មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិយាយថា ប្រមុខការទូតរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា លោក Wunna Maung Lwin មិនត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន នៅរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី១៦និងទី១៧ខែកុម្ភៈខាងមុខនេះឡើយ។
លោក ជុំ សុន្ទរី រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដែលជារដ្ឋប្រធានផ្លាស់វេនរបស់អាស៊ាន បានប្រាប់វីអូអេនៅល្ងាចថ្ងៃពុធនេះថា៖
«ដោយហេតុថាមានការចម្រើនវិវឌ្ឍតិចតួចក្នុងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទប្រាំចំណុច បណ្ដារដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានមានការលំបាកក្នុងការសម្រចបាននូវកុងសង់ស៊ីស(ឬការព្រមព្រៀងគ្នាដោយឯកច្ឆ័ន្ទ)ណាមួយក្នុងការអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋបាលនៃរដ្ឋ(SAC)របស់មីយ៉ាន់ម៉ាឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀត»។
មន្ត្រីការទូតជាន់ខ្ពស់របស់កម្ពុជារូបនេះបានបន្តប្រាប់វីអូអេទៀតថា៖
«ម្ល៉ោះហើយយើងបានស្នើសួរទៅខាងមីយ៉ាន់ម៉ា ឱ្យចាត់បញ្ជូនតំណាងមិនមែនកម្រិតនយោបាយ[ឱ្យចូលរួម]ជំនួសវិញ»។
កិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ស្ថិតក្នុងលំដាប់ជួរមុខនៃបណ្ដាកិច្ចប្រជុំកម្រិតនយោបាយសំខាន់ៗរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានរដ្ឋសមាជិកចំនួន១០។ ជានិច្ចកាល កិច្ចប្រជុំចង្អៀតរាល់ដើមឆ្នាំនេះ ត្រូវបានរដ្ឋជាប្រធានប្ដូរវេនប្រើប្រាស់ដើម្បីពិគ្រោះ និងកំណត់របៀបវារៈជាប្រធានរបស់ខ្លួនសម្រាប់អាណត្តិដឹកនាំរបស់ខ្លួនពេញមួយឆ្នាំទៅមុខ។
កិច្ចប្រជុំចង្អៀតនៅភ្នំពេញនាថ្ងៃទី១៦និងទី១៧ខែកុម្ភៈខាងមុខនេះ ដើមឡើយត្រូវរៀបចំនៅក្រុងសៀមរាបតាំងពីពាក់កណ្ដាលខែមករា តែត្រូវលើកពេល ចំពេលរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានខ្វែងគំនិតគ្នាជុំវិញជំហរកម្ពុជាចង់អញ្ជើញតំណាងរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាចូលរួមប្រជុំដែរ ខុសពីលក្ខខណ្ឌតំណាងមីយ៉ាន់ម៉ាដែលអាស៊ានបានប្រកាន់យកតាំងពីខែតុលាឆ្នាំ២០២១មកដែលថា ល្គឹកណារបបសឹកមិនចូលរួមអនុវត្ត កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទប្រាំចំណុចទេ កៅអីរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានៅវេទិកាអាស៊ានអាចអង្គុយបានត្រឹមតែកម្រិតតំណាងមិនមែននយោបាយ ពោលគឺមន្ត្រីរដ្ឋការមុខងារសាធារណៈប៉ុណ្ណោះ។
លោក ជុំ សុន្ទរី បានបន្តទៀតថា៖
«យើងលើកទឹកចិត្តឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ាមានវត្តមានត្រឹមកម្រិតមិនមែននយោបាយ ជាជាងការទុកកៅអីឱ្យនៅទំនេរ។ វាអាស្រ័យលើខាងមីយ៉ាន់ម៉ាក្នុងការសម្រេចថានរណាមួយដែលអាចជា«តំណាងមិនមែននយោបាយ»នោះ»។
ការសម្រេចមិនអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ានេះ ជាការសម្រេចរំកិលជំហរមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្រោយពីលោកផ្ទាល់បានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសមភាគីអាស៊ានផ្សេងទៀត រួមមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី និងប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី។
នៅសប្ដាហ៍កន្លងទៅលោក ហ៊ុន សែន ទើបបានថ្លែងក្នុងទីសាធារណៈលើកដំបូងថា មីយ៉ាន់ម៉ាមានរដ្ឋាភិបាលពីរ ដែលការថ្លែងនេះជាការទទួលស្គាល់ថាមានវត្តមានរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិមីយ៉ាន់ម៉ា (NUG) ដែលដឹកនាំដោយអ្នកនយោបាយដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីការតាមចាប់ចងរបស់របបសឹកក្រោយរដ្ឋប្រហារខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២១ ដែលបានទម្លាក់អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi ពីអំណាច។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់បានប្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ីក្នុងជំនួបអនឡាញមួយផងដែរថា