ប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping នឹងបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមពីថ្ងៃទី ១២ ដល់ទី ១៣ ខែធ្នូនេះ ដែលនេះជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី ៣ របស់លោកទៅកាន់ប្រទេសនេះបន្ទាប់ពីលោកបានខកខានអស់រយៈពេល ៦ ឆ្នាំកន្លងមក។
ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះធ្វើឡើងស្របពេលដែលចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងព្យាយាមប្រជែងឥទ្ធិពលនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម និងចំខួប ១៥ ឆ្នាំនៃការបង្កើត «ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ» រវាងប្រទេសចិននិងវៀតណាមដែលជាប្រទេសកុម្មុយនីស្តឯកបក្សបែបអាជ្ញាធិបតេយ្យ។
ជាងនេះទៀត ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល ៣ ខែក្រោយមកបន្ទាប់ពីវៀតណាមបានដំឡើងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យដល់កម្រិតមួយដូចដែលវៀតណាមមានជាមួយចិន។ ដំណើរទស្សនកិច្ចបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមកាលពីខែកញ្ញាបានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមានកម្រិតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយវៀតណាមស្មើទៅនឹងកម្រិតទំនាក់ទំនងការទូតរបស់វៀតណាមជាមួយនឹងចិន។
«សមមិត្តនិងបងប្អូន»
ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងវៀតណាមមិនដូចទំនាក់ទំនងរវាងវៀតណាមនិងអាមេរិកនោះទេ ពីព្រោះចិននិងវៀតណាមមានចំណុចរួមផ្នែកមនោគមវិជ្ជាកម្រិតខ្ពស់ ដោយមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរតែងតែនិយាយថាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរបស់ពួកគេជាទំនាក់ទំនងបែប «សមមិត្តនិងបងប្អូន»។
ចាប់តាំងពីលោក Xi បានក្លាយជាអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តចិនកាលពីឆ្នាំ ២០១២ មក លោក Nguyen Phu Trong ដែលជាសមភាគីវៀតណាមរបស់លោក បានបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិនចំនួន ៣ លើកគឺនៅឆ្នាំ ២០១៥ ឆ្នាំ ២០១៧ និងឆ្នាំ ២០២២។ លោក Phu Trong គឺជាឥស្សរជនបរទេសដំបូងគេបង្អស់ដែលបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិន បន្ទាប់ពីលោក Xi បានជាប់ជាមេដឹកនាំចិនសម្រាប់អាណត្តិទី ៣ ជាបន្តទៀត។
លោក Xi ក៏បានបំពេញទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមនៅឆ្នាំ ២០១៥ និង ២០១៧ ផងដែរ ប៉ុន្តេលោកបានផ្អាកការធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេសអស់រយៈពេល ៣ ឆ្នាំក្នុងអំឡុងនៃការរីករាលដាលជាសាកលនៃជំងឺកូវីដ១៩។
ពាណិជ្ជកម្ម
ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងវៀតណាមបានខិតជិតគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ ចិនគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មរបស់វៀតណាមធំជាងគេបង្អស់ហើយក៏ជាទីផ្សារនាំចេញធំជាងគេបង្អស់ទីពីររបស់វៀតណាមផងដែរ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ចិនគឺជាប្រភពដ៏ចម្បងមួយនៃការវិនិយោគបរទេសនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ចំណែកឯវៀតណាមវិញគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មកំពូលរបស់ចិនក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសនៃសមាគមអាស៊ាន (ASEAN)។
អគ្គរដ្ឋបាលគយរបស់ប្រទេសចិនបានបញ្ជាក់ថា ពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងវៀតណាមបានកើនឡើងលើសពី ២០០ ពាន់លានដុល្លារជាលើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ គឺឡើងដល់ ២៣០,២ ពាន់លានដុល្លារ។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ ២០២០ គឺកើនឡើងចំនួន ១៩,៧%។
