សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ នឹងធ្វើការជំនុំជម្រះបណ្តឹងសារទុក្ខរបស់លោក រ៉ុង ឈុន និងអតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងចំនួនពីររូបទៀតដែលត្រូវសាលាដំបូង កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពីបទ«ញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ក្នុងសំណុំរឿងព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម។
ក្រុមមេធាវី និងសាច់ញាតិ អំពាវនាវឲ្យតុលាការរក្សាឯករាជ្យភាព នៅពេលបើកសវនាការជម្រះក្តី ដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅវេលាម៉ោង ២រសៀល ថ្ងៃទី២៥ ខែតុលាខាងមុខនេះ។
មេធាវីការពារក្តីលោក សំ សុគង់ បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា ក្រុមមេធាវីការពារក្តីកំពុងត្រៀមខ្លួនចូលរួមការពារក្តីនៅសាលាឧទ្ធរណ៍ ដែលជាក្តីសង្ឃឹមមួយ ដើម្បីជួយឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន និងកូនក្តីពីរនាក់ បានទទួលសេរីភាពវិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការសង្ឃឹមរបស់ក្រុមមេធាវី ក៏ដូចជាកូនក្តី សង្ឃឹមថា សាលាឧទ្ធរណ៍នឹងពិនិត្យឡើងវិញ ហើយផ្តល់ភាពយុត្តិធម៌ ហើយជាលទ្ធផល គឺថា កូនក្តីទទួលបានយុត្តិធម៌ និងមានការដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពនៅពេលសវនាការឧទ្ធរណ៍ខាងមុខ»។
កាលពីខែសីហា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចផ្តន្ទាទោសលោក រ៉ុង ឈុន មេដឹកនាំសហជីពមួយរូបឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចូលថវិការដ្ឋចំនួន២លានរៀលពី«បទញុះញង់បង្កឲ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»ពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះទៅពិនិត្យមើលព្រំដែន និងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសអំពីការបោះបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ។
ចំណែកឯអតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំង គឺកញ្ញា ស កន្និកា និងលោក តុន និមលដែលស្ថិតក្នុងសំណុំរឿងនេះដែរ ក៏ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២០ខែក្នុងម្នាក់ៗ និងពិន័យជាប្រាក់ក្នុងម្នាក់ៗ ២លានរៀលចូលរដ្ឋផងដែរ។ អ្នកទាំងបី ក៏ត្រូវសងការខូចខាតទៅគណៈកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជាក្នុងទឹកប្រាក់សរុប ៤០០លានរៀល (ឬជិត១០ម៉ឺនដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក)។ នេះបើតាមសាលក្រមរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។
ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យអ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី បន្តប្រកាន់ជំហរថា លោក រ៉ុង ឈុន និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងខាងលើ មិនមានកំហុសនោះទេ និងគួរតែត្រូវបានដោះលែង។ លើសពីនោះ អ្នកស្រីស្នើឲ្យតុលាការប្រកាន់យកក្រមសីលធម៌ និងវិជ្ជាជីវៈ ដោយមិនមានភាពលម្អៀងផ្នែកនយោបាយ នៅពេលធ្វើការជំនុំជម្រះបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍របស់លោក រ៉ុង ឈុន។
អ្នកស្រីបានប្រាប់វីអូអេថា៖ «សំណូមពរទៅដល់តុលាការ សូមកុំឲ្យយកជីវិតមនុស្សទៅធ្វើជាល្បែងនយោបាយ។ បើកំហុសរបស់លោក រ៉ុង ឈុន ប្រព្រឹត្តហ្នឹង មិនមែនគិតពីបញ្ហាសង្គមជាតិ គឺជាអ្នកបំផ្លាញប្រទេសជាតិ គាត់សមនឹងទទួលទោស។ តែគាត់ធ្វើនេះ គ្រាន់ចង់ឲ្យប្រទេសជាតិ ចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសេរីភាព ហើយនឹងបូរណភាពនៅគង់វង្ស»។
លោក រ៉ុង វិជ្ជា ក្មួយប្រុសរបស់លោក រ៉ុង ឈុន បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា លោកបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា លោក រ៉ុង ឈុន នឹងទទួលបានការដោះលែង ប្រសិនបើតុលាការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ឥតលម្អៀង។
