កំពង់ឆ្នាំង៖ សាន់ រ៉ូហ្វីអាស់កំពុងបង្រៀនសិស្សរបស់នាងឲ្យចេះអាននិងសរសេរអក្សរចាម នៅក្នុងថ្នាក់រៀនតូចនេះ ក្នុងភូមិចាមមួយស្ថិតនៅជាយក្រុងភ្នំពេញ។
អ្នកគ្រូវ័យ២៩ឆ្នាំរូបនេះនិយាយថា អ្នកគ្រូចង់ជួយក្មេងចាមជំនាន់ក្រោយឲ្យស្គាល់និងចេះអក្សរចាមរបស់ខ្លួនឡើងវិញ ដោយសារអ្នកគ្រូអះអាងថា អក្សរនេះកំពុងបាត់បង់ទៅហើយ។
«នៅខាងខ្ញុំ គេចាប់អារម្មណ៍រៀនតែអក្សរចាវី អក្សរអារ៉ាប់ក្នុងគម្ពីរកូអាន។ គេចាប់អារម្មណ៍រៀនតែខាងហ្នឹងទេ។ ចំណែកខាងអក្សរក.ខ. នេះគ្មានគ្រូណាមកបង្រៀនទេ។ ខ្ញុំនឹកឃើញថា ចង់ឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយដឹងថា នេះគឺជាអក្សរចាមរបស់ពួកយើងទាំងអស់គ្នា»។
សៀវភៅមេរៀន ដែលអ្នកគ្រូប្រើនៅក្នុងថ្នាក់នេះ ត្រូវបានបោះពុម្ពជាអក្សរចាម។ សៀវភៅនេះក៏ត្រូវគេយកទៅបង្រៀនកូនសិស្សចាមចំនួនជាង២៧០នាក់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ខេត្តកណ្តាល និងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ក្រោមគម្រោងអភិរក្សកេរតំណែលជនជាតិចាមមួយ ដែលឧបត្ថម្ភថវិកាដោយស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា។
ក្រុមអ្នកភូមិនៅក្នុងភូមិចាមមួយទៀតក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងនេះ ដែលជាកន្លែងបង្រៀនអក្សរចាមដល់កូនសិស្សចាមដែរនោះ និយាយថា គម្រោងដែលឧបត្ថម្ភដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ក៏កំពុងជួយធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនូវប្រពៃណីជនជាតិចាមដែលគេបានភ្លេចបាត់ជាយូរលង់មកហើយ។
អ្នកស្រីហ្វើ សារីគឺជាអ្នកភូមិម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកភូមិទាំងនេះ ដែលចេះនិយាយតែមិនចេះសរសេរអក្សរចាមរបស់ខ្លួន។
«ឃើញគេមកជួយអញ្ចឹង ខ្ញុំក៏អរថា ប្រពៃណីរបស់ខ្ញុំបានរឭកឡើងវិញ បានឮឈ្មោះមកវិញ»។
ប៉ុន្តែជនជាតិចាមខ្លះបានសម្តែងការសង្ស័យទៅលើគោលបំណងពិតប្រាកដរបស់អាមេរិកជុំវិញការជួយឧបត្ថម្ភការផលិតនិងបោះពុម្ពសៀវភៅមេរៀនចាមនេះ។
កញ្ញា កែ សារ៉ាត់គឺជាសិស្សចាមម្នាក់នៅទីនេះ។
«ខ្ញុំគិតថា ប្រហែលជាពួកគេគិតថា ពួកខ្ញុំមានការអូសទាញពីខាងក្រៅច្រើនពេក ហើយពួកខ្ញុំអត់ទទួលយក។ ហើយពួកគាត់ចង់ឲ្យពួកខ្ញុំបានរៀនខ្ពស់ និងចេះអក្សរខ្លួនឯង»។
ក្រុមអ្នកភូមិដែលនៅអភិរក្សនិងប្រើប្រាស់អក្សរចាម ប្រតិបត្តិសាសនាឥស្លាមតាមទម្រង់មួយដែលទទួលឥទ្ធិពលពីសាសនាហិណ្ឌូ ហើយលាយឡំជាមួយនឹងប្រពៃណីបុរាណរបស់ពួកគេ។
