រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោកវ៉ាង យី (Wang Yi) បានចាប់ផ្តើមដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់លោកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា ដោយបានជួបពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាលោក សុខ ចិន្តាសោភា និងមន្ត្រីសំខាន់ដទៃទៀតលើបញ្ហាជាច្រើន ទាក់ទិនការពង្រឹងទំនាក់ទំនងក្នុងការកសាង «សហគមន៍វាសនារួម» សេដ្ឋកិច្ច និងបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
ប្រមុខការទូតចិន បានមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់ពីលោកបានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់លោកនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និង Papua New Guinea ទីដែលលោកបានលើកឡើងពីការបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសំខាន់ៗដូចជា សេដ្ឋកិច្ច កិច្ចការការពារសន្តិសុខក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងជំនួយសម្រាប់កិច្ចការសង្គ្រោះគ្រោះមហន្តរាយ។ លោកលើកឡើងក្នុងប្រទេសPapua New Guinea ថា ប្រទេសចិន និងប្រទេសតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកគួរតែជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយក្នុងស្រុក។ នេះបើតាមបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយ ABC របស់អូស្រ្តាលី និងទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា លោក វ៉ាង យី និងលោក សុខ ចិន្តាសោភា បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរីកចម្រើនខ្លាំងក្លាលើគ្រប់វិស័យនៅក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងការកសាងសហគមន៍មានវាសនារួមកម្ពុជា-ចិន ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ កម្រិតខ្ពស់ និងស្តង់ដារខ្ពស់។
ភាគីទាំងពីរឱ្យដឹងអំពីការបន្តជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្បូងពេជ្រ ការផ្លាស់ប្ដូររវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានៃ «ច្រករបៀងឧស្សាហកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា» និង «ច្រករបៀងមច្ឆា និងអង្ករ» ហើយក៏បានពិភាក្សាលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ថាមពល សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម។ ប្រមុខការទូតទាំងពីរក៏បានផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈគ្នាលើបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដែលជាកង្វល់រួមផងដែរ។ នេះបើតាមក្រសួងការបរទសកម្ពុជា។
ក្រៅពីជំនួបនេះ លោក វ៉ាង បានបន្តជួបជាមួយមន្ត្រីកម្ពុជាផ្សេងទៀត មុនលោកចូលជួបសម្តែងការគួរសម ជាមួយប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ហ៊ុន សែន ដែលលាលែងពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រោយកាន់អំណាចបាន ៣៨ ឆ្នាំ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោកហ៊ុន ម៉ាណែត។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី មិនផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមជុំវិញជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោកវ៉ាង និងលោក សុខ ចិន្តាសោភា។
វីអូអេក៏មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា តាមសារអេឡិកត្រូនិចអ៊ីមែលបាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃចន្ទនេះ។
ប៉ុន្តែបើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋចិន Xinhua រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី បានថ្លែងថា ប្រទេសចិនមានឆន្ទៈដើម្បីធ្វើការជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ជំរុញការអភិវឌ្ឍឱ្យមានកាន់តែច្រើនថែមទៀតនៅក្នុងការកសាងសហគមន៍កម្ពុជាចិនជាមួយនឹងវាសនារួម។
បើតាមការចុះផ្សាយរបស់ Xinhua នាថ្ងៃចន្ទនេះ លោកវ៉ាងបានលើកឡើងទៀតថា ប្រទេសចិនមានឆន្ទៈនឹងធ្វើការជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីបង្កើនសកម្មភាពរួមជាលក្ខណៈយុទ្ធសាស្ត្រ និងជំរុញឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវកិច្ចសហការក្នុងវិស័យធំៗចំនួន ៦ ដូចជានយោបាយ ការកសាងសមត្ថភាព កសិកម្ម ថាមពល សន្តិសុខ និងការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជន និងប្រជាជន។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក Wang Yi និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពិភាក្សាគ្នាក្នុងជំនួបមួយ នៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ (AKP via AP)
