ក្នុងពេលដែលអង្គភាពព័ត៌មានអន្តរជាតិនានាបន្តឃ្លាំមើលពីអនាគតនៃសុខភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់កម្ពុជា នៅក្រោយការបោះឆ្នោតដែលរងការរិះគន់ពីប្រទេសនៅបស្ចិមលោក ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុននិងអ្នកជំនាញខាងហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនក្នុងស្រុក បង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមពីការរីកចម្រើនក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា។
សេចក្តីរាយការណ៍របស់គេហទំព័រ Nikkei Asian Review បានចេញផ្សាយអត្ថបទដែលបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពថ្មីមួយ ដោយបានដាក់ចំណងជើងធំៗថា «ជោគជ័យដែលមិនអាចយកជាការបានរបស់លោកហ៊ុន សែនបានធ្វើឲ្យជំនួញស្ថិតក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់»។
សេចក្តីរាយការណ៍នោះបានលើកឡើងថា ការបារម្ភនានាកំពុងលេចឡើងអំពីការធ្វើជំនួញនៅកម្ពុជា ចំពោះទណ្ឌកម្មផ្សេងៗដែលអាចនឹងធ្វើឡើងពីដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំៗ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតដែលបានផ្តល់កៅអីសភាដល់គណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនដែលមិនធ្លាប់បានកត់ត្រាទុកពីមុនមកនោះ។
លោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី ប្រធានក្រុមហ៊ុន ម៉ុងឫទ្ធីគ្រុប បានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ស្ថានភាពនយោបាយ នឹងមានភាពធូរស្រាលឡើងវិញ ហើយលោកជឿថា នឹងមិនមានបញ្ហាណាមួយ មកបង្អាក់នៃដំណើរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«តាមស្តាប់ព័ត៌មានហ្នឹង វាចេះតែបារម្ភអីចឹងទៅ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា វានឹងធូរស្រាលវិញ មិនអាចតឹងតែងអី ផ្ទុយចឹង ចេះតែគិត ចេះតែថា ខ្ញុំថា មិនៗចឹង។ វានឹងអាចធូរស្រាលវិញ បើតាមក្តីសង្ឃឹមរបស់ខ្ញុំ»។
លោក ម៉ុង ឫទ្ធី ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចបញ្ជាក់ថានឹងមានភាពលទ្ធភាពនៃការសម្របសម្រួលនយោបាយរវាងគណបក្សកាន់អំណាចនិងគណបក្សប្រឆាំងនោះទេ តែលោកអះអាងថា ស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្ននេះមិនលំបាកខ្លាំងដូចការស្វែងរកសន្តិភាពពេញលេញ ដោយការផ្សះផ្សាជាមួយក្រុមខ្មែរក្រហមនោះទេ។
«ខ្ញុំមិនទាន់និយាយដល់ហ្នឹងទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំមានសង្ឃឹមថា វា វាមិនពិបាកអី ដូចចរចា សន្តិភាពជាមួយខ្មែរក្រហម […] រឿងនេះ ធូរជាងឆ្ងាយ ខុសគ្នាឆ្ងាយ ព្រោះខ្ញុំមិនដែលចេញពីប្រទេសទេ។ ខ្ញុំនៅតែក្នុងប្រទេស ម្ល៉ោះហើយខ្ញុំគិតថា រឿងអីក៏យើងអាចដោះស្រាយបានដែរ»។
សេចក្តីរាយការណ៍របស់គេហទំព័រ Nikkei Asian Review ចេញផ្សាយក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិពីរថ្ងៃ បានឲ្យដឹងថា ជោគជ័យរបស់គណបក្សកាន់អំណាច បានកើតឡើងក្នុងស្ថានភាពមិនសេរីនោះឡើយ។ គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានបង្ហាញជាកម្លាំងដែលអាចទទួលស្គាល់ថា ជាអ្នកប្រជែងយកអំណាចបាននោះ ត្រូវបានរំលាយចោលទាំងបង្ខំកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។ ជាមួយហេតុផលនេះ ការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅ គឺជាការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាស់ជាទីបំផុត គិតចាប់តាំងពីប្រទេសនេះ បានងើបពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុកកាលពីឆ្នាំ ១៩៩១។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានថ្កោលទោសការបោះឆ្នោតនេះថា «មិនអាចយកជាការបាន» ហើយថា «ជំហានបន្ទាប់ជាច្រើនទៀត» អាចនឹងមកដល់។
កាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញនេះ កាសែត Financial Times បានរាយការណ៍ថា ការបោះឆ្នោតលើកចុងក្រោយបំផុតរបស់កម្ពុជានេះ ត្រូវបានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃពីរដ្ឋាភិបាលនានា និងអ្នកតស៊ូមតិខាងប្រជាធិបតេយ្យ។ ការផ្សាយរបស់កាសែតដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអង់គ្លេសនេះ បានធ្វើឡើង ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវរបស់ក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃស្ថានភាពទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ Moody ដែលបានព្រមានថា ការណ៍រិះគន់ទាំងឡាយណា បានបង្កឲ្យមានហានិភ័យដែលអន្តរជាតិអាចដកការគំាទ្ររបស់ពួកគេខាងជំនួយ និងខាងហិរញ្ញប្បទាន។
កាសែត Financial Times បានរាយការណ៍ដោយយោងតាមការស្រាវជ្រាវរបស់ក្រុមហ៊ុន Moody ថា ប្រសិនបើម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិទាំងនោះ បានដកការជួយជាជំនួយ ឬក៏ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ការណ៍នេះនឹងបង្កការលំបាកនៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងតុល្យភាពនៃការចំណាយ និងធ្វើឲ្យមានការបារម្ភទៅលើកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុក។ ពួកអ្នកវិភាគបានបញ្ជាក់ទៀតថា ការវិវត្តន៍បែបនេះ នឹងបង្កផលប៉ះពាល់ជាលក្ខណៈអវិជ្ជមានលើបំណុលប្រទេសកម្ពុជា។
