ឯកអគ្គរាជទូតតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំមន្ទីរអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីសបានឆ្លើយតបធ្ងន់ៗប្រឆំាងនឹងការរិះគន់របស់ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបចំពោះការបោះឆ្នោត និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដោយលើកឡើងថា វាជាការចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌នឹងអាចធ្វើឲ្យខូចដល់ប្រព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងមូល។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុះនៅថ្ងៃទី១៨ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៨ពីទីក្រុងហ្សឺណែវ។
លោក ណី សំអុល ឯកអគ្គរាជទូតតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំមន្ទីរអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិនានា បានបញ្ជាក់ថា ការថ្លែងរបស់ប្រទេសអូទ្រីសតំណាងឱ្យប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៩នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ បានរំលោភបំពានយ៉ាងជាក់លាក់លើវិធានជាមូលដ្ឋាន និងការអនុវត្តជាធរមានរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស។ លោកបន្ថែមថា ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបបានលើកយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ទៅនិយាយក្នុងរបៀបវារៈដែលមិនត្រឹមត្រូវក្នុងសម័យប្រជុំ។
លោកបន្ថែមក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលក្នុងន័យដើមថា៖
«បញ្ហាប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានដាក់ចូលទៅក្នុងចំណុចទី១០ ដែលនឹងត្រូវយកមកពិភាក្សានៅថ្ងៃទី២៦ខែកញ្ញា សប្តាហ៍ក្រោយ។ ហេតុដូចនេះ ដើម្បីធ្វើវិនាដកម្មបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាក្នុងគោលបំណងបន្តុះបង្អាប់កិត្តិស័ព្ទរាជរដ្ឋាភិបាល ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបមិនរារែកឡើយក្នុងការរំលោភវិធានទំនៀមទម្លាប់ និងការអនុវត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សដែលមានចាប់តាំងពីការបង្កើតក្រុមប្រឹក្សានេះជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ២០០៦»។
លោកណី សំអុលបានបន្ថែមក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនោះថា កម្ពុជាត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការទទួលយកការរិះគន់ តែមិនមែនជាការរិះគន់មិនត្រូវតាមពេលវេលានោះទេ។ លោកបន្ថែមថា កម្ពុជាជឿជាក់លើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលផ្អែកលើការបោះឆ្នោត ទើបប្តេជ្ញារៀបចំការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៩ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅដែលមានការចូលរួមពីគណបក្សនយោបាយជាច្រើន។
លោកបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមបន្ថែមថា៖
«ប៉ុន្តែជាអកុសល ដោយគ្រាន់តែអវត្តមានអតីតគណបក្សនយោបាយមួយ និងការហាមប្រាមសមាជិកគណបក្សចំនួន១១៨នាក់ ដែលសម្រេចដោយតុលាការកំពូល ដែលជាតុលាការមានអំណាចសម្រេចចុងក្រោយបង្អស់នោះ ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបបែរជាចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌ថា ការបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជាគឺមានភាពស្រពិចស្រពិលលើផ្លូវច្បាប់ទៅវិញ»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោកណី សំអុល ឯកអគ្គរាជទូតតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំមន្ទីរអង្គការសហប្រជាជាតិ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសភាសហភាពអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍កន្លងទៅ បានអនុម័តលើញត្តិរួមស្នើឲ្យមានសេចក្តីសម្រេច ដែលទាមទារឲ្យផ្តល់សិទ្ធិនយោបាយដល់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីកម្ពុជាដែលធ្វើឲ្យខូចលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកស្រី Federica Mogherini តំណាងជាន់ខ្ពស់នៃសហភាពអឺរ៉ុបទទួលបន្ទុកគោលនយោបាយការបរទេស និងសន្តិសុខ បានថ្លែងទៅកាន់អង្គសវនាការដេញដោលនៅក្នុងសភាសហភាពអឺរ៉ុបថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ«ដ៏ផុយស្រួយ»ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានដើរថយក្រោយចាប់តាំងពីឆ្នាំមុនមក ពីព្រោះមានតែគណបក្សដឹកនាំតែមួយ ហើយស្ថានការណ៍មិនបានប្រសើរ ដោយការដឹកនាំកំពុងតែឆ្ពោះទៅរកស្ថានភាពផ្តាច់ការ។
អ្នកស្រីបានព្រមានថា សហភាពអឺរ៉ុបនឹងចាត់វិធានការបន្ថែមទៀត បើស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជាមិនវិលថយក្រោយវិញ ដែលក្នុងនោះមានការធានាឲ្យអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គមស៊ីវិលដែលរត់ភៀសខ្លួនទៅនៅក្រៅប្រទេស មិនបានវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញទេនោះ។
លោកឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ ប្រាប់ VOA ថា មន្រ្តីដែលជាតំណាងរបស់រដ្ឋាភិបាល តែងរកមូលហេតុដើម្បីថ្លែងការពាររដ្ឋជាតំណាង នៅពេលរងការរិះគន់ណាមួយ។ លោកថា ជាទូទៅ សភាសហភាពអឺរ៉ុបតែងមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ក្នុងការរិះគន់ និងចោទប្រកាន់ប្រទេសណាមួយ នៅក្នុងអង្គប្រជុំ។
អ្នកវិភាគចាស់វស្សារូបនេះបន្ថែមថា កម្ពុជាទទួលបានពន្ធអនុគ្រោះនៃការនាំចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈការធានាថា មិនធ្វើឲ្យខូចខាតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«បើកាលណាភាគីនៃកិច្ចសន្យាណាមួយមិនបានគោរព អនុវត្ត គេហៅតាកាតព្វកិច្ចក្នុងកិច្ចសន្យាហ្នឹង ភាគីមួយទៀតគេអាចលុបចោលកិច្ចសន្យាហ្នឹងទៅ។ មួយទៀតគឺមុនហ្នឹងគេធ្វើសេចក្តីសម្រេចនោះ គេមានភស្តុតាងដែលគេឃើញ។ គេរកបានតាមរយៈតំណាងរបស់គេជាសហភាពអឺរ៉ុបហ្នឹង និងអង្គការអន្តរជាតិនានា»។
សហគមន៍អឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំរបស់កម្ពុជា បានផ្តល់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញ ធ្វើឲ្យកម្ពុជាចំណេញប្រមាណជាជិត១ពាន់លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំៗ ជាថ្នូរនឹងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
ថ្មីៗនេះ ប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗបានព្រមានដកការអនុគ្រោះនេះ ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនដោះលែងលោកកឹម សុខា និងមិនធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលពួកគេលើកឡើងថា «កំពុងខ្ទេចខ្ទាំ» ដោយសារការបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំង ការបង្ក្រាបសង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យនោះ។
ការព្រមានរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងការរិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ពីសំណាក់ប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗក្នុងពិភពលោក ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានឈ្នះយកអាសនៈទាំងអស់ចំនួន១២៥ កាលពីការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ក្រោយពីតុលាការបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងហាមឃាត់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សចំនួន១១៨រូបមិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ៕
