ការជជែកដេញដោលលើកដំបូងរវាងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកឆ្នាំ ២០២០ បានលើកយកបញ្ហាសិទ្ធិពលរដ្ឋដ៏យូរអង្វែងមួយ មកពិភាក្សាឡើងវិញ។ បញ្ហានោះ គឺថាតើគួរតែផ្តល់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀនដែលមានពូជសាសន៍ចម្រុះដែរឬក៏យ៉ាងណា?
នៅក្នុងការជជែកដេញដោលនោះ ការចាប់អារម្មណ៍ដ៏ខ្លាំងមួយបានកើតឡើង នៅពេលដែលលោកស្រី Kamala Harris សមាជិកព្រឹទ្ធសភាម្នាក់នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានចោទសួរលោក Joe Biden អតីតអនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក អំពីគោលជំហររបស់លោកដែលមិនគាំទ្រសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀន ដែលលោកស្រី Harris បានឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ដ៏លំបាកនោះ កាលពីពេលលោកស្រីនៅជាកូនសិស្សស្រីស្បែកខ្មៅ រស់នៅក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា។
ការតស៊ូមតិរវាងអ្នកទាំងពីរបានទាក់ទាញសារព័ត៌មានជាច្រើន ហើយក៏បានធ្វើឲ្យបញ្ហាចម្រូងចម្រាសអំពីសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាបញ្ហាថ្នាក់ជាតិក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ជាថ្មីម្តងទៀត។
តើអ្វីទៅជាសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តទៅសាលារៀន?
វិធានការស្តីពីសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្ត គឺជាមធ្យោបាយមួយ ដែលសហគមន៍ជាច្រើននៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រើប្រាស់ ដើម្បីលុបបំបាត់បញ្ហាបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនរដ្ឋ។
បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលអាមេរិកបានចេញដីកាសម្រេចនៅឆ្នាំ ១៩៥៤ លើសំណុំរឿង «លោក Brown ប្តឹងក្រសួងអប់រំ ឬ «Brown v. Board of Education» ដោយចាត់ទុកការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនថា ខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញមក បញ្ហាបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនត្រូវបានចាត់ទុកថាខុសច្បាប់នៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក។ យ៉ាងណាមិញ ដោយសារតែការប្រែប្រួលនៃប្រជាសាស្ត្រ និងគោលនយោបាយស្តីពីលំនៅដ្ឋាន សហគមន៍ជាច្រើននៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការបែងចែកពូជសាសន៍។ ជាលទ្ធផល ក៏មានការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនដដែល ដោយសារតែសិស្សទៅសាលារៀននៅក្នុងសហគមន៍ដែលពួកគេរស់នៅ។
តាំងពីចុងទសវត្សរ៍១៩៦០ រហូតដល់ទសវត្សរ៍ ១៩៧០ តុលាការបានសម្រេចថា រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់តំបន់មិនបានបំពេញកិច្ចការគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការលើកកម្ពស់ការលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនទេ ហើយក៏បានសម្រេចតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់តំបន់ប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្ស ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀននេះ។
ទីភ្នាក់ងារសហព័ន្ធផ្សេងៗទៀតបានត្រួតពិនិត្យ និងរឹតបន្តឹងការអនុវត្តកិច្ចប្រឹងប្រែងដឹកជញ្ជូនសិស្ស ដែលមានរួមទាំងការប្រមូលទិន្នន័យអំពីពូជសាសន៍របស់សិស្ស និងការផ្អឹបប្រាក់មិនឲ្យសាលាណាដែលមិនអនុវត្តតាមបទបញ្ជាស្តីពីការដឹកជញ្ជូនសិស្សនោះ។
តើនរណាជាអ្នកប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូននេះ?
ទាំងសិស្សស្បែកខ្មៅនិងស្បែកស ប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់សាលារៀនដែលមានសិស្សស្បែកសច្រើនលើសលុប និងសាលារៀនដែលមានសិស្សស្បែកខ្មៅច្រើនលើសលុប។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក Brett Gadsden អ្នកនិពន្ធសៀវភៅស្តីអំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅរដ្ឋ Delaware ដែលមានចំណងជើងជាភាសាអង់គ្លេសថា «Between North and South: Delaware, Desegregation, and the Myth of American Sectionalism» បានឲ្យដឹងថា៖ «សិស្សស្បែកខ្មៅជាអ្នកដែលរងបន្ទុកខ្លាំង» នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀននេះ។
លោក Gadsden ដែលសព្វថ្ងៃនេះជាសាស្ត្រាចារ្យខាងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ Northwestern បានមានប្រសាសន៍ថា សិស្សស្បែកខ្មៅត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើដំណើរតាមផ្លូវឆ្ងាយ និងក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ បើធៀបនឹងសិស្សស្បែកស។
ហេតុអ្វីបានជាវិធានការនេះមានភាពចម្រូងចម្រាស?
សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តបានក្លាយជាបញ្ហាដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុតមួយនៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកគាំទ្រសេវានេះ បានអះអាងថា សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តត្រូវការជាចាំបាច់ ដើម្បីធ្វើឲ្យសាលារៀនមានភាពចម្រុះពូជសាសន៍ និងដើម្បីផ្តល់ការទទួលបានឱកាសនិងធនធានស្មើគ្នាដល់សិស្សស្បែកខ្មៅ និងសិស្សស្បែកស។
អ្នករិះគន់សេវានេះ បានអះអាងថា សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តមានគ្រោះថ្នាក់ ហើយចំណាយច្រើន ហើយថា ឪពុកម្តាយជាច្រើននាក់មិនចង់ឲ្យកូនៗរបស់ពួកគេធ្វើដំណើរតាមផ្លូវឆ្ងាយ ដើម្បីទៅសាលារៀនទេ។ ក្រុមមតិរិះគន់នេះភាគច្រើនកើតចេញពីសហគមន៍ពលរដ្ឋស្បែកស ក៏ប៉ុន្តែពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅខ្លះក៏បានរិះគន់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តនេះដែរ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ Gadsden បានឲ្យដឹងថា ក្រុមអ្នករិះគន់ក្នុងសហគមន៍ពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅបានអះអាងថា កូនៗរបស់ពួកគេរងបន្ទុកខ្លាំង ដោយត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវឆ្ងាយ ហើយចំណាយពេលច្រើននៅលើរថយន្ត។ ពួកគេក៏បានលើកឡើងថា កាលពីមុន សាលារៀននៅតាមតំបន់សម្បូរពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅរស់នៅត្រូវបានបិទ ហើយបុគ្គលិករដ្ឋបាល និងអ្នកគ្រូបង្រៀនបានបាត់បង់ការងារ ដោយសារតែគោលនយោបាយស្តីពីលំនៅដ្ឋាន ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហានេះមិនបានកើតមានឡើងនៅតាមសាលារៀនដែលសម្បូរពលរដ្ឋស្បែកសរស់នៅទេ។
នៅទីក្រុង Boston បាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយស្តីពីការដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តកាលពីឆ្នាំ ១៩៧៤ បានកើតឡើងដោយមានអំពើហិង្សា នៅពេលដែលក្រុមបាតុករបានគប់ដុំឥដ្ឋ និងដបដាក់រថយន្តដឹកជញ្ជូនសិស្សទៅសាលារៀន។
លោក Larry Sabato អ្នកវិភាគនយោបាយប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ Virginia បានសរសេរលើបណ្តាញសង្គម Twitter ក្រោយពីការជជែកដេញដោលរវាងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថា សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តមិនទទួលការគាំទ្រទាល់តែសោះ ក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ដែលបានធ្វើឲ្យបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនាពេលនោះ ត្រូវជ្រើសយកជម្រើសមួយ៖ «បើពួកគេហ៊ានគាំទ្រសេវានេះ នោះពួកគេនឹងចាញ់ ឬ បើពួកគេប្រឆាំងទាំងស្រុង ឬដោយផ្នែកលើសេវានេះ នោះពួកគេនឹងឈ្នះបានការគាំទ្រកាន់តែខ្លាំង»។
គោលជំហររបស់លោក Biden
ក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ នៅពេលលោក Biden កំពុងបំពេញតំណែងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថ្មីម្នាក់ប្រចាំរដ្ឋ Delaware លោកបានធ្វើការជាមួយក្រុមសមាជិកព្រឹទ្ធសភាដែលមានទស្សនៈអភិរក្សនិយម ប្រឆាំងនឹងសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្ត ដែលរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធបានតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់រដ្ឋអនុវត្ត។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែត Delaware កាលពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដែលថ្មីៗនេះកាសែត The Washington Post បានដកស្រង់ខ្លឹមសារឡើងវិញ លោក Biden បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនគាំទ្រគំនិតដែលពេញនិយមកាលពីទសវត្សរ៍ ១៩៦០ ដែលលើកឡើងថា «យើងបានគាបសង្កត់ពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅអស់រយៈពេលជាង ៣០០ឆ្នាំ ហើយក្នុងពេលនេះ ពលរដ្ឋស្បែកសបានវិវឌ្ឍជឿនលឿនទៅមុខដោយទទួលបានអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដែលសង្គមជាតិផ្តល់ឲ្យ ហើយថា ដើម្បីធ្វើឲ្យមានភាពស្មើគ្នា យើងត្រូវផ្តល់ឱកាសចម្បងដល់ពលរដ្ឋស្បែកខ្មៅ ដើម្បីឲ្យពួកគេបានដើរបោះជំហានទៅមុខ ឬក៏យើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យពលរដ្ឋស្បែកសវិវឌ្ឍទៅមុខ»។
