ក្រុមមន្ត្រីកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធនេះ បានថ្លែងសម្រាលការស្នើសុំរបស់ក្រុមអ្នកតាក់តែងច្បាប់សហរដ្ឋអាមេរិកចំនួន៨រូប ដែលទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ចាត់វិធានការជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីឲ្យមានភាពប្រសើរឡើងនៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។
ក្នុងលិខិតរួមគ្នាមួយចុះថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ដែលបានផ្ញើជូនលោក Mike Pompeo រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រុមតំណាងរាស្ត្រនិងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងនេះ បានពណ៌នាអំពីការកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាង៣៥ឆ្នាំ ដោយមានភ្ជាប់កំណត់ត្រាជាយូរមកហើយនៃការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា ការគំរាមកំហែង ការចាប់ពិរុទ្ធ និងអំពើពុករលួយ ដើម្បីរក្សាអំណាច។ ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់បានរំលេចពីការបោះឆ្នោតជាច្រើនដែលពួកគេចោទថា«គ្មានលក្ខណៈសេរី និងយុត្តិធម៌» ហើយថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន តែងតែឈ្នះ។
ពួកគេក៏បានកត់សម្គាល់នូវការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាហូរហែមកលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំង មេដឹកនាំសហជីព និងក្រុមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល រហូតដល់ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅឆ្នាំ២០១៧ ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសស្ថិតក្រោមការដឹកនាំដោយបក្សតែមួយនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
ពួកគេអធិប្បាយទៅលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស Mike Pompeo ថា៖
«ឥឡូវវាបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ថាមានតែសម្ពាធខ្លាំងក្លាមួយតែប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចកែប្រែអាកប្បកិរិយារបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ យើងទទូចឲ្យលោកធ្វើសកម្មភាព ដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក លែងមានការឆ្លើយតបទៅនឹងទំនាក់ទំនងការទូតធម្មតាៗហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថាការអធិប្បាយនានារបស់ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់សហរដ្ឋអាមេរិកជា«រឿងច្រំដែល» ហើយបានបង្វែរសំណួរទៅក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងហ្នឹង អត់មានរឿងអីប្លែកទេពីដែលសមាជិកសភាមួយចំនួនហ្នឹង។ ក៏ប៉ុន្តែដល់ស៊ីជម្រៅទៅសុំមេត្តាទាក់ទងទៅក្រសួងការបរទេស ពីព្រោះហួសពីការងាររបស់ខ្ញុំ»។
វីអូអេមិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានទេនៅថ្ងៃពុធនេះ។
លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ មានប្រសាសន៍ថាការអំពាវនាវរបស់ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់របស់អាមេរិកឲ្យមានទណ្ឌកម្មមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះ គ្រាន់តែជាការបញ្ចេញទស្សនៈរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នេះជាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនរបស់តំណាងរាស្ត្រ សមាជិកសភានិងព្រឹទ្ធសភារបស់អាមេរិកទេ ដែលពួកគាត់មានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងក្រុមប្រឆាំង ហើយប្រើប្រាស់រូបភាពនៃសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យនេះជាលេស ដើម្បីការពារដល់ក្រុមបក្ខពួករបស់គាត់។ អាហ្នឹងជារឿងធម្មតា ក៏ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថាជាជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ខ្ញុំគិតថា គេនឹងធ្វើការពិចារណាឲ្យបានដិតដល់ ដោយផ្អែកទៅលើផលប្រយោជន៍ ទំនាក់ទំនងការទូត ក៏ដូចជាទំនាក់ទំនងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ»។
ក្នុងចំណោមអ្នកស្នើសុំនោះ មានសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកមួយរូបគឺលោក Edward Markey បានថ្លែងលើប្រព័ន្ធសង្គម Twitter ស្នើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមានវិធានការដែលកំណត់គោលដៅជាក់លាក់ ក្រោមច្បាប់Global Magnitskyមកលើថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោកអធិប្បាយថា៖ «រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកត្រូវតែឆ្លើយតបរួមគ្នាជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់យើង ដើម្បីថ្កោលទោសការបង្ក្រាបហិង្សារបស់លោក ហ៊ុន សែន មកលើក្រុមជំទាស់ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «យើងអំពាវនាវឲ្យក្រសួងការបរទេស និងក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មឲ្យចំគោលដៅក្រោមច្បាប់ Magnitsky ប្រឆាំងនឹងថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា»។
ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់អាមេរិកទាំង៨រូបនេះ មានដូចជាតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ លោក Ted Yoho តំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យលោក Alan Lowenthal និងលោកស្រី Elizabeth Warren សមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីបក្សប្រជាធិបតេយ្យជាដើម។ ពួកគេក៏បានលើកជាអនុសាសន៍ឲ្យតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់ផ្តើមការពិនិត្យឡើងវិញជាបន្ទាន់នូវភាពអនុគ្រោះពន្ធគយរបស់កម្ពុជា ដោយយោងតាមស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅលើមេដឹកនាំពលករនិងសហជីព។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សកាន់អំណាច យល់ថាទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើមន្ត្រីកម្ពុជាកន្លងមកមិនបានបង្កបញ្ហាជាដុំកំភួនមកលើដំណើរការអភិវឌ្ឍប្រទេសទេ។ លោកក៏មិនបានបង្ហាញពីកង្វល់ចំពោះវិធានការសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាមេរិកមកលើកម្ពុជានោះដែរ។
លោក សុខ ឥសាន ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជាមួយរូបដែរនោះ មានប្រសាសន៍ថា៖
«គាត់ចង់ទណ្ឌកម្មយ៉ាងម៉េច Magnitsky Act...អាស្រ័យតែគាត់ទៅ គាត់ធ្វើទៅ។ ក៏ប៉ុន្តែវាអត់មានឥទ្ធិពលនៅក្នុងបរិវេណឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព[ជាតិ]ទេ។ បើដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីរបស់គណបក្សប្រជាជន ឬមួយមន្ត្រីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលប៉ុន្មាននាក់មកហើយហ្នឹង សួរថាតើមានឥទ្ធិពលអីខ្លះ តាំងពីថ្ងៃដាក់មកមួយឆ្នាំ ពីរឆ្នាំជាងហើយហ្នឹង»។
កាលពីខែកញ្ញា នៅក្រោមច្បាប់ Magnitskyនេះ ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុនចិនឈ្មោះUDG (Union Development Group)ក្នុងការចោទប្រកាន់ថាក្រុមហ៊ុននេះបានរឹបអូសយកដីធ្លីនិងបំផ្លាញលំនៅដ្ឋានពលរដ្ឋនៅខេត្តកោះកុង។ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ គន់ គីម ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានទី១នៃគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ក៏រងទណ្ឌកម្មផងដែរ ដោយសារការពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុនចិននេះ។ អ្នកផ្សេងទៀតដែលស្និទ្ធិនឹងលោក ហ៊ុន សែន ហើយទទួលរងទណ្ឌកម្មនេះដែរ មានឧកញ៉ារកស៊ីឈើ លោក ទ្រី ភាព និងនាយឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេបញ្ជាការកងអង្គរក្សរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់របស់អាមេរិកបានកត់សម្គាល់ត្រួសៗនូវការបង្ក្រាបមួយចំនួនទៅលើក្រុមអតីតក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងនិងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល រួមមានការចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន និងការចាប់ខ្លួនសកម្មជនការពារបរិស្ថាន។
លោក Chad Roedemeier មន្ត្រីនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងភ្នំពេញ បដិសេធមិនផ្តល់ការអធិប្បាយលើលិខិតរបស់ក្រុមអ្នកតាក់តែងច្បាប់អាមេរិកទាំង៨នាក់នោះទេ។
ប៉ុន្តែលោកបានស្នើឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានយោងទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍សង្ខេបមួយដែលបង្ហោះនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលលើកឡើងថាអាមេរិកបានបន្តឃ្លាំមើលយ៉ាងចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក មាស នី មានប្រសាសន៍ថាវាជារឿងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលដែលក្រុមតំណាងរាស្ត្របានបង្ហាញការបារម្ភពីស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ក្នុងពេលសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋបាលដឹកនាំប្រទេសថ្មី។
លោកកត់សម្គាល់ថាការអំពាវនាវរបស់ក្រុមអ្នកធ្វើច្បាប់អាមេរិកទាំងនោះ ទំនងជាមិនអាចញ៉ាំងឲ្យមានការប្រែប្រួលជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្តាដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញទេ។ ប៉ុន្តែលោកថាការនាំចេញទំនិញដែលកើនឡើងទ្វេដងរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក អាចធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិចារណាឡើងវិញទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធGSP (Generalized System of Preferences) កម្ពុជាបាននាំទំនិញសម្រាប់ការធ្វើដំណើរដែលមានតម្លៃជិត១ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០១៩។
សង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជាលើកឡើងថាពួកគេសង្ឃឹមថាលោក ចូ បៃដិន (Joe Biden)មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានព្យាករណ៍ថាឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិក នឹងផ្តោតលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ខ្លាំងជាងលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump)៕
