នៅស្របពេលដែលអាកាសចរណ៍លំដាប់ពិភពលោក Emirates Airlines បើកការហោះហើរភ្នំពេញ-ឌូបៃ ជាលើកដំបូងនៅថ្ងៃចុងសប្ដាហ៍នេះ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងអ្នកវិភាគបានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ និងក្ដីរំពឹងចម្រុះចំពោះគន្លងហោះហើរត្រង់ទៅកាន់តំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា។
យន្តហោះដែលបម្រើការហោះហើរដំបូងត្រង់ពីទីក្រុងឌូបៃ ប្រទេសអារ៉ាប់រួម មកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានការឈប់សំចតនៅទីក្រុងយ៉ាងហ្គោន ប្រទេសភូមា នឹងចុះចតនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញនៅម៉ោងប្រមាណ៩យប់ថ្ងៃសៅរ៍នេះ។
លោក Mohammad Saharn អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់អាកាសចរណ៍ Emirates Airlines ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ថៃ និងមីយ៉ាន់ម៉ា (ភូមា) បានប្រាប់ VOA តាមសារអេឡិចត្រូនិចថា ការតភ្ជាប់ជើងហោះហើរថ្មីនេះមានគោលដៅដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍លំដាប់ពិភពលោកមួយនេះ អាច«ដើរតួនាទីសំខាន់»ក្នុងការផ្ដល់វិភាគទានដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងទេសចរណ៍នៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោក Saharn បានសរសេរក្នុងសារអេឡិចត្រូនិចក្នុងន័យដើមថា៖
«ក្នុងរយៈពេលខ្លី និងរយៈពេលមធ្យម វត្ថុបំណងរបស់យើងគឺឆ្ពោះទៅសម្រេចឱ្យបាននូវកត្តាដឹកជញ្ជូនដែលមានសុខុមាលភាពល្អ និងស្ថិតស្ថិរចិរភាពនៅកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេលវែង យើងនឹងបន្តវាយតម្លៃ និងវិភាគដោយយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើទីផ្សារ ទាំងដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃទីផ្សារ និងតម្រូវការទីផ្សារ ដែលនឹងឆ្លុះបញ្ចាំងថា តើវាមានដែរឬទេ ឱកាសបន្ថែមសម្រាប់យើងក្នុងការបន្តពង្រីកបន្ថែមទៀត ទៅលើទំហំប្រតិបត្តិការដែលយើងកំពុងមានសព្វថ្ងៃ»។
លោក Saharn បានបន្ថែមថា ភាពទាក់ទាញកាន់តែខ្លាំងឡើងនៃទីផ្សារកម្ពុជា ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគ និងទេសចរណ៍ ជា កាតាលីករសំខាន់ជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនលោកបើកជើងហោះហើរថ្មីដែលចាប់បើកនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ ហើយជើងហោះហើរនេះនឹងធ្វើឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
កញ្ញាសឺង សុផារី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានចាត់ទុកថា ការបើកជើងហោះហើរថ្មីទៅកាន់ប្រទេសនៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍លំដាប់ពិភពលោក និងមាននិយាមស្ដង់ដារសេវាខ្ពស់ ហើយថា នេះជា«សញ្ញាវិជ្ជមាន»មួយសម្រាប់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
តាមរយៈការបើកជើងហោះហើរត្រង់នេះ កញ្ញាសុផារីរំពឹងថា នឹងជួយបង្កើនភ្ញៀវទេសចរមកពីតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ហើយក៏នឹងជួយបង្កើនជម្រើសនៃច្រករបៀងដោះដូរពាណិជ្ជកម្មក្នុងការដឹកជញ្ជូនទំនិញបែបលឿនរហ័សពីកម្ពុជាផងដែរ។
«នេះបានន័យថា យើងបន្ថែម Options (ជម្រើស)ច្រើនសម្រាប់អ្នកឆ្លងកាត់។ ការឆ្លងកាត់វាមិនត្រឹមតែឆ្លងកាត់ទេ តែមានមធ្យោបាយធ្វើដំណើរច្រើន ទេសចរកើន ប៉ុន្តែដល់តែរឿងពាណិជ្ជកម្មវិញ ពាក់ព័ន្ធដល់ការដឹកជញ្ជូន ជាមធ្យោបាយមួយដែរភ្ជាប់ទៅកាន់ភូមិភាគមជ្ឈឹមបូព៌ាអារ៉ាប់ Emirates»។
