សក់ល្បាយអាចម៍ខ្លា ស្ថិតក្នុងវ័យ៥៤ឆ្នាំ លោកស៊ុត សុផលកំពុងត្រៀមខ្លួនចេញពីផ្ទះដើម្បីជូនភ្ញៀវទេសចរណ៍មួយក្រុមមានគ្នា៦នាក់ទៅកំសាន្តលេងនៅក្នុងតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិថ្មរូងស្ថិតក្នុងភូមិព្រៃប្រសិទ្ធិ ឃុំអូរបាក់រទេះ ស្រុកកំពង់សីលា ចម្ងាយប្រមាណ១០០គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តព្រះសីហនុ។ លោកស៊ុត សុផល បានធ្វើជាអ្នកដឹកនាំភ្ញៀវទេសចរណ៍នេះតាំងពីឆ្នាំ២០០៧មកម៉្លេះ។
ប៉ុន្តែ មុនពេលនោះ លោកសុផល ដែលមានមាឌតូចល្អិត សម្បុរខ្មៅស្រអែមបានប្រកបមុខរបរជាសំខាន់គឺដើរបរបាញ់សត្វព្រៃនិងកាប់ឈើនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញភាគនីរតីនៃប្រទេសកម្ពុជានេះ។ បុរសដែលមានធ្មេញមុខពីរធំៗដូចធ្មេញទន្សាយរូបនេះ បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា លោកបានចាប់ផ្តើមអាជីពជាអ្នកបរបាញ់សត្វព្រៃនិងកាប់ឈើនេះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤មក។
«កាលជំនាន់នោះអត់មានមន្ត្រីណាឬក៏អ្នកណាទេ គឺថា របស់អ្វីឱ្យតែនៅក្នុងព្រៃយើងអាចបាញ់យកមកតាមអំពើចិត្តរបស់យើងកាលជំនាន់នោះ។ អាវុធនៅតំបន់នេះគឺមានគ្រប់ផ្ទះ សម្រាប់ការពារផ្ទះឬយកអាវុធហ្នឹងធ្វើរបរអាជីវកម្មមួយគឺ បរបាញ់សត្វដាក់អន្ទាក់ ហើយបើអត់ទេ ក៏យើងដើរកាប់ឈើមានតម្លៃយកមកលក់ឱ្យឈ្មួញអញ្ចឹងទៅ មួយដើម៥ពាន់១០ដើម៥ម៉ឺនអីអញ្ចឹងទៅ យើងអាចរស់បាន»។
នៅក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០និង១៩៩០ ព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញនេះត្រូវរងការកាប់បំផ្លាញនិងបរបាញ់យ៉ាងអាណាធិបតេយ្យដែលធ្វើឱ្យព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃមួយភាគធំត្រូវវិនាសនិងរងការគម្រាមកំហែង។
តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញនេះគ្របដណ្តប់ដោយព្រៃទំហំជាង២លានហិកតា លាតសន្ធឹងពីខេត្តព្រះសីហនុ កោះកុង កំពង់ស្ពឺរហូតដល់ខេត្តពោធិសាត់។ តំបន់នេះត្រូវបានចាត់ទុកជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយជីវចម្រុះ រួមមានរុក្ខជាតិជាច្រើនប្រភេទនិងសត្វព្រៃដែលកម្រនិងជិតផុតពូជនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី ដូចជាសត្វដំរី ខ្លានិងក្រពើភ្នំជាដើម។