លោក សុខ ចិន្តាសោ បានថ្លែងថា កម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់គោលនយោបាយចិនតែមួយ ហើយប្តេជ្ញាពង្រីកបន្ថែមកិច្ចសហការមិត្តភាពជាមួយប្រទេសចិន។ លោកក៏ថា កម្ពុជាក៏សម្លឹងមើលគម្រោងកិច្ចសហការបន្ថែមទៀតជាមួយប្រទេសចិន ហើយស្វាគមន៍ឱ្យមានក្រុមហ៊ុនចិនកាន់តែច្រើនមករកស៊ីនៅប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិលោក សេង វណ្ណលី ប្រាប់វីអូអេថា ការលើកឡើងរបស់ប្រមុខការទូតចិនក្នុងការកសាង «សហគមន៍វាសនារួម» គឺជាគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ចិនក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្តាប្រទេសនានា។
លោកបន្ថែមថា រាល់ពេលដែលប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំចិនមានដំណើរទស្សនកិច្ចនៅបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺជាញឹកញាប់មិនរំលងប្រទេសកម្ពុជាឡើយ ដែលជាការបង្ហាញពីមិត្តភាពដែកថែបរវាងប្រទេសទាំងពីរ ពោលគឺមិត្តភាពដែលមានភាពស្និទ្ធស្នាលខ្លាំងជាងគេ បើមើលទៅលើទំនាក់ទំនងការបរទេសរបស់ប្រទេសឯទៀតនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «គាត់ [ចិន] ចង់កសាងសមាគមជោគវាសនារួមទូទាំងពិភពលោក ក៏ប៉ុន្តែកម្រិតនៃទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសដទៃ ដោយប្រទេសខ្លះនៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ។ ដោយឡែកទំនាក់ទំនងរបស់ចិន និងកម្ពុជាហ្នឹងវាស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតមិត្តដែកថែប អ៊ីចឹងហើយបានរាល់ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្សេងៗហ្នឹងគឺតែងតែមានជំនួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំច្រើន ហើយតែងតែមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំរវាងប្រទេសទាំងពីរជាញឹកញាប់»។
អ្នកស្រាវជ្រាវរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក លឹម ឆាយ ប្រាប់វីអូអេថា ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់លោកវ៉ាង នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិកភាគខាងត្បូង គឺប្រទេសចិនចង់បញ្ជាក់ពីសារការទូតថ្មីរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ថ្មីៗមួយចំនួនដែលបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉េកាំងកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២៣ និងដើមឆ្នាំ ២០២៤។
បើតាមអ្នកជំនាញខាងកិច្ចការអាស៊ីអាគ្នេយ៍រូបនេះ ចិនចង់បញ្ជាក់សាជាថ្មីពាក់ព័ន្ធនឹងវោហារសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ពាក្យស្លោកនយោបាយ ព្រមទាំងពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនជាមួយភាគីកម្ពុជា ជាពិសេសគោលគំនិតរបស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក Xi Jinping ក្នុងការកសាង «សហគមន៍វាសនារួម»នេះ។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោក វ៉ាង យី កើតឡើងនៅក្រោយពេល មានការអត្ថាធិប្បាយខ្លះៗផងដែរពីសហរដ្ឋអាមេរិកអំពីតម្លាភាពរបស់គម្រោងនាវាចរណ៍«ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ» ដែលជាគម្រោងមានតម្លៃប្រមាណជា ១៧០០ លានដុល្លារអាមេរិក។ គម្រោងនេះជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងក្រវាត់ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម (Belt and Road Initiative ឬBRI) របស់រដ្ឋាភិបាលចិន ហើយក៏កំពុងត្រូវបានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិមួយចំនួនរាយការណ៍ថា វាអាចបង្កជាក្តីបារម្ភដល់ប្រទេសវៀតណាម។
កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៤ កាសែត The Straits Times ដែលមានស្នាក់ការនៅប្រទេសសិង្ហបុរី បានចុះផ្សាយសេចក្តីរាយការណ៍មួយជាមួយនឹងការវិភាគថា គម្រោងដ៏ធំមួយនេះអាចជាច្រកដ៏មានសក្តានុពលសម្រាប់យោធាចិន។
បន្ថែមលើរឿងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោនេះ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវកិច្ចការសន្តិសុខនៅដែនសមុទ្រ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅបន្តឃ្លាំមើល សកម្មភាពនាវាចរណ៍កប៉ាល់កងទ័ពចិននៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា។
យ៉ាងណាមិញ គេមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេថា បញ្ហានៃគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ និងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម អាចនឹងស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកវ៉ាង យី ឬយ៉ាងណាទេ។
ក្រោយជំនួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជាលោក សុខ ចិន្តាសោភា ប្រមុខការទូតចិន ត្រូវគេរំពឹងថានឹងចូលបង្គំគាល់ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្តេចនរោត្តម សីហមុនី នៅព្រះបរមរាជវាំង និងចូលជួបសម្តែងការគួរសមដាច់ដោយឡែកជាមួយប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោកហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃចន្ទនេះ៕