លោកនិយាយថា៖ «កន្លងមកក៏យើងកត់សម្គាល់ដែរចំពោះតុលាការ យើងធ្វើទៅតាមនីតិវិធី ហើយអ្វីដែលយើងសង្ឃឹមនៅតែមាន។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើជាតុលាការមួយឯករាជ្យ គឺប្រាកដជា នឹងមានការលើកលែងទោស ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ចំពោះលោកពូរបស់ខ្ញុំ»។
បើតាមលោក រ៉ុង វិជ្ជា ការបញ្ជូនខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ដែលបានផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែន មកទទួលការជំនុំជម្រះទោសនៅតុលាការនោះ ជាការគំរាមកំហែងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានលើកឡើងថា សហគមន៍អន្តរជាតិ និងសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកករណីចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់លើលោក រ៉ុង ឈុន និងអតីតសកម្មជននយោបាយបក្សប្រឆាំងពីររូបទៀតជារឿងនយោបាយជាជាងការអនុវត្តច្បាប់។
លោកប្រាប់វីអូអេបន្ថែមថា អ្នកទាំងបីអាចនឹងត្រូវបានតុលាការដោះលែង ប្រសិនបើមានដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយណាមួយនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងហ្នឹង គឺតែងតែមានការផ្សារភ្ជាប់។ គេថា បើសិនជារឿងពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មជននៃគណបក្សនយោបាយ ដែលទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយផ្សេងៗ គឺនៅពេលដែលមានការចរចាដំណោះស្រាយនយោបាយណាមួយ មានភាពធូរស្រាល។ អីចឹង សកម្មជនទាំងអស់ហ្នឹង អាចត្រូវដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំ ឬក៏ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារ»។
អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអ.ស.ប. ដែលរួមមានលោក វិទិត ម៉ុនតារបន (Vitit Muntarbhorn) អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និងអ្នកស្រី ម៉ារី ឡល័រ (Mary Lawlor) អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកការពារសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានហៅការផ្តន្ទាទោសលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ទៀត ជា«ការបង្រ្កាបជាប្រព័ន្ធលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា»។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា។
អតីតប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យលោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីយប់ថ្ងៃ៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោយពីលោក បានចុះទៅខេត្តត្បូងឃ្មុំហើយបានជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះដែលអះអាងថា ដីរបស់ពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាម ហាមមិនឲ្យធ្វើស្រែចម្ការហើយការបោះបង្គោលព្រំដែនបានចូលមកទឹកដីកម្ពុជា។
ក្រោយការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំសហជីពរូបនោះ សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សវ័យក្មេងជាង១០នាក់ បានចេញមុខតវ៉ាទាមទាររកយុត្តិធម៌ឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន។ ការតវ៉ានៅភ្នំពេញ ជាពិសេសនៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនិងការប៉ុនប៉ងទៅប្រមូលផ្តុំនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យថ្មី ក្នុងខណ្ឌឬស្សីកែវ ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនលោក រ៉ុង ឈុននោះ នាំឲ្យក្រុមអ្នកតវ៉ាវ័យក្មេងទាំងនោះ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់។
ការកំណត់ខណ្ឌសីមារវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមដែលមានប្រវែង១.២៧០គីឡូម៉ែត្រ គឺជាចំណុចរសើបក្នុងនយោបាយកម្ពុជារាប់ទសវត្សរ៍មកហើយ។ អ្នកតវ៉ា ឬរិះគន់អំពីបញ្ហាព្រំដែននេះ ជារឿយៗទទួលរងការព្រមានការគាបសង្កត់ ឬការចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ៕