ប្រជាជនដែលរស់នៅតាមជាយព្រៃក្នុងតំបន់ភ្នំនេះ ពឹងអាស្រ័យជាសំខាន់ទៅលើការធ្វើស្រែចម្ការនិងទៅលើការរុករកអនុផលព្រៃឈើ ការដាក់អន្ទាក់និងការបរបាញ់សត្វព្រៃ។
នៅអំឡុងពេលនោះ លោកស៊ុត សុផល ក្រៅពីមានកាំភ្លើងCKCមួយដើមដែលលោកបានទិញពីទាហានម្នាក់ក្នុងតម្លៃ១៥ម៉ឺនរៀលហើយនោះ លោកក៏បានរៀនជំនាញដាក់អន្ទាក់បន្ថែមទៀតពីមិត្តភក្តិម្នាក់ដែលស្ទាត់ជំនាញខាងដាក់អន្ទាក់សត្វព្រៃ។
«ទៅជាមួយគេអញ្ចឹងទៅ ធ្វើជាកូនដៃគេ។ គេឱ្យរែកសត្វមក។ ក្នុងមួយថ្ងៃគេបានសត្វពីរបីអញ្ចឹងទៅ យើងរែកមួយមក គេរែកមួយមក ហើយខ្ញុំកាលណោះចង់បានតែតម្រិះនិងចង់បានតែមួយហូប ទេ។ ជួយគាត់បានមួយឆ្នាំ។ ដល់ហើយគាត់ថា អ្ហែងអាចដាក់ក្បែរអញទៅ បានជាគ្នា។ ខ្ញុំក៏បានដាក់ទៅក៏ចេះតែជាប់ទៅ»។
ការប្រមាញ់សត្វព្រៃច្រើនធ្វើនៅពេលយប់។
លោក សុផលបានរំឭកឡើងវិញថា នៅក្នុងរយៈពេល១៣ឆ្នាំនៃការប្រកបរបរជាព្រានព្រៃនោះ លោកបានបរបាញ់និងដាក់អន្ទាក់សត្វព្រៃបានមួយក្បាល ឬពីរក្បាលជាធម្យមក្នុងមួយយប់ដែលអាចរកចំណូលបានប្រមាណ១លានរៀលក្នុងមួយខែឬស្មើនឹង៤០០ដុល្លារអាមេរិកនៅពេលនោះ។ ចំណូលនេះបានជួយទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសាររបស់លោកបានដោយមិនចាំបាច់ធ្វើស្រែចម្ការ។ សត្វព្រៃដែលលោកសុផលប្រមាញ់បាន រួមមានប្រើស ក្តាន់ជ្រូកព្រៃ ខ្ទីង គោព្រៃ ពពែភ្នំ និងឈ្លូសជាដើម។
បច្ចុប្បន្នជាឪពុកនៃកូន៥នាក់ អតីតព្រានព្រៃរូបនេះ បានអះអាងបន្តថា លោកបានសម្រេចចិត្តប្រកបរបរជាអ្នកប្រមាញ់នៅពេលនោះ ដោយសារតែលោកគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។
«មុខរបរជាអ្នកបរបាញ់គឺថា ជាមុខរបរអ្នកផ្សងព្រេង ហើយក៏នឹកឃើញថា កាលនោះ បើមិនយក អាហ្នឹងធ្វើជាអាជីព យើងមិនដឹងចាប់អ្វីបានទេជំនាន់នោះ។ យើងអត់មានដើមមានតែអានេះយើងអាចឆក់កណ្តៀត ខ្ចីលុយគេតិចតួច ទិញរបស់ហ្នឹងយកមកប្រើប្រាស់ ដូចជាខ្សែអន្ទាក់អីហ្នឹង។ យើងខ្ចីគេ១០ម៉ឺនមក យើងដាក់បានសត្វ។ យើងយកទៅលក់ឱ្យគេ»។
ប៉ុន្តែរបរបាញ់សត្វព្រៃនិងកាប់ព្រៃឈើដោយខុសច្បាប់នេះមិនអាចស្ថិតស្ថិរយូរអង្វែងបានទេ ដោយសារតែមានការបង្រ្កាបជាញឹកញយពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។