បើយោងតាមតួលេខអ្នកទេសចររបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ កម្ពុជាទទួលបានភ្ញៀវទេសចរបរទេសមកទស្សនាចំនួន ៥លាននាក់កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ហើយក្នុងនោះមាន២,៧លាននាក់បានមកដល់កម្ពុជាតាមរយៈផ្លូវអាកាស នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិដែលកំពុងដំណើរការទាំងបី។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះ អ្នកទស្សនាមកពីតំបន់អារ៉ាប់មជ្ឈឹមបូព៌ាមានចំនួន១៧.៥៣៧នាក់។
ក្រៅពីលទ្ធភាពនៃការបង្កើនអ្នកទេសចរពីតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ានោះ ក៏នៅមានការរំពឹងទុកផងដែរថា ជើងហោះហើរថ្មីនេះនឹងជួយបង្កើនចំនួនអ្នកទេសចរពីតំបន់អឺរ៉ុប ដោយហេតុថា អាកាសយានដ្ឋាននានានៅតំបន់អារ៉ាប់ជាកន្លែងផ្ទេរជើងហោះហើរអាស៊ីទៅកាន់អឺរ៉ុប។ នេះបើយោងតាមអ្នកស្រីឆាយ ស៊ីវលីន ប្រធានសមាគមភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា។
អ្នកស្រីឆាយ ស៊ីវលីនបានបន្ថែមថា ជើងហោះហើរនេះក៏នឹងអាចទាក់ទាញអ្នកទេសចរជនជាតិខ្មែរទៅកាន់តំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា និងតំបន់អឺរ៉ុបផងដែរ ខណៈដែលកាលពីឆ្នាំទៅមិញមានជនជាតិខ្មែរ ១,៤លាននាក់បានធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ទាំងក្នុងគោលបំណងធ្វើដំណើរកម្សាន្ត សិក្សាធិការ និងពិនិត្យសុខភាព។
«មានការហោះហើររាល់ថ្ងៃ [ពី]ដំបូងអីចឹង វានាំឱ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ ... ធ្វើអីចឹងទាញការចាប់អារម្មណ៍ភ្ញៀវគឺថា កន្ត្រាក់ខ្លាំងតែម្ដង ព្រោះដាក់អីចឹងភ្លាម មានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងតែម្ដង»។
អ្នកស្រីឆាយ ស៊ីវលីនបានបន្ថែមថា៖
«អាចមានប្រជាជនខ្លះគាត់អាចគិតពីរឿងតម្លៃដែរ ក៏ប៉ុន្តែក៏អាចមានមួយចំនួន គាត់គិតថា គាត់ចង់សាកសេវាកម្មថ្មីដែរ។ ហើយខាង Emirates Airlines ហ្នឹង គាត់នឹងអាចសម្របសម្រួលតម្លៃទៅតាមទីផ្សារដែរ។ គាត់មិនអាចទៅតែឯង ខ្ពស់តែឯងបានទេ»។
អ្នកទេសចរដូចជាកញ្ញាផាន ស្រីរិទ្ធិ ដែលជាមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយរូបរស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានធ្វើដំណើរទេសចរណ៍ទៅកាន់ប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ាចំនួនពីរកាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍តិចតួច ដោយថា កម្រិតជីវភាពពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានចំណូលមធ្យម ដូចជាកញ្ញាជាដើម មិនទាន់អាចចំណាយសម្រាប់ការធ្វើដំណើរតាមរយៈអាកាសចរណ៍ ដែលមានកម្រិតពិភពលោកនេះបាននៅឡើយទេ។
«វាមានតម្លៃថ្លៃពេក»។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់កញ្ញាស្រីរិទ្ធិ ដែលបានធ្វើដំណើរទេសចរណ៍ទៅមជ្ឈិមបូព៌ាតាមរយៈអាកាសចរណ៍ថៃមួយ ដែលមានតម្លៃសេវាទាបជាង។
ក៏ប៉ុន្តែ កញ្ញាសឺង សុផារី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានលើកឡើងថា តម្លៃខ្ពស់អាចមិនមែនជាបញ្ហាចោទទេនៅថ្ងៃអនាគត។ កញ្ញាមានក្ដីរំពឹងថា ជាមួយនឹងចំនួនប្រតិបត្តិករផ្លូវអាកាសកាន់តែច្រើនឡើងលើទីផ្សារ តម្លៃនឹងមានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងខ្លាំង ហើយនឹងទាបជាងមុន។
«យើងដឹងហើយថា ប្រទេសយើងជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប អីចឹងប្រជាជនដែលមានលទ្ធភាពក្នុងដំណាក់កាលនេះ ក្នុងកំឡុងពេលដែលគាត់ចូលមកនេះ ប្រជាជនដែលអាចមានលទ្ធភាពប្រើសេវាក្នុងកម្រិតគុណភាព[ខ្ពស់]ហ្នឹង វាមិនទាន់មានច្រើនទេ។ ក៏ប៉ុន្តែថ្ងៃក្រោយនឹងមានអ្នកប្រើគុណភាពសេវាបែបហ្នឹងច្រើន»។
