច់ ប្រធានសហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានបញ្ជាក់ថា លោក មិនរំពឹងដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដើម្បីដោះស្រាយក្នុងរឿងនេះទេ។
«រដ្ឋាភិបាលទោះជាក្នុងគណបក្សណាក៏ដោយមានតួនាទីដោះស្រាយនៅសំណួរ នៅចម្ងល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដើម្បីដោះស្រាយនៅ បញ្ហាជាប្រវត្តិសាស្ត្រហ្នឹង។ ទី២ទៀត ខ្ញុំជឿជាក់ថា ទោះបីជាគណបក្សប្រជាជន មិនចូលរួមក្នុងការដោះស្រាយក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ ហើយ នឹងបងប្អូនខ្មែរនៅលើទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំងនៅជុំវិញពិភពលោក ជាអ្នក មានលទ្ធភាពដោះស្រាយ»។
លោកបានអះអាងថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់អសបនៅចុងខែកក្កដានេះ នឹងទៅ បំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែលជាទឹកដីខ្មែរស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយវៀតណាមបច្ចុប្បន្ន បន្ទាប់ពីបារាំងបានសម្រេចជាឯកតោភាគីកាត់ឲ្យវៀតណាមកាន់កាប់កាលពីឆ្នាំ១៩៤៩៕
