វ៉ាស៊ីនតោន៖ ជីវៈប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកម៉ាក ថ្វេន (Mark Twain) គឺជាសៀវភៅទីមួយនៃសៀវភៅចំនួនបីភាគ ដែលជាកិច្ចការចុងក្រោយបង្អស់របស់អ្នកនិពន្ធសាម៉ូអែល ក្លេមែនស៍ (Samuel Clemens) ដែលជាឈ្មោះដើមរបស់លោក ម៉ាក ថ្វេន។ នេះគឺជាលើកទីមួយ ដែលការងារចុងក្រោយរបស់លោក ម៉ាក ថ្វេន ដែលបានសរសេរសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា Huckleberry Finn , Tom Sawyer និង The Prince and the Pauper ត្រូវបានបោះពុម្ពទាំងស្រុង។
លោក រ៉ូបឺត ហឺសត៍ (Robert Hirst) គឺជាអ្នកថែរក្សាឯកសារនិពន្ធទាំងឡាយរបស់លោក ម៉ាក ថ្វេន នៅឯសាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វរញ៉ា ប៊គ្លី (The University of California Berkley) ជាទីដែលប្រវត្តិរបស់លោក ម៉ាក ថ្វេន ត្រូវបានរក្សាទុកតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៩។ លោកថ្លែងថា៖
«ហើយវាពិតជាមិនទាន់បានបោះពុម្ព។ គាត់បាននិយាយយ៉ាងជាក់លាក់ថា គាត់មិនចង់បោះពុម្ពវាទាំងស្រុងទេ រហូតដល់មួយរយឆ្នាំបន្ទាប់ពីគាត់ស្លាប់»។
លោក ហឺសត៍ និយាយថា អ្នកនិពន្ធចង់ឲ្យសេរីភាពក្លាយជាសច្ចៈភាព និងភាពស្មោះត្រង់ស្របនឹងគំនិតរបស់លោក។ លោកបន្តថា៖
«ម៉ាក ថ្វេន មានចិត្តទន់។ គាត់ចូលចិត្តនិយាយភាសាកាចៗ ហើយគាត់ប្រសប់និយាយភាសាកាចៗ ប៉ុន្តែគាត់ពិតជាមិនចង់ធ្វើឲ្យអ្នកណាម្នាក់មានអារម្មណ៍ឈឺចាប់នោះទេ។ ហើយគាត់ខ្លួនឯងមិនចង់ឲ្យអ្នកផងគេចពីគាត់ដោយសារតែគំនិតដ៏វិសាមញ្ញរបស់គាត់នោះទេ»។
ដូចជាទស្សនៈរបស់លោកអំពីទាហានអាមេរិកដែលច្បាំងនៅហ្វីលីពិនក្នុងសង្រ្គាមរវាងអាមេរិក និងអេស្ប៉ាញ ក្នុងឆ្នាំ១៨៩៨ ដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថា បានសម្លាប់បុរស ស្ត្រី និងក្មេងៗជនជាតិដើមប្រមាណ៦០០នាក់ ជាពិសេសអ្នកដែលគ្មានលទ្ធភាពការពារខ្លួន ដែលបានមកប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមាត់ភ្នំភ្លើងអសកម្មមួយ។ នេះជាកម្រងដកស្រង់មួយពីសៀវភៅរបស់លោក ថ្វេន៖
«ឧត្តមសេនីយ៍ វូដ (General Woods) មានវត្តមាន ហើយកំពុងសម្លឹងមើល។ បញ្ជារបស់គាត់គឺសម្លាប់ ឬចាប់ខ្លួនមនុស្សសាហាវៗទាំងនោះ។ ជាក់ស្តែង កងយោធារបស់យើងបានពិចារណាឃើញថា បទបញ្ជាអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេសម្លាប់ ឬចាប់ខ្លួន អាស្រ័យទៅលើចំណូលចិត្ត ហើយចំណូលចិត្តរបស់ពួកគេនៅដូចដើម មិនប្តូរអស់រយៈពេល៨ឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងជួរកងទ័ពរបស់យើងនៅទីនោះ ដែលនោះគឺជាចំណូលចិត្តនៃឃាតករកាន់សាសនាគ្រឹស្ត»។