កម្ពុជាបានបង្កើនចំណាត់ថ្នាក់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ក្លាយជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ហើយកម្រិតកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំស្ថិតក្នុងអត្រា៧ ភាគរយ។ នេះបើយោងតាមតួលេខរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
លោក Miguel Chanco អ្នកវិភាគកិច្ចការអាស៊ានឱ្យអង្គភាពស៊ើបអង្កេតរបស់ទស្សនាវដ្ដី The Economist (EIU) បាននិយាយថា បើមើលក្នុងបរិបទធំជាងនេះ ការបើកជើងហោះហើរថ្មីនេះគឺជា ស្ពានចម្លងតំបន់អាស៊ីជាមួយនឹងតំបន់អឺរ៉ុបទៅវិញទេ ខណៈតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ាគ្រាន់តែដើរតួនាទីជាទីសំចតផ្លាស់ប្ដូរជើងយន្តហោះរបស់អ្នកដំណើរអាស៊ីទៅកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុបតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក Chanco បានប្រាប់ VOA តាមសារអេឡិចត្រូនិចថា៖
«បើទោះជាជើងហោះហើរថ្មីនឹងចុះចតនៅទីក្រុងភ្នំពេញយ៉ាងណាក្ដី ខ្ញុំនឹងមិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលទេ បើសិនជាអាកាសចរណ៍ Emirates បន្តផ្ដោតកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនទៅលើតំបន់អាស៊ានទាំងមូល នៅទីផ្សារដែលធំជាង និងមានភាពទាក់ទាញជាង (បើគិតតាមទំហំនៃអំណាចទិញ) ដូចជាឥណ្ឌូនេស៊ី វៀតណាម និងហ្វីលីពីនជាដើម»។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Qatar Airways ដែលជាក្រុមហ៊ុនរបស់ប្រទេស Qatar បានធ្វើប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរពីកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ទាំងដើម្បីដំណើរទេសចរណ៍ និងដើម្បីជាទីសំចតក្នុងដំណើរទៅកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុប។ ហេតុនេះ ការចូលមកដល់កម្ពុជារបស់អាកាសចរណ៍ Emirates Airlines របស់អារ៉ាប់រួមនឹងក្លាយជាការប្រកួតប្រជែងថ្មីមួយសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Qatar Airways។
តំណាងក្រុមហ៊ុន Qatar Airways មិនបានឆ្លើយតបសំណើសុំការបំភ្លឺឡើយ ខណៈក្រុមហ៊ុន Emirates Airlines បានបដិសេធមិនអធិប្បាយទំនាក់ទំនងរវាងវិបត្តិនៅមជ្ឈឹមបូព៌ាមកលើជើងហោះហើរថ្មីឡើយ។
ក៏ប៉ុន្តែលោក Miguel Chanco បានមើលឃើញអំពីលទ្ធភាពបន្ទុកនៃការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងពីសំណាក់ការបើកជើងហោះហើរថ្មីរបស់អាកាសចរណ៍ Emirates Airlines ទៅលើអាកាសចរណ៍ Qatar Airways ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូនរបស់ Qatar មួយនេះកំពុងតែទទួលរងឥទ្ធិពលពីវិបត្តិនៅមជ្ឈឹមបូព៌ាដែលមានស្រាប់រួចមកហើយ។
ចំពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រទេសអារ៉ាប់រួម (UAE) ជារដ្ឋអារ៉ាប់នាំមុខក្នុងកិច្ចព្យាយាមក្នុងចំណោមសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការហ៊ុមព័ទ្ធ និងកាត់ផ្ដាច់ចំណងទាក់ទងជាមួយប្រទេស Qatar ក្នុងអ្វីដែលគេហៅថា វិបត្តិ Qatar ដែលចាប់ផ្ដើមតាំងពីដើមខែមិថុនានេះ ដោយចោទ Qatar ថា មានទំនាក់ទំនងនឹងក្រុមភេរវជន ស្និទ្ធនឹងអ៊ីរ៉ង់ ដែលជារដ្ឋនុយក្លេអ៊ែរ និងទាក់ទិននឹងការផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍ Al Jazeera របស់ប្រទេស Qatar។
ទាំងអ្នកស្រីឆាយ ស៊ីវលីន និងកញ្ញាសឺង សុផារីរំពឹងថា បញ្ហាវិបត្តិការទូតនៅតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ានឹងមិនមានកង្វល់អ្វីជាដុំកំភួនឡើយសម្រាប់ការពង្រីកទីផ្សារថ្មីរបស់អាកាសចរណ៍អារ៉ាប់រួមមួយនេះ៕