បើសិនមិនមានការវិវត្តឈានទៅមុខនៃការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទប្រាំចំណុចដោយភាគីរបបសឹកនោះទេ ឋានៈតំណាងមីយ៉ាន់ម៉ានៅកៅអីប្រជុំនយោបាយរបស់អាស៊ានត្រូវរក្សាត្រឹមមន្ត្រីកម្រិតមិនមែននយោបាយដដែល។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានពន្យល់ថា ភាពចម្រើនលូតលាស់នៃការអនុវត្ត កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទប្រាំចំណុច តាមយោបល់កម្ពុជានោះ រួមមានការតាំងចិត្តពីភាគីរបបសឹក និងភាគីផ្សេងទៀតក្នុងការបិទបញ្ចប់អំពើហិង្សាតាមរយៈការអនុវត្តបទឈប់បាញ់ ការបើកឱ្យកិច្ចសន្ទនាពីសំណាក់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដោយបើកឱ្យមានការចូលរួមពីបណ្ដា«អ្នកទោសនយោបាយ» និងការបើកឱ្យមានការទទួលនិងចែកចាយជំនួយមនុស្សធម៌ទៅគ្រប់ទិសទី ជាដើម។
ដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់រដ្ឋធានីណៃពិដោរ ដើម្បីជួបជាមួយមេរដ្ឋប្រហារ Min Aung Hlaing និងជំហរពីមុនដែលចង់នាំអាស៊ាន១០ត្រឡប់មកវិញ បាននាំឱ្យលោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួន រាប់ចាប់តាំងពីសកម្មជននិងអ្នកតស៊ូប្រឆាំងយោធានៅភូមា ដល់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសម៉ាឡេស៊ី។
លោក វណ្ណ ប៊ុនណា អ្នកស្រាវជ្រាវ នៅវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាព បានប្រាប់វីអូអេ ថាការសម្រេចខាងលើរបស់កម្ពុជា បង្ហាញអំពីភាពមានកម្រិតនៃអភិក្រមដោយឡែករបស់កម្ពុជាលើបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា នៅចំពោះមុខការជំទាស់ពីសំណាក់រដ្ឋសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀតដែលហាក់មានឥទ្ធិពលជាងខ្លួន។
«ជារួមអ្វីដែលកម្ពុជាធ្វើនេះ ដោយសារទីមួយដឹងថាខ្លួន បើសិនជាចិញ្ចឹមចិត្តចង់អញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសយោធាឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀត គឺដំណើរការនៃកិច្ចប្រជុំចង្អៀតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននោះទៅថ្ងៃខាងមុខ នឹងមិនអាចធ្វើបានទេ»។
អគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាននៅចាកាតា និងស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ីនៅភ្នំពេញ មិនទាន់បានឆ្លើយតបនឹងសារអ៊ីមែលរបស់វីអូអេសុំការបំភ្លឺនៅឡើយ គិតត្រឹមព្រលប់ថ្ងៃពុធនេះ។
លោក Jonathan Turley នាយផ្នែកកិច្ចការនយោបាយនៃស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនៅរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះ ដោយបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវសេចក្ដីអំពាវនាវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ស្នើឱ្យកម្ពុជាធានាយ៉ាងណាជំរុញឱ្យរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាប្រឈមនឹងគណនេយ្យភាពនិងមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះវិបត្តិក្រោយរដ្ឋប្រហារនៅប្រទេសនេះ។
អ្នកការទូតអាមេរិកាំងរូបនេះបានថ្លែងក្នុងន័យដើមថា៖
«យើងទទូចឱ្យកម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន បន្តដាក់សម្ពាធឱ្យមានការអនុវត្ត[កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទ]ប្រាំចំណុច និងធានាថារាល់ដំណើរទស្សនកិច្ចណាមួយ[ទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា]ដោយប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ានមានរួមបញ្ចូលការជួបជាមួយនឹងគ្រប់ដៃគូទាំងអស់»។
ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាទើបបានប្រារព្ធខួប១ឆ្នាំតាំងពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារដោយស្ថាប័នយោធា។ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើល បានរាយការណ៍ថាមានមនុស្សច្រើនជាង១.៥០០នាក់បានស្លាប់ក្នុងហិង្សានិងជិត១២ ០០០នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាំងពីក្រោយរដ្ឋប្រហារ៕