នៅក្នុងវេទិកាជជែកដេញដោលរវាងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនាពេលថ្មីៗនេះ លោក Biden បានការពារគោលជំហររបស់លោកនេះ ដោយអះអាងថា លោកមិនបានជំទាស់នឹងគោលការណ៍ប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តដោយស្ម័គ្រចិត្តនោះទេ។ លោកបានលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំមិនជំទាស់នឹងសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តទេ តែខ្ញុំជំទាស់នឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រសួងអប់រំកាលពីពេលនោះ»។
លោកស្រី Harris បានឆ្លើយតបដោយអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធចាំបាច់ត្រូវធ្វើអន្តរាគមន៍ និងតម្រូវឲ្យមានការអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួន នៅតាមសហគមន៍ខ្លះ ដោយសារតែ «រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់រដ្ឋមួយចំនួនបានបរាជ័យក្នុងការលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀនទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក»។
សាលារៀននាពេលបច្ចុប្បន្ន
ស្របពេលដែលសហគមន៍មួយចំនួននៅតែជំរុញឲ្យមានវិធានការប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សដោយស្ម័គ្រចិត្ត កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដឹកជញ្ជូនសិស្សភាគច្រើនបានបញ្ចប់ទៅ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី២០។ ដីការបស់តុលាការសហព័ន្ធនិងតុលាការថ្នាក់រដ្ឋនៅទសវត្សរ៍ ១៩៩០ បានសម្រេចថា សហគមន៍ជាច្រើនបានទទួលជោគជ័យក្នុងការលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀន ហើយក៏បានសម្រេចបញ្ចប់គម្រោងដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្ត។
គម្រោងស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋរបស់សាកលវិទ្យាល័យ California, Los Angeles បានចេញសេចក្តីរាយការណ៍មួយ ក្នុងខួប៦៥ឆ្នាំនៃដីកាតុលាការកំពូលលើសំណុំរឿង «Brown v. Board of Education» កាលពីខែឧសភា ដោយលើកឡើងថា ការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀន កំពុងតែកើតមានឡើងសារជាថ្មីម្តងទៀត ហើយបញ្ហានេះមិនត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់អស់រយៈពេលជាងបីទសវត្សរ៍មកហើយ ដែលការណ៍នេះ«បានធ្វើឲ្យដីការបស់តុលាការកំពូលរងគ្រោះថ្នាក់»។
របាយការណ៍ដដែលនោះបានលើកឡើងថា ជាមធ្យម សិស្សស្បែកសទៅសាលារៀនដែលមានចំនួនសិស្សស្បែកសសរុបប្រមាណ ៦៩ភាគរយ។ សិស្សអាមេរិកាំងម៉ិកស៊ិក ទៅសាលារៀនដែលមានចំនួនសិស្សអាមេរិកាំងម៉ិកស៊ិកសរុបប្រមាណ ៥៥ភាគរយ។ រីឯសិស្សស្បែកខ្មៅទៅសាលារៀនដែលមានចំនួនសិស្សស្បែកខ្មៅនិងសិស្សអាមេរិកាំងម៉ិកស៊ិក ចុះឈ្មោះចូលរៀនសរុបប្រមាណ ៦៧ភាគរយ ជាមធ្យម។
លោក Gadsden បានយល់ស្របថា មានករណីបែងចែកពូជសាសន៍កាន់តែច្រើនឡើងនៅតាមសាលារៀននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប៉ុន្តែលោកបានលើកឡើងថា មានការខ្វះឆន្ទៈនយោបាយក្នុងការវិលទៅរកការអនុវត្តវិធានការប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តដ៏យូរអង្វែងមួយនោះ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តុលាការសហព័ន្ធមិនសូវយោគយល់នឹងការតស៊ូមតិប្រឆាំងនឹងការបែងចែកពូជសាសន៍នៅតាមសាលារៀននោះទេ» ដោយលោកក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរថា សូម្បីតែរដ្ឋសភាអាមេរិកក៏មិនសូវចាប់អារម្មណ៍លើការចាត់វិធានការនានា ដើម្បីធ្វើឲ្យការលុបបំបាត់ការបែងចែកពូជសាសន៍កាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង។
បន្ទាប់ពីជជែកដេញដោលចប់ លោកស្រី Harris បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា «សេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្ត គឺជាមធ្យោបាយមួយក្នុងចំណោមមធ្យោបាយជាច្រើនដែលអ្នកតាក់តែងច្បាប់គួរតែពិចារណា»។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានចោទសួរលោកស្រីថា តើលោកស្រីគាំទ្រវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះឬក៏យ៉ាងណា លោកស្រីបានឆ្លើយថា លោកស្រីមិនគាំទ្រទេ លើកលែងតែសង្គមជាតិអាមេរិកទាំងមូលប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយចម្រុះពូជសាសន៍នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដូចកាលពីទសវត្សរ៍ ១៩៧០។
អ្នករិះគន់មួយចំនួនបានលើកឡើងថា គោលជំហររបស់លោកស្រី Harris លើវិធានការស្តីពីសេវាដឹកជញ្ជូនសិស្សតាមរថយន្តនេះ គឺគ្មានអ្វីខុសគ្នាខ្លាំងពីគោលជំហររបស់លោក Biden ទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ទែន សុខស្រីនិត