លោកហឺសត៍ថ្លែងថា៖
«នៅពេលលោកចាប់ផ្តើមរិះគន់អាកប្បកិរិយាចក្រពត្តិរបស់យើងនៅហ្វីលីពិន វាបានបង្ហាញយើងនូវការពិត។ យើងបានមើលឃើញអាកប្បកិរិយាចក្រពត្តិមួយចំនួននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់យើង ដែលមានលក្ខណៈមិនខុសគ្នាប៉ុន្មានទេ។ មានរឿងរ៉ាវគ្រប់បែបយ៉ាងនៅទីនេះ ដែលយើងចាប់អារម្មណ៍ក្នុងនាមជាប្រទេសជឿនលឿនមួយ។ លោកគឺជាមនុស្សម្នាក់ដែលសម្លឹងមើលទៅមុខ។ លោកមិនសម្លឹងថយក្រោយទេ»។
ហឺសត៍ និយាយថា សូម្បីតែទម្រង់នៃប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ម៉ាក ថ្វេន ក៏ប្រកបដោយភាពឆ្នៃប្រឌិតដែរ ដែលជាការតាំងចិត្តមួយឈុត ដែលគាត់ចាប់ផ្តើមសរសេរអំពីរឿងរ៉ាវទាំងឡាយណាដែលគាត់ចូលចិត្ត នៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៦ នៅពេលគាត់មានអាយុ៧០ឆ្នាំ។ លោក ហឺសត៍បន្តថា៖
«គាត់គឺជាមនុស្សមិនរងការគាបសង្កត់អ្វីទេ ដែលគាត់ពិតជាអាចនិយាយអំពីអ្វី ដែលគាត់ចង់និយាយ ហើយនៅពេលគាត់បាត់បង់ចំណាប់អារម្មណ៍រហូតដល់កម្រិតទាបបំផុត គាត់នឹងប្តូរទៅអ្វីមួយផ្សេងទៀត»។
ដោយសារសៀវភៅនេះមិនត្រូវបានសរសេរតាមលំដាប់លំដោយនៃកាលប្បវត្តិ អ្នកអានអាចចាប់ផ្តើមមើលចំណុចណាមួយក៏បាន ហើយសិក្សាបន្ថែមអំពីមនុស្សដែលជាអ្នកផ្តល់ការជំរុញទឹកចិត្តដល់តួអង្គល្បីល្បាញរបស់គាត់ ឬជ្រើសរើសរឿងមួយអំពីការកើតជំងឺកញ្រ្ចិលកាលនៅវ័យក្មេង ឬការជួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតី ហ្គ្រូវ័រ គ្លីវលែនដ៍ (Grover Cleveland) ឬ ហិឡិន ខិល័រ (Helen Keller)។ ជាទូទៅ លោក ថ្វេន បានបង្ហាញពីភាពកំប្លុកកំប្លែងរបស់គាត់។ នេះជាកម្រងដកស្រង់មួយពីសៀវភៅរបស់លោក ថ្វេន៖
«សំឡេងដំបូងរបស់ខ្ញុំគឺមិនពិតទេ ដោយខ្ញុំធ្វើដូចជាមានម្ជុលមួយចាក់ខ្ញុំ តែតាមពិត មិនមានទេ។ ខ្ញុំចូលចិត្តរបៀបនេះចាប់តាំងពីពេលនោះមក ជួនកាលធ្វើបែបនេះដើម្បីកំសាន្ត តែធម្មតាសម្រាប់រកចំណូល»។
លោក ហឺសត៍ ថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំគិតថា សំខាន់គឺភាពកំប្លែងនេះហើយដែលធ្វើឲ្យយើងត្រឡប់មកអានវិញ។ វាជាសៀវភៅធ្វើឲ្យអ្នករីករាយនឹងអាន ពីព្រោះអ្នកមិនអាចស្មានបានថា នៅពេលណាគាត់នឹងនិយាយអំពីអ្វីមួយ ដែលគួរឲ្យអស់សំណើចនោះ»។
