អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក។ ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងពេលពីរបីឆ្នាំនេះ ប្រទេសអាមេរិកបានប្រឈមមុខនឹងសេដ្ឋកិច្ចដ៏ស្ពឹកស្រពន់ ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងរាប់លាននាក់គ្មានការងារធ្វើ ឪនភាពថវិកាដ៏ធំសម្បើម ព្រមទាំងបរិយាកាសនយោបាយដែលបែកបាក់គ្នា។ កត្តាទាំងអស់នេះហើយបានបង្ខំឲ្យអ្នកជំនាញមួយចំនួននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅបរទេសចោទសួរថា តើសហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសមហាអំណាចមួយដែលកំពុងធ្លាក់ចុះឬយ៉ាងណា។
លោក ចន បូលថុន (John Bolton) ជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។
«អូហ៍! ខ្ញុំគិតថាពេលនេះជាពេលឆាប់ពេកក្នុងការនិយាយបែបនេះ។ ចូរ! រកមើលប្រទេសមហាអំណាចណាមួយផ្សេងទៀតនៅក្នុងពិភពលោកដែលចង់ងើបឡើងតទល់ជាមួយយើងខាងផ្នែកយោធា ហើយមហាអំណាចទាំងនោះមានចំនួនមិនច្រើនទេ។ មានប្រទេសដទៃទៀត ដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់គេកំពុងរីកដុះដាល ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២មក នៅពេលដែលទ្វីបអឺរ៉ុបមានលទ្ធភាពងើបចេញពីភាពខ្ទេចខ្ទាំបំផុតដោយសារសង្គ្រាម ដូចដែលប្រទេសជប៉ុនក៏បានងើបឡើងវិញដែរនោះ ភាពងើបឡើងវិញនោះមិនបានកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសអាមេរិកទេ។ ប្រទេសអាមេរិកអាចមើលឃើញប្រទេសដទៃទៀតបង្កើនចំណែករបស់ខ្លួននៅក្នុងផលិតផលសរុបរបស់ពិភពលោក ប៉ុន្តែជាការពិត លទ្ធផលនោះគឺថាអ្នករាល់គ្នានៅក្នុងពិភពលោកកាន់តែមានធនធានច្រើនឡើងដែរ»។
ក្រុមអ្នកជំនាញថ្លែងថា ប្រទេសចិនគឺជាប្រទេសមួយដែលការរីកលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនអាចធ្វើឲ្យប្រទេសនេះក្លាយទៅជាតួអង្គដ៏មានឥទ្ធិពលមួយនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខនេះ និងជាគូប្រជែងដ៏មានសក្តានុពលមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ចូសេហ្វ ណាយ (Joseph Nye) ជាបញ្ញាវន្តជាន់ខ្ពស់ម្នាក់នៅឯសាកលវិទ្យាល័យហាវើឌ (Harvard University)។
«ប្រទេសចិនមានការរីកលូតលាស់ដ៏គួរឲ្យកត់សម្គាល់បំផុត។ ប្រទេសនេះបានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជាច្រើនរយលាននាក់ចាកផុតពីភាពក្រីក្រដោយសារតែអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងខ្ពស់របស់ខ្លួន ហើយប្រទេសនេះកំពុងធ្វើឲ្យមានភាពរីកលូតលាស់ដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍។ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសនេះនឹងកាន់តែខិតជិតទាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ផ្តល់ការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងដល់សហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនយល់ឃើញថា ប្រទេសនេះអាចឡើងហួសសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ»។
ចំណែកលោក អាឡិន ម៉េលហ្សឺ (Alan Meltzer) សាស្ត្រាចារ្យសេដ្ឋកិច្ចនៃសាកលវិទ្យាល័យ ខាណឺហ្គី ម៉េឡុន (Carnegie Mellon University) វិញ ពិតជាជឿជាក់ថាសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាមហាអំណាចមួយដែលកំពុងធ្លាក់ចុះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថាហេតុផលមួយនោះគឺថា ចាប់តាំងពីការបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់មក ប្រទេសនៅទ្វីបអឺរ៉ុបត្រូវការផលប្រយោជន៍ពីអាមេរិកកាន់តែតិចទៅៗ ដោយសារតែពួកគេមិនត្រូវការទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនខ្លាំងដូចដែលពួកគេធ្លាប់ត្រូវការក្នុងអំឡុងពេលមានការគំរាមកំហែងពីសហភាពសូវៀតនោះទេ។
