លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២នេះ បានថ្លែងថា អាស៊ានមិនត្រូវការជ្រើសរើសមហាអំណាចណាមួយនោះទេ អំឡុងពេលនៃការពិភាក្សាមួយនៅវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដែលបានធ្វើឡើងនៅប្រទេសស្វីសកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាមួយលើប្រធានបទ «ទិដ្ឋភាពយុទ្ធសាស្រ្តស្តីពីអាស៊ាន និងតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានរបស់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២២» លោកហ៊ុន សែនបានលើកឡើងក្នុងសម្តីដើមថា៖
«ពិតមែនហើយ ចំណុចដែលយើងឯកភាពគ្នានៅទីនេះ គឺយើងកត់សម្គាល់ពីការមិនត្រូវជ្រើសរើសនរណាមួយ។ ខ្ញុំក៏បានកត់សម្គាល់ថា មិត្តភក្តិរបស់យើងជាប្រទេសមហាអំណាច ក៏បានប្រាប់មកយើងថា គ្មានការចាំបាច់សម្រាប់ការជ្រើសរើសនរណានោះទេ។ ហើយយើងក៏បានបញ្ជាក់ទៅវិញថា បើទោះបីជាអស់លោកឱ្យយើងខ្ញុំជ្រើសរើស ក៏យើងខ្ញុំអត់ជ្រើសរើសដែរ»។
កិច្ចពិភាក្សាខាងលើនេះត្រូវបានធ្វើឡើងអំឡុងពេលវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅក្រុងដាវ៉ូស-ក្លូស្ទើរ ប្រទេសស្វីស កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភាកន្លងទៅនេះ។ វាគ្មិនចំនួន ៥រូប ដែលចូលរួមក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះ រួមមាន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច ៤រូបផ្សេងទៀតពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី សិង្ហបុរី និងអឺរ៉ុប។
អំឡុងពេលកិច្ចពិភាក្សា លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន បានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារៈសំខាន់នៃគំនិតផ្តួចផ្តើមឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលត្រូវបានអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិយល់ឃើញថា ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ លោកបានបន្តថា គោលបំណងសំខាន់បីជុំវិញគំនិតផ្តួចផ្តើមឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកគឺ បម្រើដល់សន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍ មិនប្រឆាំងនឹងប្រទេសណាមួយ និងបម្រើដល់មជ្ឈភាព ឬការប្រកាន់ជំហរកណ្តាលរបស់អាស៊ាន។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏បានចង្អុលបង្ហាញត្រួសៗពីចំណោទបញ្ហានានា ទាក់ទិនការប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាច ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន វិបត្តិស្បៀងអាហារ ការជំរុញការគោរពនិងបង្កើតក្រមប្រតិបត្តិនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបញ្ហាផ្សេងៗបង្កឡើងពីសង្រ្គាមរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនជាដើម។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាលោក គិន ភា បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា ជារឿងត្រឹមត្រូវដែលអាស៊ានមិនត្រូវការជ្រើសយកមហាអំណាចណាមួយនោះទេ ពីព្រោះ ផ្អែកតាមគោលការណ៍ អាស៊ានត្រូវការរក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសមហាអំណាចទាំងអស់។
យ៉ាងណាក្តី លោកបានបន្ថែមថា ការផ្តោតលើប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួនជាធំក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានអាចជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានមកលើភាពរឹងមាំរបស់អាស៊ានទាំងមូល។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងគិតថា ការណ៍ដែលរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាននីមួយៗ គឺមានទំនោរទៅរកមហាអំណាចម្ខាងៗនេះ គឺវាផ្តល់នូវហានិភ័យសម្រាប់ភាពរឹងមាំ សម្រាប់នូវសាមគ្គីភាព ឯកភាព ក៏ដូចជា មជ្ឈភាពរបស់អាស៊ាន»។
បើតាមលោក គិន ភា បើទោះបីជាមានសម្ពាធបែបណាមួយពីមហាអំណាចក៏ដោយ លោកយល់ថា អាស៊ាននៅតែអាចរក្សាអព្យាក្រឹតភាពបាន ដោយសារគោលការណ៍ផ្តោតលើ «ស្មារតីកុងសង់ស៊ីស» របស់អាស៊ាន។
ចំណែកអ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បានឱ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ឡាវនិងកម្ពុជា គឺមានទំនោរគាំទ្រចិនជាជាងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកបានបន្តថា សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ឃើញកម្ពុជា ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន រក្សាលំនឹងជំហររបស់ខ្លួនជាមួយមហាអំណាចនានាលើសាកលលោក។
លោកបានថ្លែងថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកគឺ មិនចង់ឱ្យកម្ពុជាងាកទៅអាមេរិកទេ។ គ្រាន់តែចង់ឱ្យកម្ពុជា ឬក៏ឡាវហ្នឹង ឈរជំហរអព្យាក្រឹត ដែលអាចឱ្យមានតុល្យភាពរវាងអាមេរិក ហើយនិងចិន»។
លោកបានបន្ថែមថា ប្រសិនបើកម្ពុជាអាចសម្រេចបានក្នុងការរក្សាលំនឹងជំហររបស់ខ្លួន កម្ពុជានឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើន ដូចយ៉ាង ផលចំណេញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការគាំពារនយោបាយការទូតលើឆាកអន្តរជាតិជាដើម៕