ប៉ុន្តែជនជាតិចាម ដែលកាន់សាសនាឥស្លាមភាគច្រើននៅកម្ពុជា បានជ្រើសយកភាសាអារ៉ាប់ ហើយបានងាកចេញបន្តិចម្តងៗពីទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្លួន ទៅប្រតិបត្តិសាសនាតាមបែបអារ៉ាប់ដែលមានលក្ខណៈតឹងរឹងជាងក្រុមអ្នកអភិរក្សប្រពៃណីចាមបុរាណ។
លោក ទែ ម៉ាត់លីគឺជាអ៊ីម៉ាំ ឬអ្នកដឹកនាំវិហារឥស្លាមមួយនៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងនេះដែលបដិសេធជំនួយបរទេសណាដែលមានលក្ខខណ្ឌតម្រូវឲ្យធ្វើតាមម្ចាស់ជំនួយនោះ។
«សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ជួយឲ្យស្គាល់ចិត្ត ឲ្យស្គាល់គំនិត ហើយចង់ឲ្យយើងមើលឃើញថា ផ្លូវណាមួយល្អ ផ្លូវណាអាក្រក់។ ដូច្នេះគឺអាចកាត់បន្ថយអំពើភេរវកម្មបាន»។
ប៉ុន្តែស្ថានទូតអាមេរិកនិយាយថា គម្រោងអភិរក្សកេរមរតកចាមនេះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាមេរិកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្មនោះទេ។
មីហ្សែល ប៊ឺណិតគឺជាអ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា។
«គម្រោងកេរមរតកចាមនេះមិនទាក់ទងនឹងសាសនាទេ។ វាគ្រាន់តែជាកម្មវិធីមួយដែលបង្រៀនភាសានិងវប្បធម៌តែប៉ុណ្ណោះ»។
ប្រទេសកម្ពុជាមិនធ្លាប់រងគ្រោះដោយការវាយប្រហារភេរវកម្មទេ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០០៤មានការរាយការណ៍អំពីគម្រោងដាក់គ្រាប់បែកបំផ្ទុះស្ថានទូតអាមេរិកនិងចក្រភពអង់គ្លេសក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយក្រុមអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមមួយឈ្មោះជីម៉ា អ៊ិស្លាមីយ៉ា (Jemaah Islamiyah)។
លោកកូប ហារូនគឺជានាយកអង្គការក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ខ្មែរឥស្លាម។ លោកនិយាយថា សហគមន៍ចាមដែលកាន់សាសនាឥស្លាមនៅកម្ពុជា មិនដែលទទួលរងឥទ្ធិពលពីជំនួយបរទេសណាដែលឈានទៅដល់ការប្រព្រឹត្តអំពើភេរវកម្មនោះទេ។
«យើងមិនដែលបានគិតថា យើងទទួលឥទ្ធិពលពីអារ៉ាប់ ទៅចូលរួមខាងភេរវកម្ម ទេគឺយើងមិនដែលបានទទួលទេ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះគឺយើងអត់ដែលទទួលបានអ្វីដូចដែលគេនិយាយទេ។ ប្រសិនបើអារ៉ាប់គេមកជួយ ហើយបើយើងទទួលយកបាន យើងយក ដូចជាជួយកសាងសាលា ឬមន្ទីរពេទ្យ ឬជួយក្មេងកំព្រា។ អាហ្នឹងគឺជាការបរិច្ចាករបស់ច្បាប់ឥស្លាម»។
លោកនិយាយបន្ថែមថា អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើភេរវកម្មដែលគេធ្លាប់ឮជាហូរហែរកន្លងមកនោះគឺជាករណីភាគតិចប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការណ៍ពិតទាំងមូលនៃសាសនាឥស្លាមនោះទេ៕