លោក ម៉ាក ថ្វេន បានបន្តការសរសេររបស់គាត់អស់រយៈពេលបីឆ្នាំកន្លះ។ លោក ហឺសត៍ និយាយថា គាត់បានបញ្ចប់ការសរសេររបស់គាត់ នៅពេលកូនស្រីរបស់គាត់ឈ្មោះ ជីន (Jean) ស្លាប់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៩។ លោក ហឺសត៍ ថ្លែងថា៖
«នាងមានជំងឺឆ្កួតជ្រូក។ នាងទើបតែត្រឡប់មកពីស្ថាប័នមួយដែលនាងបានស្នាក់នៅ ហើយនាងបានរៀបចំបុណ្យណូអែលឲ្យគាត់។ នាងបានរៀបចំអ្វីៗចប់សព្វគ្រប់សម្រាប់គាត់។ នាងស្លាប់នៅក្នុងអាងងូតទឹក មួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបុណ្យណូអែល។ គាត់បានសរសេរអំពីនាងនៅថ្ងៃនោះ ហើយគាត់សរសេរថា នេះគឺជាផ្នែកចុងក្រោយនៃជីវៈប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់»។
លោក ម៉ាក ថ្វេន ស្លាប់នៅខែមេសាឆ្នាំបន្ទាប់។ គាត់បានមើលឃើញជីវប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ថា ជាវិធីមួយក្នុងការរកចំណូលសម្រាប់កូនស្រីរបស់គាត់បន្ទាប់ពីគាត់ស្លាប់ទៅ ដោយគាត់បារម្ភថា ការងារនិពន្ធរបស់គាត់អាចនឹងផុតអាយុកាលនៃកម្មសិទ្ធិបញ្ញាក្នុងពេលដ៏ឆាប់។ ទោះបីជាគាត់មានវិប្បដិសារីក្នុងការពន្យាពេលការបោះពុម្ពផ្សាយរហូតដល់មួយសតវត្សរ៍ បន្ទាប់ពីគាត់ស្លាប់ក្តី លោក ហឺសត៍ និយាយថា អ្នកនិពន្ធរូបនេះពិតជាបានបញ្ចេញផ្នែកខ្លះនៃជីវប្រវត្តិ កាលពីគាត់នៅរស់។ លោក ហឺសត៍ ថ្លែងថា៖
«គាត់បានដឹងយ៉ាងច្បាស់ ហើយអ្នកបោះពុម្ពសៀវភៅរបស់គាត់ក៏ដឹងដែរ។ នៅពេលនោះ ប្រសិនបើអ្នកនិយាយថា នេះគឺជាផ្នែកតូចមួយនៃជីវប្រវត្តិ។ ប៉ុន្តែអ្នកមិនអាចអានសៀវភៅជីវៈប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួននេះ រហូតដល់លោក ម៉ាក ថ្វេន ស្លាប់។ អ្នកទាំងពីរបានដឹងថា សៀវភៅប្រវត្តិនេះនឹងទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍របស់មនុស្ស ហើយខ្ញុំគិតថា នឹងមិនមានសំណួរអ្វីផ្សេងទៀតនោះទេ»។
ភាគទីមួយនៃសៀវភៅដែលមានបីភាគ ឥឡូវនេះត្រូវបានបោះពុម្ពលើកទី៦។ លោក ហឺសត៍ និយាយថា សៀវភៅជីវៈប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួននេះមិនបង្ហាញអ្វីថ្មីអំពីលោក ថ្វេន ទេ ប៉ុន្តែ វាគឺជាវិធីដ៏ល្អមួយក្នុងការសន្ទនាជាមួយអ្នកនិពន្ធដែលជាទីស្រឡាញ់បំផុតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក។ លោក ហឺសត៍ មានប្រសាសន៍ថា៖
«ជាការពិតណាស់ អ្នកមិននិយាយអ្វីទេ ប៉ុន្តែ ពួកយើងភាគច្រើនរីករាយដោយគ្រាន់តែបានស្តាប់»៕៚
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី