វ៉ាស៊ីនតោន៖ ក្រុមអ្នកនយោបាយកម្ពុជាបានអះអាងថា ការព្រមព្រៀងគ្នានៅសភាស.រ.អា.ដើម្បីបញ្ជៀសមហន្តរាយសារពើពន្ធឆ្នាំនេះ ជាពិសោធន៍និងជាគំរូសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោក សុខ ខេមរានៃវីអូអេពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនរាយការណ៍ថា ក្រុមអ្នកវិភាគ និងអ្នកនយោបាយកម្ពុជាត្រេកអរដែលគណបក្សទាំងពីរអាចទម្លុះទម្លាយភាពទល់ច្រកបាន ដែលពួកគេចាត់ទុកថា នឹងអនុញ្ញាតឲ្យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ចស.រ.អា.មិនជាប់គាំង។
លោក សុខ ខេមរានៃវីអូអេពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនរាយការណ៍ថា ក្រុមអ្នកវិភាគ និងអ្នកនយោបាយកម្ពុជាត្រេកអរដែលគណបក្សទាំងពីរអាចទម្លុះទម្លាយភាពទល់ច្រកបាន ដែលពួកគេចាត់ទុកថា នឹងអនុញ្ញាតឲ្យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ចស.រ.អា.មិនជាប់គាំង។
សភាស.រ.អា.បានបញ្ជៀសមហន្តរាយសារពើពន្ធឆ្នាំ២០១៣ជាបណ្តោះអាសន្នសម្រាប់រដ្ឋបាលរបស់លោកអូបាម៉ា ដែលមានន័យថា មិនមានការកាត់ចំណាយរដ្ឋច្រើនហើយនឹងការមិនដំឡើងពន្ធដារសម្រាប់ជនជាតិអាមេរិកាំងភាគច្រើន។
ការព្រមព្រៀងគ្នានេះកើតឡើងក្រោយពេលដែលក្រុមអ្នកតាក់តែងច្បាប់នៃគណបក្សទាំងពីរគឺគណបក្សសាធារណរដ្ឋនិងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានព្យាយាមការពារគោលនយោបាយថវិការៀងៗខ្លួនយ៉ាងស្វិតស្វាញរយៈពេល២ឆ្នាំដែលគេគិតថា សឹងតែធ្វើឲ្យប្រទេសអាមេរិកនិងពិភពលោកជាប់គាំងដំណើរផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែជ្រៅមួយជាន់ទៀត។ គណបក្សទាំងពីរនឹងបន្តពិភាក្សាគ្នាបន្ថែមទៀតលើបញ្ហាបំណុលនិងឱនភាពថវិកា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងស.រ.អា.ចាត់ទុកការព្រមព្រៀងគ្នាមួយរយៈពេលខ្លីនៅនាទីចុងក្រោយកាលពីថ្ងៃអង្គារដែលឈានទៅដល់ការ បោះឆ្នោតគាំទ្រក្នុងសភានូវសំឡេងង២៥៧ទល់នឹង១៦៧លើបញ្ហាថវិកាជាតិ នេះគឺជាបទពិសោធន៍និងគម្រូហើយនឹងជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនិងស.រ.អា.ឲ្យមានដំណើរការទៅមុខជាធម្មតា។
លោក ជៀម យាប សមាជិកសភាតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ បានអះអាងថា ស.រ.អា.ជាប្រទេសដែលមានការរីកចម្រើន តែវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោកក៏កើតចេញពីប្រទេសអាមេរិកដែរកាលពីឆ្នាំ២០០៨។ លោក ជៀម យាបបានហៅការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងរវាងគណបក្សទាំងពីរថាជាជំហានដ៏មានសារៈប្រយោជន៍ក្នុងការរៀបចំពន្ធដារឡើងវិញដើម្បីទ្រទ្រង់ការចំណាយរបស់រដ្ឋផ្សេងៗ ទន្ទឹមគ្នាដែលស.រ.អា.មានឱនភាពថវិកានិងជំពាក់បំណុលចិនយ៉ាងច្រើននោះ។
«ខ្ញុំពិនិត្យឃើញថា បើសិនជាការរៀបចំពន្ធដារផ្សេងៗ ស.រ.អា.ហ្នឹងគឺថាបានរឹងមាំគឺជាបទពិសោធន៍មួយ ឬមេរៀនមួយសម្រាប់បណ្តាប្រទេសដទៃទៀត»។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណក្សសម រង្ស៉ីបានហៅការស្រុះស្រួលគ្នានៅនាទីចុងក្រោយនៃសភាអាមេរិកាំងមកពីបក្សកាន់កាប់រដ្ឋាភិបាលនិងបក្សមិនកាន់កាប់រដ្ឋាភិបាលថា ជាការតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិនិងសាកលលោកជាធំ ហើយនឹងជាគម្រូដល់អ្នកនយោបាយកម្ពុជា។
«នេះជាវប្បធម៌ប្រជាធិបតេយ្យដ៏គួរឲ្យយកគម្រូតាម ពីព្រោះថា នៅពេលដែលគណបក្សនយោបាយទាំងអស់គិតគូរតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំគឺនឹងអាចដោះស្រាយបាន ឲ្យតែគេតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ការខុសគ្នារវាងទស្សនៈនយោបាយនៅក្នុងគណបក្សនីមួយៗគឺជារឿងធម្មតា។ វាខុសប្លែកពីប្រទេសកម្ពុជា ដែលគណបក្សកាន់អំណាចនិងគណបក្សប្រឆាំងមិនដែលត្រូវគ្នាសោះ»។
លោកយឹម សុវណ្ណថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះដោយយោលទៅលើបញ្ហាជាតិយ៉ាងតិចពីរ ដែលគណបក្សកាន់អំណាចមិនទទួលយកមកពិភាក្សារួមគ្នាគឺរឿងព្រំដែនដែលលោកសម រង្ស៉ី ប្រធានគណបក្សសម រង្ស៉ី បានដកតម្រុយកាលពីឆ្នាំ២០០៩ នៅខេត្តស្វាយរៀង ហើយដែលមិនត្រូវមានការសម្រុះសម្រួលគ្នា តែថែមទាំងត្រូវជាប់ទោស ហើយនិងបញ្ហាសើរើច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៣ ដែលគណបក្សជំទាស់អះអាងថា មានហេតុផលសមរម្យ ថា អាចដំឡើងប្រាក់ខែមន្ត្រីរាជការ មនុស្សចាស់លើសពីអាយុ៦៥ឆ្នាំឲ្យមានប្រាក់ខែ ហើយនឹងកាត់បន្ថយការជំពាក់បំណុលបរទេស។
លោក សុវណ្ណអះអាងថា បញ្ហាទាំងនេះអាចធ្វើបានគឺពឹងទៅលើការប្រមូលពន្ធ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពទាំងឡាយ ជាពិសេសដីក្រុមហ៊ុនធំៗ មិនមែនជាដីកសិករ និងកាស៊ីណូជាដើមនោះ ។
លោក យឹម សុវណ្ណយល់ថា ការស្រុះស្រួលគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាមិនឲ្យកើតមហន្តរាយសារពើពន្ធ ដែលរាប់ទាំងការរៀបចំពន្ធដា ការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាល បំណុលហើយនឹងឱនភាពថវិកាជាដើមនោះគឺជារឿងផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងកម្ពុជាដែលពឹងផ្នែកមួយផ្នែកធំចំពោះការនាំចេញសំលៀកបំពាក់និងផលិផលផ្សេងៗទៀតរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
លោក យ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិ(Yem Ponhearith) អ្នកតំណាងរាស្ត្រនិងជាអគ្គលេខាធិការបក្សនៃគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សជាអ្នកចូលរួមតវ៉ាឲ្យមានការសើរើថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៣ និងការយកពន្ធឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពដើម្បីជួយដល់មន្ត្រីរាជការនិងមនុស្ស និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចំរើន ហើយនឹងការកាត់បន្ថយបំណុលបរទេស។
លោកបានអះអាងថា គណបក្សកាន់អំណាចគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនគួរផាត់ចោលសំឡេងងក្រុមជំទាស់ដែលអាចជួយឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យ និងផ្ទៀងផ្ទាត់ពីដំណើរការកសាងប្រទេស កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រទេ។ លោកបានហៅការស្រុះស្រួលគ្នាក្នុងសភាស.រ.អា.មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋនិងគណបក្សកាន់អំណាចគឺគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថា ជាគម្រូនិងជាការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។
«ចំណុចនេះខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ការឯកភាពគ្នាលើចំណុចដ៏ច្រើនដែលគេធ្លាប់តែខ្វែងយោបល់គ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក៏ដូចជាបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចស.រ.អា. គឺជាគម្រូមួយដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកដឹកនាំឲ្យមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ការទទួលខុសត្រូវរួមក្នុងការដឹកនាំប្រទេសជាតិ»។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច លោកសាស្ត្រាចារ្យឌុច ដារិននៃសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងរដ្ឋហ្លរីដា ស.រ.អា.បានថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា គណបក្សសាធារណរដ្ឋក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យកាត់បានបង្រួមបង្រួមគ្នា។ វាជាសញ្ញាមួយដែលថានៅស.រ.អា.ពេលណាដែលមានគ្រោះមហន្តរាយធំគឺគេចូលមកជួយដោះសា្រយបញ្ហារួមគ្នា ហើយបង្រួមបង្រួមគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចស.រ.អា.រីកចម្រើន។ វាជាចំណុចមួយដែលឃើញថា ក្នុងអាណតិទី២ហ្នឹងគឺរវាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិងគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដូចជាធ្វើការរួមគ្នាគឺមិនដូចពីអាណតិទី១»។
ដោយឡែក លោកគុជ ចាន់លី អ្នកវិភាគម្នាក់ក្នុងរដ្ឋម៉ារីឡែន ស.រ.អា.បានសាទរចំពោះការព្រមព្រៀងគ្នារវាងគណបក្សទាំងពីរ ដែលធ្វើកិច្ចការដ៏លំបាកលំបិនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាមិនឲ្យស.រ.អា. មិនឲ្យពលរដ្ឋអាមេរិកាំងភាគច្រើន ដែលមានចំណូលក្រោម២៥ម៉ឺនដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ ត្រូវបង់ពន្ធបន្ថែម ហើយដោះស្រាយបញ្ហាពលរដ្ឋដែលអត់ការងារធ្វើបានបន្តទទួលប្រាក់ឧបត្ថម ហើយនឹងមានការផ្តត់ផ្គង់ប្រាក់សម្រាប់ធានាសុខភាពជាដើម ដែលលោកចាត់ទុកថា មានប្រយោជន៍ខ្លាំងដល់ប្រទេសនិងពលរដ្ឋអាមេរិកាំង។
«ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅស.រ.អា.នេះក្នុងលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ គណបក្សដែលមានសំឡេងច្រើននៅក្នុងសភាជាអ្នកត្រួតត្រា និង កាន់អំណាច ត្រូវមានការគោរពដល់គណបក្សដែលមានសំឡេងតិច។ ដូច្នេះហើយការគោរពពីគណបក្សដែលមានសំឡេងតិចទៅវិញទៅមកហ្នឹងសបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា នេះជាលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងស.រ.អា.។ គណបក្សដែលមានសំឡេងងច្រើនមិនចេះតែអនុម័ត អត្តនោម័តម្នាក់ឯងក្នុងការធ្វើអ្វីមួយនោះទេ»។
លោក ចាន់លី បានបន្ថែមថា ពលរដ្ឋអាមេរិកាំង ក៏ដូចបណ្តាប្រទេសនៅក្នុង តំបន់អឺរ៉ុប អាស៊ីនិងតំបន់ផ្សេងទៀត ដែលមានការរង់ចាំមើលពីការដោះស្រាយ បញ្ហាវិបត្តិថវិកាជាតិស.រ.អា.នេះ អាចមានអារម្មណ៍ធូស្រាល ហើយសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនឹងដំណើរការជាប្រក្រតី ក្រោយពេលលោកប្រធានាធិបតីបារ៉ាក អូបាម៉ា ចុះហត្ថលេខាលើច្បាប់សារពើពន្ធនេះ។ ច្បាប់នេះតម្រូវឲ្យពលរដ្ឋអាមេរិកាំង ជាអ្នកមាន ដែលគ្រួសាររកចំណូលលើសពី២៥ម៉ឺនដុល្លារ ឬលើសពីកន្លះលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ ត្រូវបង់ពន្ធបន្ថែមច្រើនជាងធម្មតា៕