ការិយាល័យអ្នកតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកបានឱ្យដឹងថា ពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងវៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ មានទំហំទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ១៤២ ពាន់លានដុល្លារ ដោយក្នុងនោះការនាំចេញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅកាន់វៀតណាមចាប់ពីឆ្នាំ ២០២១ មកកើនឡើង ៣% និងការនាំចូលពីវៀតណាមកើនឡើង ២៥%។
ជម្លោះទឹកដី
ទោះបីជាប្រទេសចិននិងវៀតណាមមានទំនាក់ទំនងនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសទាំងពីរមានជម្លោះអធិបតេយ្យភាពអស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍មកហើយលើផ្នែកជាច្រើននៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ការអះអាងដាច់ណាត់របស់ចិនចំពោះការទាមទារកាន់កាប់ផ្នែកភាគច្រើនបំផុតនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានរុញច្រានវៀតណាមឱ្យងាកទៅរកសហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែជិតស្និទ្ធជាងមុន។
ការដំឡើងអណ្ដូងរុករកប្រេងឥន្ធនៈរបស់ចិននៅជិតប្រជុំកោះ Paracel កាលពីឆ្នាំ ២០១៤ បានបណ្ដាលឱ្យមានភាពប្រទាំងប្រទើសនិងការប៉ះទង្គិចគ្នាជាមួយនាវានេសាទវៀតណាមមួយគ្រឿង ដែលបង្កឱ្យមានកុបកម្មនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមប្រឆាំងនឹងចិន។
ភាពតានតឹងបានកើតឡើងម្ដងទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ បន្ទាប់ពីនាវានេសាទវៀតណាមមួយគ្រឿងនិងនាវាចិនមួយគ្រឿងបានប៉ះទង្គិចគ្នានៅជិតប្រជុំកោះ Paracel ដែលបណ្ដាលឱ្យនាវារបស់វៀតណាមលិច។
យោធានីយកម្មរបស់ចិននៅលើប្រជុំកោះ Spratly រយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ដែលចិនបានដាក់មីស៊ីលបាញ់នាវានិងមីស៊ីលរយៈចម្ងាយឆ្ងាយបាញ់ពីដីទៅទៅអាកាស ក៏បានបង្កឱ្យមានក្ដីបារម្ភខ្លាំងក្លានៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។
វៀតណាមបានឆ្លើយតបទៅនឹងទង្វើរបស់ចិនវិញតាមរយៈការទាមទារដែនដីនិងការពង្រីកគម្រោងនានានៅលើកោះដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។
ការយល់ឃើញរបស់មហាជន
ទោះបីជាពលរដ្ឋវៀតណាមភាគច្រើនបង្ខំចិត្តទទួលយកនូវក្ដីឈឺចាប់នៃសង្គ្រាមវៀតណាមដែលបានបញ្ចប់ទៅនៅពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ក៏ដោយ ក៏ពលរដ្ឋជាច្រើនសម្លឹងមើលលើចិនដោយការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។
ចិនគឺជាប្រទេសជិតខាងដ៏ធំមួយដែលវៀតណាមធ្លាប់បានប្រយុទ្ធជាមួយរយៈពេលខ្លីកាលពីឆ្នាំ ១៩៧៩។ កាលនោះ ចិនបានបើកការវាយប្រហាររយៈពេល ៣ សប្ដាហ៍ទៅលើវៀតណាមដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មលើវៀតណាមដែលបានឈ្លានពានចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីបណ្ដេញពួកខ្មែរក្រហម។ ភាគីទាំងពីរក៏ធ្លាប់បានប្រយុទ្ធគ្នាម្ដងម្កាលនៅតាមព្រំដែនផងដែរនៅក្នុងបណ្ដាឆ្នាំជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយមក។
ការស្ទង់មតិមួយរបស់វិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak នៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ បានបង្ហាញថា ខណៈពលរដ្ឋវៀតណាមជាច្រើនយល់ឃើញថាឥទ្ធិពលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពវិជ្ជមាន ពលរដ្ឋវៀតណាមកាន់តែច្រើនបានយល់ឃើញថាឥទ្ធិពលរបស់ចិនមានភាពអវិជ្ជមាន។
ការស្ទង់មតិនេះក៏បានបង្ហាញផងដែរថា ពលរដ្ឋវៀតណាមភាគច្រើនមិនមានភាពជឿជាក់ថាចិននឹងធ្វើរឿងត្រឹមត្រូវទាក់ទិននឹងសន្តិភាព សន្តិសុខ វិបុលភាព និងអភិបាលកិច្ចនៅលើពិភពលោកនោះទេ។ ពលរដ្ឋវៀតណាមដែលបានចូលរួមក្នុងការស្ទង់មតិនេះចំនួន ៦៥% ជឿថា អំណាចផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធារបស់ចិនអាចនឹងត្រូវបានប្រើដើម្បីគំរាមកំហែងដល់ផលប្រយោជន៍និងអធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាម៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក នៀម ឆេង
