នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃប្រទេសកម្ពុជា បានចំណាយពេលជិត២ម៉ោងការពារ ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកក្នុងរឿងបោះបង្គោលព្រំដែន ជាមួយប្រទេសជិតខាងនិងការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។
ការលើកឡើងនេះគឺមួយថ្ងៃក្រោយពេលដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានផ្ញើលិខិតទៅកាន់ប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួនរួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកដោយសារមានការខ្វែងគំនិតគ្នាលើការប្រើប្រាស់ផែនទីសម្រាប់បោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាមក្រោយពេលដែលអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សជំទាស់មានការសង្ស័យពីភាពមិនប្រក្រតីនៃផែនទីនិងដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែន។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាបត្រមួយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំបានអះអាងថាលោកនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមិនបានធ្វើឲ្យបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជានោះទេ ហើយផែនទីដែលប្រើបោះបង្គោលព្រំសីមានោះសោតក៏យកតាមផែនទី Bonne ខ្នាត១ ភាគ១០០.០០០ ដែលបានបោះពុម្ពដោយក្រុមភូមិសាស្រ្តឥណ្ឌូចិន។
លោកក៏បានឲ្យដឹងដែរថាលោកបានសរសេរលិខិតបីផ្សេងគ្នាទៅកាន់លោកប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីបារាំងលោក Francois Hollande និងលោក David Cameron នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃចក្រភពអង់គ្លេសដើម្បីសុំខ្ចីឯកសារសំខាន់ៗ ទាក់ទិននឹងផែនទី ១ភាគ១០០.០០០និងអ្នកជំនាញដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយផែនទីដែលកម្ពុជាកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា ភាពស្អាតស្អំរបស់លោកនិងរដ្ឋបាលលោកនឹងអាចជ្រះស្រឡះបន្ទាប់ពីប្រទេសមហាអំណាចទាំងនោះបញ្ជូនផែនទីនិងអ្នកឯកទេសមកកាន់កម្ពុជាហើយជាពេលដែលលោកបើកឱកាសឲ្យគ្រប់ភាគីមកធ្វើការពិនិត្យទាំងអស់គ្នា។
«វាអយុត្តិធម៌ណាស់សម្រាប់ខ្ញុំ ព្រះករុណាខ្ញុំ ឬរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ អញ្ចឹងទេត្រូវធ្វើរឿងនេះឲ្យដល់កោះដល់ត្រើយ មិនអាចទុកឲ្យគេចោទប្រកាន់ ទោះបីយើងខំប្រាប់ យើងប្រាប់គេយ៉ាងម៉េច ក៏គេនៅតែមិនជឿ អញ្ចឹងទេហៅ សុំផែនទីពីបរទេស គឺបារាំងដែលជាអ្នកផលិត ហៅអ្នកឯកទេស ពីបារាំងតែម្តងមកពិនិត្យ ហើយហៅបក្សនានា បក្សប៉ុន្មានក៏ដោយមកៗ សូមអញ្ជើញ»។
កាលពីដើមខែកក្កដានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាឲ្យ លោកវ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណៈកម្មការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជាឲ្យបង្ហាញផែនទីរួមទំាង២៦ផ្ទាំងបន្សល់ទុកពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ដែលលោក ហ៊ុន សែនអះអាងថាជាអ្នករកឃើញនិងរក្សាទុកក្រោយផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម។ ក៏ប៉ុន្តែតំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពីររូប គឺលោករៀល ខេមរិន្ទ្រនិងលោក អ៊ុំ សំអាន ដែលបានចូលរួមក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានពិសេសនេះ បដិសេធមិនទទួលស្គាល់។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថាការស្នើសុំផែនទីពីប្រទេសមហាអំណាចទាំងបីនោះ ដោយយោងតាមឯកសារសម្ងាត់ឆ្លងឆ្លើយតាមទូរសារនាឆ្នាំ១៩៦៤ ពីស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនាទីក្រុងភ្នំពេញនិងប្រទេសចំនួនបួនទាក់ទិននឹងរឿងព្រំដែនកម្ពុជា។