ក៏ប៉ុន្តែលោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឫទ្ធី មិនបានគិតដល់រឿងអវិជ្ជមានយ៉ាងដូច្នេះទេ ហើយលោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងមិនបណ្តោយប្រទេសរបស់លោកឲ្យធ្លាក់ក្នុងភាពវឹកវរខាងហិរញ្ញវត្ថុនោះឡើយ។
«លោកគិតខ្លាំងណាស់ បើនិយាយពី បើគិតវិញលោកគីតគូរ ខ្លាំងលោកមិនបណ្តោយឲ្យស្រុកទេសយើង ធ្លាក់មក[ដូច]ដើមវិញទេ មិនអីចឹងទេ»។
សេចក្តីរាយការណ៍ដដែលរបស់គេហទំព័រ Nikkei Asian Review បានលើកឡើងពីហានិភ័យនានា ដែលអាចនឹងកើតមានឡើង ក្នុងករណីដែលសហភាពអឺរ៉ុបឈប់ផ្តល់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចូលរបស់ទំនិញកម្ពុជាទៅទីផ្សារខ្លួនតាមគម្រោងពាណិជ្ជកម្ម «អ្វីៗទាំងអស់វៀរលែងតែអាវុធ» ហៅកាត់ថា EBA និងវិធានការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈរបបអនុគ្រោះពន្ធដែលគេស្គាល់ថាGeneralized System of Preferences ហៅកាត់ថា (GSP)។
សេចក្តីរាយការណ៍បានបន្តថា ប្រសិនបើទណ្ឌកម្មកើតមានមែននោះ ទណ្ឌកម្មទាំងនោះអាចរាប់បញ្ចូលទាំងការលុបចោលជាផ្លូវការលទ្ធភាពទទួលបានការមិនយកពន្ធលើទំនិញនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅទីផ្សារនៅលោកខាងលិច។ ការណ៍នេះ នឹងធ្វើឲ្យមានការបក់បោកខ្លាំងមួយទៅលើឧស្សាហកម្មកាត់ដេររបស់កម្ពុជា ដែលទំនិញនៃឧស្សាហកម្មនេះមានជាងពាក់កណ្តាលនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាដែលមានទឹកប្រាក់ ១១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការងនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា តែលោកមិនលើកទូរសព្ទនៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
ក៏ប៉ុន្តែលោកបានប្រាប់គេហទំព័រ Nikkei Asian Review ថា៖
«ឧស្សាហកម្មរបស់យើងបានរីកចម្រើនយ៉ាងលឿនជាមួយ EBA»។ លោកបានបន្ថែមថា ឧស្សាហកម្មនេះ នឹងរងផលប៉ះពាល់ ប្រសិនបើប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធនោះ។
អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យមីក្រូហរិញ្ញវត្ថុ ក៏មិនទាន់បានមើលឃើញពីតម្រុយនៃផលប៉ះពាល់លើវិស័យនេះដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមកម្មកររោងចក្រនោះឡើយ។
លោក យុន សុវណ្ណា នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា បានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ឬក៏ការដកកិច្ចអនុគ្រោះពន្ធមិនអាចធ្វើឡើង ភ្លាមៗនោះឡើយ ដោយហេតុតែវាទាមទារឲ្យមានការចរចាគ្នាជាមុនសិន។
«រហូតមកដល់ពេលនេះ ខ្ញុំជឿថា ការដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬមួយការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអីណាមួយនោះ វាចំណាយពេលវេលា ហើយវាទាមទារនូវការចរចា ជជែក វែកញែករវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃបេសកកម្មនៅកម្ពុជា ហើយនិងភាគីពាក់ព័ន្ធ។ អីចឹង បើទោះបីជាវានឹងកើតឡើង ក៏យើងអាចនឹងដឹងមុនដែរនៅពេលនោះ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងពេលឥឡូវនេះ ដូចជាមិនទាន់មានអីដេញ សញ្ញាវិជ្ជមានថា វានឹងកើតឡើងនោះទេ»។
រឿងការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ឬក៏ដកការអនុគ្រោះពន្ធពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប មិនសូវត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើកមកអធិប្បាយក្នុងពេលលោកធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខាងនយោបាយ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃ អាទិត្យទី២៩ ខែកក្កដា កន្លងទៅនេះទេ។ តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានប្រកាសថា លោកនឹងគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំទៅមុខទៀត បន្ថែមលើការគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់លោកអស់រយៈពេល៣៣ឆ្នាំមកនេះ។
នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរថាមិនយូរទេ រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីអាចនឹងត្រូវបង្កើតឡើង ក្រោយពីការប្រកាសលទ្ឋផលផ្លូវការពីគណៈកម្មធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នៅពាក់កណ្តាលខែសីហានេះ ប្រសិនបើគ្មានបញ្ហាអ្វីទេនោះ។
ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកបានសរសេរបន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីអាណត្តិទី៦ដែលមានខ្ញុំជាអ្នកដឹកនាំ គឺនឹងខិតខំប្រឹងប្រែងទ្វេដងឲ្យសមទៅនឹងទឹកចិត្តស្រឡាញ់គាំទ្ររបស់បងប្អូននិងកូនក្មួយដើម្បីកម្ពុជាយើងរីកចម្រើនទៅមុខទាំងអស់គ្នា»៕