ដោយខ្លាចមានទោសទណ្ឌនិងអំពើបាបច្រើនថែមទៀតក្នុងការសម្លាប់ជីវិតសត្វព្រៃដែលប្រាថ្នាចង់រស់ ដូចជាមនុស្សដែរនោះ លោកស៊ុត សុផល ក៏បានចាប់ផ្តើមដកខ្លួនចេញពីរបរបរបាញ់នេះបន្តិចម្តងៗ ហើយក៏បានចាប់ផ្តើមរានដីព្រៃដើម្បីប្រកបរបរធ្វើកសិកម្មជំនួសវិញក្នុងឆ្នាំ២០០៧ បន្ទាប់ពីមានការចុះអប់រំនិងជួយឧបត្ថម្ភជាគ្រាប់ពូជនិងបច្ចេកទេសដាំដុះពីអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃមួយឈ្មោះថា Fauna & Flora International ឬFFI។
គួបផ្សំនឹងការធ្វើស្រែ លោក ស៊ុត សុផល បច្ចុប្បន្នក៏ធ្វើចម្ការដាំដំណាំ ដូចជាឪឡឹក ត្រសក់ ល្ពៅនិងដំឡូងមី ជាដើមហើយក៏បានធ្វើជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តការពារនិងអភិរក្សសត្វព្រៃជាមួយអង្គការFFIនៅក្នុងតំបន់នេះផងដែរ។
«នៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ ខ្ញុំការពារអាយុជីវិតរបស់វានៅតំបន់នេះមិនឱ្យព្រានណាមកបាញ់បានទេ ខ្ញុំប្រាប់ដំណឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃរាល់ខែហ្នឹង ឱ្យតែឮថា វាមកហើយ ហើយមានព្រានមានអីគេតាមអញ្ចឹង ខ្ញុំផ្តល់ដំណឹងឱ្យខាងលើមកជួយស្រាវជ្រាវរឿងហ្នឹង»។
ក្រៅពីកិច្ចការស្រែចម្ការ លោក សុផលក៏ធ្វើជាអ្នកនាំភ្ញៀវទេសចរណ៍ដើរកំសាន្តមើលព្រៃភ្នំនៅតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិថ្មរូង ហើយគ្រួសាររបស់លោកក៏បើកតូបសម្រាកលំហែកាយនិងលក់ដូរចំណីអាហារដើម្បីបម្រើជូនភ្ញៀវទេសចរណ៍នៅក្នុងតំបន់នេះផងដែរ។
លោកសុផល មានប្រសាសន៍ថា លោកសប្បាយចិត្តនឹងមុខរបរថ្មីរបស់លោកនេះណាស់ ដោយសារវាមិនត្រឹមតែបានអាចជួយផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសាររបស់លោកបានគ្រប់គ្រាន់ប៉ុណ្ណោះទេវាថែមទាំងធ្វើឱ្យលោករស់នៅបានស្រួល ដោយមិនចាំបាច់ភ័យខ្លាចចំពោះបាបកម្មនិងការប្រឈមមុខជាមួយនឹងច្បាប់ចំពោះបទល្មើសព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃទៀតផង។
ប៉ុន្តែអតីតព្រានព្រៃនិងអ្នកកាប់ឈើរូបនេះមានប្រសាសន៍បន្តថា អ្នកប្រមាញ់សត្វព្រៃនិងអ្នកកាប់ព្រៃឈើមួយចំនួនទៀត បច្ចុប្បន្ននៅមិនទាន់បោះបង់មុខរបរចាស់នេះនៅឡើយទេ ដូច្នេះ លោកដាស់តឿនថា ពួកគេគួរតែគិតគូរផ្លាស់ប្តូរមកចាប់យករបរកសិកម្មឬធ្វើជាអ្នកនាំភ្ញៀវ ដូចរូបលោកវិញដើម្បីរក្សាសម្បត្តិធម្មជាតិ ដូចជាសត្វព្រៃនិងព្រៃឈើនេះឱ្យនៅគង់វង្សយូរអង្វែងសម្រាប់ទុកជាកេរ្តិ៍មរតកដល់កូនចៅខ្មែរជំនាន់ក្រោយទៀត។