យោងតាមឯកសារសម្ងាត់តាមទូរសារ ជាភាសារអង់គ្លេស ដែលបញ្ចេញដោយទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងថា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦៤ គឺ លោក ហួត សម្បតិ្ត បានដាក់ផែនទីនិងឯកសារទាក់ទិននឹងបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជាទាំងគោកនិងទឹក ទៅកាន់ ស្ថានទូតអាមេរិកនៅភ្នំពេញនិងមហាអំណាចទាំងបួន។
លោក ហ៊ុន សែន យល់ថាប្រទេសបារាំង និងសហរដ្ឋអាមេរិកមានផែនទី Bonne ១ភាគ ១០០.០០០ ដែលកម្ពុជាធ្លាប់ផ្ញើទៅនោះ។
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំខេត្តសៀមរាប បានប្រកាសពីគម្រោងប្តឹង លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាជាតិ ដែលបដិសេធមិនចុះហត្ថលេខាបញ្ជូនលិខិតរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សជំទាស់មួយក្រុមស្នើឲ្យសុំរដ្ឋាភិបាលផ្អាកការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាមរហូតដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាទៅកាន់និស្សិតនិងព្រះសង្ឃ នេះដែរ លោក ហ៊ុន សែនបានថ្លែងពីការសង្ស័យ លើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាដៃគូសន្ទនានិងចោទគណបក្សជំទាស់ដែលប្រើលិ្បចនយោបាយជាមួយនឹងលោក។
«ឥឡូវគេប្រកាសចង់ប្តឹងសម្តេច ហេង សំរិន ទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ឥឡូវមេសន្ទនាហើយកូនធ្វើអញ្ចឹងតើគិតម៉េចទៅ? នេះជាសំណួរចោទសួរ? វាទាមទានូវការជឿទុកចិត្តគ្នាពីថ្នាក់លើដល់ថ្នាក់ក្រោម ឥឡូវមានសញ្ញានៃការសង្ស័យសូមផ្តាំទៅឯកឧត្តមសម រង្ស៊ី។ មានសញ្ញានៃការសង្ស័យថាឯកឧត្តមសម រង្ស៊ីដើរតួស្លូតជាមួយហ៊ុនសែនហើយទុកឲ្យមនុស្សមួយចំនួនបំផ្លាញតាមរយៈការដើរតួកាច នេះគឺជាសញ្ញានៃការសង្ស័យ»។
លោកបានព្រមានថា កុំឲ្យអ្នកនយោបាយ «ឆ្លៀតយកចំណេញផ្នែកនយោបាយ លើបញ្ហាទល់ដែន»។
ក៏ប៉ុន្តែលោកយ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិ តំណាងរាស្ត្រនិងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបាន ប្រាប់VOA ថា ក្រុមតំណាងរាស្ត្រនិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានការគាំទ្រដល់ការស្នើសុំផែនទីពីប្រទេសមហាអំណាចនិងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លោកបានបន្តថា រឿងកិច្ចការប្រទេសជាតិធំៗគឺវាខុសពីកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយដែលឲ្យឈ្មោះថា«វប្បធម៌សន្ទនា»នោះ។
លោកយ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិបានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នោះថា ៖ «វាជារឿងមួយដាច់ដោយឡែកពាក្យថាវប្បធម៌សន្ទនា ជាវប្បធម៌មួយដែលមានជាយូរយារណាស់មកហើយ ក្នុងនាមយើងជាខ្មែរតែងតែមានការជជែកពិភាក្សាគ្នា ក៏ប៉ុន្តែវប្បធម៌សន្ទនាមិនមែនមានន័យថាយើងបញ្ឈប់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិនោះទេ។ ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថារឿងជាតិធំៗ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែននោះគឺត្រូវការការឯកភាពជាតិខ្ពស់មែនទែន»។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាកាលពីខែកន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏សរសេរលិខិតផ្ញើទៅកាន់លោក បាន គីមូន (Ban Ki-moon) អគ្គលេខាធិកា អង្គការសហប្រជាជាតិស្នើសុំខ្ចីផែនទីដើមទាំងអស់ ខ្នាត១ភាគ១០០.០០០ដែលបោះពុម្ពដោយក្រុមភូមិសាស្រ្តឥណ្ឌូចិនដើម្បីបំបាត់មន្ទិលសង្ស័យផងដែរ។ លោក ហ៊ុន សែន បានឲ្យដឹងថា មកដល់ពេលនេះអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏បានព្យាយាមរកផែនទីជូនកម្ពុជាផងដែរ៕
