អស់រយៈពេល៧ខែហើយចាប់តាំងការបង្ក្រាបដោយយោធាបានចាប់ផ្តើមធ្វើឡើងទៅលើសហគមន៍នៃជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា នៅក្នុងខេត្តរដ្ឋ Rakhine របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលអំពើហិង្សានោះនាំឲ្យមានការចោទប្រកាន់ថា មានការរំលោភសេពសន្ថវៈ ការសម្លាប់រង្គាល និងការរត់ភៀសខ្លួនរបស់ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាប្រហែល៧ម៉ឺននាក់ទៅប្រទេសបង់ក្លាដែស ជិតខាង។
ប៉ុន្តែខណៈដែលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការស៊ើបអង្កេតលើបញ្ហាទាំងនោះត្រូវបានធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដោយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយការចោទប្រកាន់ពីអំពើឃោរឃៅមិនសូវត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់នោះ ការដង្ហោយរកយុត្តិធម៌នឹងគ្មានអ្នកណាយកត្រចៀកស្តាប់ឡើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ មានការព្រួយបារម្ភថា បញ្ហានេះនឹងបង្ខំឲ្យមានការនិរទេសជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាជំនាន់ចុងក្រោយចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
លក្ខខណ្ឌក្នុងការវិលត្រឡប់
នៅជំរំ Balu Kali ដែលមានទីតាំងក្នុងស្រុក Cox's Bazar ប្រទេសបង់ក្លាដែស ក្រុមជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាកំពុងសាងសង់អាគារស្នាក់នៅសម្រាប់ពេលអនាគត នៅមុនពេលរដូវវស្សាចូលមកដល់។
នៅប្របនឹងខ្ទមដែលទើបតែសាងសង់ថ្មីៗ គេបានគរឥដ្ឋទុកនៅលើការដ្ឋាសំណង់ដើម្បីបូកធ្វើជាសំណង់អាគារ។
លោក Mohammed Anwar គិតថា នឹងមានភ្លៀងបោកបក់យ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែលោកនៅតែមានក្តីសង្ឃឹមថា លោកនឹងអាចឃើញភូមិមួយដែលលោកបានរត់ភៀសខ្លួនចេញកាលពី៣ខែមុន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ គាត់មានជំហររឹងមាំថា គាត់នឹងមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យគាត់អាចត្រឡប់ទៅមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ។
លោកនិយាយថា៖ «បើសិនគេទទួលស្គាល់យើងត្រឹមត្រូវថាជនជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ា ហើយមានការសន្យាថាគេនឹងមិនធ្វើទារុណកម្មយើងទេ នោះយើងនឹងត្រឡប់ទៅវិញ។ បើមិនអីចឹងទេ យើងមិនត្រឡប់ទៅវិញទេ»។
លក្ខខណ្ឌរបស់លោក Anwar ក្នុងការត្រឡប់ទៅវិញនេះ ត្រូវបានអ្នករស់នៅទីនេះនិយាយដូច្នេះដែរ។
ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាគឺជា ក្រុមជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាឥស្លាម នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមានពលរដ្ឋភាគច្រើនកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ។ ពួកគេទទួលរងការបំបាត់សិទ្ធិសេរីភាព សូម្បីតែសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានក្នុងការរស់នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា រួមមានសិទ្ធិមានសញ្ជាតិ និងសេរីភាពក្នុងការដើរហើរជាដើម។
មនុស្សភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសនេះបានចាត់ទុកពួកគេថាជា ជនចំណូលស្រុកមកពីតំបន់បេងហ្គាល់ (Bengal) បើទោះជាពួកគេមានវត្តមានក្នុងតំបន់នេះអស់ជាច្រើនជំនាន់មកហើយក្តី។
ប៉ុន្តែនៅពេលដែលក្តីសង្ឃឹមស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិបែបនេះ ការរីកចម្រើននាពេលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែមានភាពយឺតយ៉ាវ។
ការឈានដល់ភាពជាប់គាំង
ប្រតិបត្តិការរបស់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ត្រូវបានជំរុញដោយសារការស្លាប់ប៉ូលិសចំនួន៩នាក់ ក្រោមស្នាដៃក្រុមបះបោរនៃជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា កាលពីខែតុលា ឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែការបង្រ្កាបលើក្រុមបះបោរនោះ បានក្រសោបយ៉ាងឃោរឃៅទៅលើជនស៊ីវិល និងការសម្លាប់រង្គាលយ៉ាងទូលំទូលាយ ប៉ុន្តែការចោទប្រកាន់ដូច្នេះត្រូវបានប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាច្រានចោល។
បើទោះជាយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានចេញសេចក្តីប្រកាសថា ពួកគេបានបញ្ចប់ប្រតិបត្តិការយោធានៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine កាលពីខែកុម្ភៈហើយក៏ដោយ មានរបាយការណ៍ថា មានជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាពីរបីនាក់ប៉ុណ្ណោះបានត្រឡប់មករស់នៅវិញជាអចិន្ត្រៃយ៍។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ការខិតខំប្រឹងប្រែងជាក់ស្តែងដើម្បីរកឲ្យឃើញថាមានអ្វីកើតឡើងពិតប្រាដនោះត្រូវបានធ្វើឡើងតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
ស្របពេលដែលខ្លួនបានច្រានអង្គការសហប្រជាជាតិចោល ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានបញ្ជូនក្រុមបេសកកម្មដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ ទៅកាន់ជំរំផ្សេងៗនៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ប៉ុន្តែលោក Sultan Ahmad ដែលមានវត្តមាននៅទីនោះបានប្រាប់ VOA ថា «ពួកគេមិនស្តាប់ ឬ ខ្វល់ពីអ្វីដែលយើងនិយាយឡើយ»។
លោក Ahmad ដែលរស់នៅក្នុងជំរំ Kuptalong នៅជិតនោះនិយាយថា៖ «យើងនិយាយអំពីការដុតបំផ្លាញភូមិជាច្រើន និងការដុតសម្លាប់ក្មេងៗដោយសារតែការចាក់សោរទុកក្មេងៗដែលទើបកើតក្នុងផ្ទះនោះ»។
«យើងបានសួរពួកគេថាហេតុអ្វីពួកគេកុហក បើសិនពួកគេបានប្រព្រឹត្តដូច្នោះហើយនោះ ហើយពួកគេនិយាយថាគឺយើងទេជាអ្នកនិយាយកុហកទៅវិញ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ភាពស្រងាក់ចិត្តនេះក៏កើតមានដោយសារតែមេដឹកនាំមីយ៉ាន់ម៉ា លោកស្រី អង់ សានស៊ូជី ផងដែរ។
លោកស្រីដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាភ្លើងបំភ្លឺផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសនេះ ហើយត្រូវបានគេផ្តល់តួនាទីឲ្យក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលកាលពីឆ្នាំមុនក្រោយពេលគណបក្សលោកស្រីបានឈ្នះការបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីនោះ លោកស្រីបន្តមិនមាត់មិនកអំពីប្រធានបទរឿងជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ានេះទេ។ លោកស្រីបានថ្លែងការពារក្នុងបទសម្ភាសន៍កាលពីសប្តាហ៍មុន ដោយបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយអំពីការបោសសម្អាតអំបូរជាតិសាសន៍។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «យើងមិនសង្ឃឹមថា នឹងមានវិធានការវិជ្ជមានណាមួយពីភាគីមីយ៉ាន់ម៉ាទេ»។
ធនធានដ៏ទូលំទូលាយ
នៅក្នុងជំរំ Kutapalong ក្រុមជនភៀសខ្លួនដែលទើបមកដល់ថ្មីត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយក្តីអាណិតមេត្តា។
គេបានប៉ាន់ប្រមាណថា មានជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាចន្លោះពី ៣០ម៉ឺនទៅ៥០ម៉ឺននាក់កំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ដោយបានរត់ភៀសខ្លួនដោយសារតែអ្វីដែលពួកគេហៅថាជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានបន្តអស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍មកហើយ។
ពួកគេជាច្រើនរស់នៅក្នុងផ្នែកដែលលាតសន្ធឹងពីជំរំ Kutapalong នេះ ដែលមានផ្ទះជាច្រើនត្រូវបានសាងសង់យ៉ាងរឹងមាំ និងមានថ្មថ្នូរត្រង់នេះបន្តិចត្រង់នោះបន្តិចក្នុងកន្លែងកប់សព។
នាង Minuara Begum ដែលបានភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែសកាលពីឆ្នាំ២០១២ មានការបារម្ភថា បើពេលវេលាចេះតែកន្លងទៅដោយគ្មានដំណោះស្រាយដូច្នេះ អ្នកដែលទើបមកដល់ថ្មីៗអាចនឹងបញ្ចប់វាសនារបស់ពួកគេនៅទីនេះ។
