ប្រទេសវៀតណាមបានតវ៉ាអំពីអ្វីដែលខ្លួននិយាយថាជាការរំលោភដោយប្រទេសចិនទៅលើអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន ក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ជូននាវាមន្ទីរពេទ្យមួយគ្រឿងនៃកងទ័ពជើងទឹកទៅកាន់ប្រជុំកោះ Paracels ដែលជាប្រជុំកោះផ្កាថ្មតូចៗនិងតំបន់មានថ្មប៉ប្រះទឹកក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលឥឡូវនេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយដោយប្រទេសចិន ប៉ុន្តែត្រូវទាមទារដោយវៀតណាមនិងកោះតៃវ៉ាន់ផងដែរ។ ទូរទស្សន៍កណ្តាលនៃប្រទេសចិនបានរាយការណ៍ដំបូងអំពីរឿងនេះកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា។
លោក Doan Khac Viet អ្នកនាំពាក្យរងនៃក្រសួងការបរទេសវៀតណាមបាននិយាយថាប្រទេសលោកជំទាស់នឹងវត្តមានកប៉ាល់មន្ទីពេទ្យរបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភាលោកបានឆ្លើយតបនឹងសំណួរមួយពីកាសែត Tuoi Tre ឬដែលមានន័យថា «យុវជន» អំពីនាវាមន្ទីរពេទ្យឈ្មោះ Youai ត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់ប្រជុំកោះនេះដែលត្រូវស្គាល់ជាភាសាវៀតណាមថា Hoang Sa។
លោក Viet បានគូសបញ្ជាក់ថា«វៀតណាមប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសវៀតណាមលើប្រជុំកោះ Hoang Sa»។
នាវាមន្ទីរពេទ្យឈ្មោះ Youai ស្ថិតក្រោមបញ្ជាការនៃបញ្ជាការដ្ឋានភាគខាងត្បូងនៃកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន។ បើតាមរបាយការណ៍មួយក្នុងកាសែត Global Times ដោយនិយាយយោងដល់ទូរទស្សន៍កណ្តាលនៃប្រទេសចិន កប៉ាល់នេះបើកជុំវិញប្រជុំកោះ Paracels មានចម្ងាយប្រមាណ១ពាន់គ.ម.ហើយបានឈប់នៅកោះខ្លះដើម្បីផ្តល់សេវាសុខភាពនិងព្យាបាលទាហានចិន។
សារព័ត៌មានតាមអ៊ិនធើណិត VnExpress បានរាយការណ៍ថា លោក Viet បាននិយាយថាប្រទេសវៀតណាម«ប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលរារាំងនិងរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព សិទ្ធិអធិបតេយ្យនិងយុត្តាធិការ»របស់វៀតណាមលើប្រជុំកោះ Paracels តាមរយៈអនុសញ្ញាអ.ស.ប.អំពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២។
វីអូអេបានទាក់ទងជាមួយក្រសួងការបរទេសចិននិងស្ថានទូតចិននៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយ ប៉ុន្តែមិនបានទទួលការឆ្លើយតបនៅពេលផ្សាយអត្ថបទនេះ។
លោក Raymond Powell ជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅមជ្ឈមណ្ឌល Gordian Knot ខាងនវានុវត្តន៍សន្តិសុខជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យ Stanford។ លោកបាននិយាយប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីម៉ែលថា«ការណ៍នេះហាក់ដូចជាការជំទាស់ជាទម្រង់ដោយវៀតណាម ដោយមានបំណងឆ្លើយតបនឹងសេចក្តីប្រកាសសាធារណៈរបស់ចិនអំពីការធ្វើដំណើរនៃនាវាមន្ទីរពេទ្យនេះ ហើយដូច្នេះបន្តការទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយអំពីអធិបតេយ្យភាពលើប្រជុំកោះ Paracel»។
លោក Powell បានថ្លែងថា«ប្រទេសចិនបានពង្រឹងការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនលើប្រជុំកោះ Paracels កាលពី៥០ឆ្នាំមុននៅពេលខ្លួនរឹបយកកោះទាំងនេះពីប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូង នៅពេលដែលការយកចិត្តទុកដាក់ធំបំផុតរបស់រដ្ឋាភិបាលហាណូយគឺការវាយយកផ្នែកខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម»។ តាំងពីពេលនោះមក ប្រទេសចិនបានអភិវឌ្ឍនិងមានវត្តមានយោធាលើប្រជុំកោះ Paracels ដែលមិនទំនងជានឹងនាំឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរណាមួយក្នុងភាពនៅដូចដើមដដែលនៃស្ថានភាពនៅទីនោះទេ។
