ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សជាតិនិងអន្តរជាតិប្រតិកម្មទៅនឹងការចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជន បឹងកក់និងមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះបានចាត់ទុកថា ការចាប់ខ្លួននេះជាការមិនអើពើនឹង សិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងនិងជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សជាតិនិងអន្តរជាតិបានរិះគន់ថា ការចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជនបឹង កក់និងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាការមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងសិទ្ធិ សេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋជាច្រើន ដែលគេចាត់ទុកថា ជាការគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល។
ក្រុមតំណាងអ្នកភូមិបឹងកក់ចំនួន៧នាក់រួមទាំងអ្នកស្រី ទេព វន្នី ដែលធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាឲ្យមានការដោះស្រាយឲ្យពួកគេអំពីបញ្ហាស្ទះលូនោះ ត្រូវកាត់ទោសឲ្យជាប់ឃុំ១ឆ្នាំក្នុងម្នាក់ពីបទធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ចរាចរណ៍និងសណ្តាប់ធ្នាប់សារធារណៈ។ ហើយមួយថ្ងៃបន្ទាប់មក លោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា មន្ត្រីព័ត៌មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ត្រូវចាប់ខ្លួនដោយសារការចោទប្រកាន់ថា ពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មហិង្សាកាលពីខែកក្កដា។ ការចាប់ខ្លួននេះបានធ្វើឲ្យមានប្រតិកម្មរិះគន់ចម្រុះគ្នាជាថ្មីទៀត។
លោកហ្វ៊ីល រ៉ប៊ឺសុន (Phil Robertson) អនុប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ប្រចាំតំបន់អាស៊ី បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេថា ការចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជន បឹងកក់គឺជាការបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលមិនទទួលស្គាល់សិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងការប្រើ ប្រាស់សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ដែលលោកមិនដឹង ថាតើរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែគិតអ្វីនោះទេ។
«អ្វីដែលជារឿងច្បាស់គឺថា រដ្ឋាភិបាលមានកម្រិតទាបណាស់ក្នុងការគោរពសិទ្ធិ ពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិចូលរួមក្នុងនយោបាយដ៏សំខាន់ ដូចជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិជួបប្រជុំ និងសិទ្ធិប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធី»។
លោកនី ចរិយ៉ា ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បាន អះអាងថា ការចាប់ខ្លួនក្រុមសកម្មជនបឹងកក់គឺជាការបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលនេះ ដោះស្រាយបញ្ហាដោយចាប់បង្ខំឲ្យជនរងគ្រោះទទួលយក។
«គឺថា ប្រសិនបើមានការរំលោភដីធ្លីជាដើម ហើយមានការបង្ខំឲ្យទទួលយក ដំណោះស្រាយណាមួយហើយគឺត្រូវតែទទួលយក។ បើមិនអញ្ចឹងទេ រដ្ឋាភិបាល នេះនឹងប្រើប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីធ្វើការចាប់និងកៀបសង្កត់។ ហើយចំណុចទី២ ខ្ញុំឃើញថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ តែងតែមានការចាប់តំណាងសហគមន៍អញ្ចឹងឯង នៅពេលដែលជិតដាច់ឆ្នាំម្តងៗ ដោយសារតែអាចជាហេតុផលមួយក្នុងការដែល យកជនរងគ្រោះចាប់ចងនេះ ទៅជាថ្នូរជាមួយនឹងម្ចាស់ជំនួយដើម្បីឲ្យគេផ្តល់ ជំនួយឲ្យ ជាថ្នូរនឹងការដោះលែង»។
លោកថា ការចាប់ឃុំខ្លួនក្រុមបាតុករជាការខុសច្បាប់ ដោយសារថា អាជ្ញាធរមិន អាចប្រើប្រាស់ច្បាប់ចរាចរណ៍ទេ ក្នុងពេលធ្វើបាតុកម្ម។ មានតែច្បាប់បាតុកម្មដោយសន្តិវិធីមួយគត់ ដែលគេគួរប្រើ។
លោកបានអះអាងថា ការចាប់ខ្លួនលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា ប្រធានព័ត៌មាន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងជាអ្នកបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានខ្មែរបុស្តិ៍ក្នុងប្រទេសអាមេរិក គឺជារឿងនយោបាយ ក្នុងពេលកម្ពុជាកំពុងតែមានការចរចាគ្នាដើម្បីកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ហើយនៅមានការខ្វែងគំនិតគ្នាជាច្រើន។
«វិធីមួយគឺការចាប់មាជ សុវណ្ណារ៉ាដើម្បីដាក់សម្ពាធទៅលើគណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិ ដើម្បីឲ្យបន្ថយ ឬក៏បន្ទន់ឥរិយាបទក្នុងការទទួលយកនូវអ្វីដែលជាការលើក ឡើងរបស់គណបក្សប្រជាជន។ ទី២ រឿងនេះដោយសារតែនៅថ្ងៃទី១៥ខែកក្កដា នេះជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធព្រោះថា វាជារឿងបាតុកម្មអហិង្សាទី១។ ហើយទី២ លោកមាជ សុវណ្ណារ៉ាមិនបានចូលរួមវាយឲ្យមនុស្សបង្ករបួសស្នាមទេ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផានវិញបានបដិសេធថា ការដែលអាជ្ញាធរចាប់ឃុំខ្លួនលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ាគឺជាការធ្វើទៅតាមអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ គឺមិនមែន ជារឿងនយោបាយនោះទេ។
«វាមិនមានឥទ្ធិពលជះទៅលើរឿងនយោបាយ ដោយសាររឿងនយោបាយហ្នឹង គឺចប់រួចស្រេចទៅហើយ តាំងពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអញ្ជើញទៅអង្គុយក្នុង សភា ក្លាយទៅជាដៃគូក្នុងការអភិវឌ្ឍស្រុកទាំងអស់គ្នា។ ទោះបីជាគណបក្សមួយស្ថិតនៅក្នុងអំណាច និងគណបក្សមួយក្រៅអំណាច តែនៅតែជាដៃគូ។ ហើយយើងមើលឥទ្ធិពលរបស់លោកមាជ សុវណ្ណារ៉ាហ្នឹង ដូចជាគ្មានឥទ្ធិពលនយោបាយអីធំដុំទេ។ លោកគ្រាន់តែធ្វើកិច្ចការជាប្រព័ន្ធឃោសនាមួយសម្រាប់ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកផៃ ស៊ីផានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទៅលើរឿងចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជន បឹងកក់ទេ ដោយលោកបង្វែសំណួរទៅកាន់មន្ត្រីសាលារាជធានីភ្នំពេញ។
លោកឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានអះអាងថា ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើការតវ៉ាខុសច្បាប់ ប៉ះពាល់ដល់ចរាចរណ៍។
តែលោកសៀ ភារម្យ នាយកលេខាធិការដ្ឋានក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន បានអះអាងថា ការចាប់ឃុំខ្លួននេះជាការគេចវេសរបស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសុខទុក្ខជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
«ពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយឬក៏បញ្ហាលិចលង់ បំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់ ហើយបែរជាយកច្បាប់ចរាចរណ៍មកកៀបសង្កត់ដើម្បីបំបាក់ស្មារតីដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ហើយខ្ញុំគិតថា នេះមិនមែនជាការដឹកនាំមួយដែលឆ្លាតវៃទេ គឺជាការដឹកនាំដែលទល់ច្រក ដែលមិនមានសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ហើយព្យាយាមបំបិទសំឡេង ដូចឳពុកម្តាយដែលល្ងង់ខ្លៅ ហើយព្យាយាមវ៉ៃកូនកុំឲ្យយំ»។
លោកបន្តថា បើចាត់ទុកថា គេធ្វើឲ្យកកស្ទះចរាចរណ៍ខុសច្បាប់នោះគឺនាយករដ្ឋ មន្ត្រីក៏ត្រូវមានទោសដែរ ដោយសារតែការធ្វើដំណើរម្តងៗរបស់លោកត្រូវបិទផ្លូវ និងធ្វើឲ្យកកស្ទះចរាចរណ៍យ៉ាងយូរ។
អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផា សកម្មជនបឹងកក់ បានអះអាងថា ក្រុមពលរដ្ឋបឹងកក់គ្មានធ្វើអ្វីខុសទេ គឺគ្រាន់តែតវ៉ាសុំឲ្យសាលារាជធានីជួយពួកគេដើម្បីបញ្ជៀសទឹកក្រខ្វក់ ដែលមានមេរោគ កំពុងជនលិចផ្ទះពួកគេនោះតែប៉ុណ្ណោះ។
«យើងឃើញហើយសកម្មជន យើងជាស្ត្រីបឹងកក់មួយចំនួន គាត់ទៅតវ៉ាដើម្បីរក ដំណោះស្រាយ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសាលារាជធានីនឹងបណ្តោះទឹកហ្នឹង តែផ្ទុយ ទៅវិញ បែរជាចាប់ពួកគាត់ប្រើអំពើហិង្សា ក៏ដូចជាយកទៅដាក់កាត់ទោសមួយឆ្នាំ ហើយពិន័យជាទឹកប្រាក់២លានរៀល។ យកទៅដាក់ពន្ធធនាគារ វាជារឿងមួយ ដែលអយុត្តិធម៌ជាទីបំផុត មិនមែនសម្រាប់តែអ្នកភូមិបឹងកក់ទេ តែសម្រាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងមូលតែម្តង»។
អ្នកស្រីបានចោទប្រកាន់ថា សាលារាជធានីនិងរដ្ឋាភិបាលមានចេតនាធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅមិនបានសុខ ដូចពេលកន្លងមក។
អ្នកស្រីបានអំពាវនាវឲ្យសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិបន្តតាមដានមើលរឿងនេះ ហើយដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរ ឲ្យមានការដោះលែងក្រុមអ្នកភូមិបឹងកក់ ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
លោក Peter Maguire សាស្ត្រាចារ្យសកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងម្នាក់ដែលឃ្លាំ មើលស្ថានកាណ៍កម្ពុជាបានស្តីបន្ទោសដល់ប្រទេសលោកខាងលិចខ្លះដែលមិន អើពើនឹងការដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបានធ្វើតាមប្រជាធិបតេយ្យ ហើយលោកសង្កត់ ធ្ងន់ថា ប្រទេសទាំងនោះមិនហ៊ានប្រតិកម្មជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលទេ៕