ប៉ុន្តែខណៈដែលជំនួយសម្រាប់ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមានកាន់តែច្រើន នាងក៏មានក្តីបារម្ភមួយទៀតថា ការអត់ធ្មត់របស់រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែសអាចនឹងសាបរលាបអស់។
នាងនិយាយថា៖ «មនុស្សកាន់តែច្រើនបន្តចូលមកប្រទេសបង់ក្លាដែស ដូចយើងអ៊ីចឹងគឺយើងរស់នៅទីនេះ។ ដូច្នេះអាចមានបញ្ហាលើចំនួនប្រជាជន និងតម្លៃម្ហូបអាហារ ហើយរបស់របរសំខាន់ៗផ្សេងទៀត កំពុងឡើងថ្លៃពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ»។
ប្រភពព័ត៌មានពីអង្គការមួយដែលសុំមិនបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណបានប្រាប់ VOA ថា បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបានបើកភ្លើងខៀវឲ្យមានការជួយដល់ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាក៏ដោយ ការធ្វើដូច្នេះធ្វើឲ្យមានការលំបាកសម្រាប់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឲ្យជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាច្រើនត្រូវបានបោះបង់ចោលដោយគ្មានទទួលបានជំនួយចាំបាច់»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែសបានស្នើឲ្យមានការប្តូរទីតាំងសម្រាប់ក្រុមអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាទៅកាន់កោះ Thengar Char ដែលនៅដាច់ស្រយាលនិងងាយរងផលប៉ះពាល់ដោយសារទឹកជំនន់ ក្នុងឈូងសមុទ្របេងហ្គាល់ (Bengal) ប៉ុន្តែគំនិតនេះបានធ្វើឲ្យមានការថ្កោលទោសជាច្រើនពីសំណាក់ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
VOA បានស្នើសុំយោបល់ឆ្លើយតបពីរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែសំណើនោះត្រូវមិនត្រូវបានឆ្លើយតបឡើយ។
ប៉ុន្តែនៅកម្រិតមូលដ្ឋានវិញ លោក Kazi Abdul Rahman អនុប្រធានមន្ត្រីបេសកកម្មសម្រាប់ស្រុក Cox's Bazar បាននិយាយពីការបន្តមានវត្តមានរបស់ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាការព្រួយបារម្ភ ដោយលើកឡើងថា ពួកគេនឹង «រង់ចាំសេចក្តីសម្រេចមួយ» ពាក់ព័ន្ធនឹងកោះ Thengar Char។
គួរតែនៅឲ្យឆ្ងាយ
មនុស្សមួយចំនួនបន្តរង់ចាំពីព្រោះពួកគេត្រូវតែធ្វើដូច្នោះ។ ប៉ុន្តែមានអ្នកខ្លះក៏សម្រេចចិត្តមិនវិលត្រឡប់ទៅវិញដែរ។
ដោយមានវត្តមានរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល មនុស្សមួយចំនួនមានលទ្ធភាពទទួលបានជំនួយដូចជាការថែទាំសុខភាពដែលពួកគេមិនទទួលបានទេនៅឯស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេ ទោះបីជាមនុស្សមួយចំនួនធំកំពុងរស់នៅដោយញាំអាហារតែមួយប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។
អ្នកស្រី Rashida Begum ត្រូវបានបំបែកចេញពីកូនស្រីរបស់អ្នកស្រីឈ្មោះ Senuara ក្នុងពេលមានការវាយឆ្មក់ដោយកងយោធាទៅលើភូមិរបស់អ្នកស្រីក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ អ្នកស្រីមានការភ័យខ្លាចថា កូនស្រីអ្នកស្រីកំពុងស្ថិតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃក្រុមទាហាន។
អ្នកស្រីបានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «តើនាងស្លាប់ឬរស់នោះ ខ្ញុំមិនដឹងទេ»។
ប៉ុន្តែនៅស្របពេលដែលអ្នកស្រីស្វះស្វែងរកព័ត៌មានអំពីកូនស្រីដោយសាកសួរអ្នកដែលទើបមកដល់ថ្មីៗនោះ គំនិតដែលគិតថា អ្នកស្រីត្រូវត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញនេះ បានធ្វើឲ្យអ្នកស្រីហាក់ពោរពេញទៅដោយភាពភ័យខ្លាច។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «មិនមានសន្តិភាពទេនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយសន្តិភាពនឹងមិនកើតមានឡើយ។ ខ្ញុំនឹងមិនត្រឡប់ទៅមីយ៉ាន់ម៉ាវិញទេ បើទោះជាមានសន្តិភាពក៏ដោយ។ នៅទីនោះខ្ញុំដេកមិនលក់ទេពេលយប់ឡើង។ នៅទីនេះ ទោះជាខ្ញុំមានការស្រេកឃ្លានក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំអាចដេកលក់ដោយសន្តិភាព»៕
ប្រែសម្រួលដោយ នៀម ឆេង