បើតាមលោក Powell ថា«ការណ៍នេះធ្វើឱ្យការទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយមានលក្ខណៈការពារខ្លួន ដោយមានបំណងជាកំពែងការពារខាងផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតចូលនៅពេលអនាគតក្នុងដែនទឹកវៀតណាមដោយបញ្ចៀសកុំឱ្យមានការទទួលស្គាល់អន្តរជាតិដល់ការទាមទារអំពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ចិនផ្អែកលើប្រជុំកោះ Paracels»។
កាលពីឆ្នាំ១៩៥៩ ប្រទេសចិនបានបង្កើតការិយាល័យរដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រជុំកោះ Paracels ហើយក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ចិនបានគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងលើកោះទាំងនេះក្រោយមានការប្រយុទ្ធរបស់ខ្លួនក្នុងសមុទ្រប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមខាងត្បូងនៅពេលនោះ។
គេរំពឹងថា នាវាមន្ទីរពេទ្យនេះដែលត្រូវដាក់ឱ្យប្រើការកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០និងមានកន្លែងចុះចតឧទ្ធម្ភាគចក្រមួយផងនឹងផ្តល់ការគាំទ្រដល់«សមយុទ្ធគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង» នេះបើតាមគេហទំព័រព័ត៌មាន China Military Onlineនៃកងយោធាចិន។
ទូរទស្សន៍កណ្តាលចិនបានរាយការណ៍ថាកាលពីដើមខែឧសភា កប៉ាល់នេះបានចូលរួមក្នុងការហ្វឹកហ្វឺន រួមមានការដឹកជញ្ជូនអ្នករបួសក្នុងស្ថានភាពអាសន្ននិងជួយសង្គ្រោះនាវាមានការខូចខាត។
លោក Hoang Viet ជាអ្នកជំនាញខាងជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិនាក្រុង Ho Chi Minh។ លោកបាននិយាយប្រាប់វីអូអេនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយតាមទូរសព្ទកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា«ដោយសារប្រទេសវៀតណាមបានពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនកាលពីពេលថ្មីៗនេះជាមួយប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិក ខ្ញុំយល់ថាជាគំនិតល្អមួយសម្រាប់ឱ្យវៀតណាមរក្សាភាពដូចដើមដដែលក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងបន្តកាន់កាប់ប៉ុស្តិ៍ជួរមុខរបស់ខ្លួនក្នុងប្រជុំកោះ Spratly តទៅទៀត។
កាលពីខែមករា អ្នកស្រី Pham Thu Hang អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសវៀតណាមបាននិយាយថា ប្រទេសវៀតណាមមាន«ភ័ស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទាមទារអធិបតេយ្យភាពលើប្រជុំកោះទាំងនេះ»នៅពេលខ្លួនប្រារព្ធខួបឆ្នាំទី៥០នៃការលុកលុយរបស់ចិនក្នុងប្រជុំកោះ Paracel។
អ្នកស្រី Pham បានថ្លែងដូច្នេះនៅហាណូយជាការឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់ពួកអ្នកកាសែតអំពីគោលជំហរវៀតណាមស្តីពីការលុកលុយរបស់ចិនក្នុងប្រជុំកោះ Hoang Sa កាលពីឆ្នាំ១៩៧៤។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters បានរាយការណ៍ថាបួនថ្ងៃបន្ទាប់មកក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយថាការអះអាងទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងលើប្រជុំកោះទាំងនេះមាន«ការគាំទ្រពេញលេញក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនិងនីតិសាស្ត្រ»។
លោក Wang Wenbin អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនបានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយកាលពីថ្ងៃទី២៤មករាថា«ប្រទេសចិនជាប្រទេសទីមួយដែលបានរកឃើញកោះទាំងនេះ បានដាក់ឈ្មោះកោះទាំងនេះ អភិវឌ្ឍនិងចាត់ចែងកោះនិងប្រជុំកោះទាំងនេះ ហើយមានយុត្តាធិការអធិបតេយ្យលើកោះទាំងនេះផងដែរ»។
លោក Wenbin ថា«ប្រទេសចិនតែងតែជំទាស់នឹងការទាមទារមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៃបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធលើដែនដីចិនហើយនឹងបន្តការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនដោយម៉ឺងម៉ាត់»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