ហើយ លោក ម៉េលហ្សឺ ថ្លែងថាមានហេតុផលមួយទៀតទាក់ទងនឹងការធ្លាក់ចុះរបស់ប្រទេសអាមេរិក។
«សហរដ្ឋអាមេរិកមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាថវិការបស់ខ្លួនបាន ហើយប្រទេសមួយដែលមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាថវិការបស់ខ្លួនឯងបានផង មិនអាចទៅប្រាប់អ្នកផ្សេងអំពីអ្វីដែលពួកគេគួរធ្វើនោះឡើយ»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) និងមេដឹកនាំរដ្ឋសភា បានសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងដើម្បីបង្កើនកម្រិតប្រាក់បំណុលអតិបរមារបស់ប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីការផ្លាស់ប្តូរយោបល់ប្រកបដោយភាពចម្រូងចម្រាស់មួយចំនួន។
លោក ចូសេហ្វ ណាយ (Joseph Nye) នៃសាកលវិទ្យាល័យហាវើឌ មានប្រសាសន៍ថា បរិយាកាសនយោបាយបែកខ្ញែកនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន មិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ។ «ពិភពខាងក្រៅមើលឃើញដំណើរការនយោបាយដ៏រញ៉ិមរញ៉ាំបំផុត ហើយមនុស្សជាច្រើននិយាយថា ដំណើរការនេះបង្ហាញថាអាមេរិកកំពុងធ្លាក់ចុះ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើអ្នកត្រឡប់ទៅមើលប្រវតិ្តសាស្រ្តពីមុនមក គឺជនជាតិអាមេរិកាំងតែងតែមានដំណើរការនយោបាយដ៏រញ៉ិមរញ៉ាំយ៉ាងដូច្នេះជាដរាប។ បិតាស្ថាបនិក ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Founding Fathers ធ្លាប់ជួបប្រទះនយោបាយប្រកាន់គណបក្សដ៏ជូរចត់បំផុតក្នុងចំណោមពួកគេ។ ខ្ញុំគិតថា យើងកំពុងឆ្លងកាត់រយៈពេលដ៏អាក្រក់នៃនយោបាយបែកខ្ញែកនេះ ប៉ុន្តែយើងធ្លាប់ឆ្លងផុតរឿងរ៉ាវបែបនេះ កាលពីមុនរួចមកហើយ»។
ហើយលោក ណាយ មានប្រសាសន៍ថា គ្មានអ្វីថ្មីទេនៅក្នុងការពិភាក្សានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ស្តីពីបញ្ហាថាតើសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងធ្លាក់ចុះឬក៏អត់ទេ។
«យើងបានឆ្លងកាត់វដ្តបែបនេះរៀងរាល់ទសវត្សរ៍ ឬក៏ពីរទសវត្សរ៍ម្តង។ បន្ទាប់ពីមានការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបដំបូងឈ្មោះ ស្ពូតនីក (Sputnik) ចូលទៅដាក់នៅលើគន្លងតារាវិថីរបស់ផែនដីក្នុងឆ្នាំ១៩៥៧ យើងបានគិតថា ជនជាតិរុស្សីម្នាក់ៗ មានកំពស់ប្រហែលជា១០ហ្វីតគឺស្មើនិង ៣,០៤៨ ម៉ែត្រ។ នៅទសវត្សរ៍១៩៨០ យើងបានគិតថា ជនជាតិជប៉ុនមានកម្ពស់ប្រហែលជា១០ហ្វីតដែរ។ សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកគ្រប់គ្នាកំពុងអះអាងថា ជនជាតិចិនប្រហែលជាមានកម្ពស់១០ហ្វីត ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា យើងនឹងរីកលូតលាស់លើសប្រទេសទាំងអស់នោះ»។
ក្រុមអ្នកជំនាញជាច្រើន ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត ចន បូលថុន និយាយនៅក្នុងការវិភាគចុងក្រោយថា តួនាទីដែលប្រទេសអាមេរិកនឹងធ្វើនៅក្នុងពេលជាច្រើនឆ្នាំទៅថ្ងៃមុខ គឺស្ថិតនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃខ្លួនឯងផ្ទាល់ ហើយនោះគឺជាលទ្ធផលដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផ្តល់មកឲ្យយើង៕
ប្រែសម្រួលដោយ លី សុខឃាង
