នៅក្នុងមហាសន្និបាតមួយកាលពីខែវិច្ឆិកា ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងថ្លែងជុំវិញដំណើរការចរចារវាងកម្ពុជានិងថៃលើបញ្ហាកោះគុត បានលើកឡើងអំពីលទ្ធភាពនៃការបង្កើតច្បាប់ដើម្បីដាក់អ្នកនយោបាយជំទាស់នៅក្រៅប្រទេសដែលលោកចាត់ទុកថា ជាក្រុមញុះញង់ឲ្យទៅជា«ក្រុមភេរវកម្ម» ក្រោមហេតុផលរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ក្នុងនយោបាយរបស់ប្រទេស។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្ថែមថា ក្រុមជ្រុលនិយមរបស់កម្ពុជា គឺជាក្រុមដែលគួរត្រូវបានចាត់ទុកថាជាក្រុមភេរវកម្ម ដោយសារភាពជ្រុលនិយមហួសហេតុរបស់ពួកគេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ពិតហើយនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗតែងមានពួកជ្រុលនិយម ប៉ុន្តែជ្រុលនិយមនៅកម្ពុជា គឺជ្រុលនិយមមិនធម្មតា ដែលជ្រុលនិយមគួរតែត្រូវបានរៀបចំដាក់ចូលទៅក្នុងច្បាប់ចាត់ទុកក្រុមនេះ ប៉ុន្តែគេមិនហ៊ានដាក់ មិនហ៊ានដាក់សមាសភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានាធិបតី រដ្ឋមន្ត្រីនានាមកទេ ហ៊ានដាក់កិបមកគឺ ឯណេះចេញកិបភ្លាម»។
ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន យ៉ាងដូច្នេះ កើតឡើងនៅស្របពេលដែលមានអ្នកនយោបាយជំទាស់មួយចំនួនដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេស បាននិងកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា យកបញ្ហាកោះគុតទៅតតំាងនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ខណៈរដ្ឋាភិបាលថៃនិងកម្ពុជានៅមិនទាន់មានឯកភាពគ្នាជាក់លាក់លើបញ្ហានេះនៅឡើយ។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា មិនបានបញ្ចេញឈ្មោះច្បាស់ៗនៃក្រុមដែលលោកចង់ឲ្យដាក់ជាក្រុមភេរវកម្មនោះទេ តែគេឃើញមានមេដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដូចជាលោក សម រង្ស៊ី និងអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ព្រមទាំងអតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងនេះ ដូចជាលោក អ៊ុំ សំអាន បានលើកយករឿងកោះគុតមកអត្ថាធិប្បាយ និងរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍ និងតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
ប្រធានចលនាខ្មែរដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រាប់វីអូអេថា ការតស៊ូរបស់អ្នកជំទាស់នៅក្រៅប្រទេសមានបំណងតែមួយគត់ គឺការពារប្រយោជន៍ជាតិ ហើយអ្នកទាំងនោះក៏គ្មានបំណងប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ដណ្តើមអំណាចពីរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នឡើយ។
រូបឯកសារ៖ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយចោល ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយនៅទីក្រុងហ្សាការតា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ (AP)
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ថ្លែងថា៖ «តាំងពីយើងនៅក្នុងប្រទេស ក៏គេមិនឲ្យយើងរស់ដោយស្ងាត់ស្ងៀម ឲ្យយើងមានសិទ្ធិមានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់យើងជាសមាជិកសភា។ គេរំលាយគណបក្សយើង ថាយើងជាភេរវករ យើងជាជ្រុលនិយម យើងជាអ្នកបង្កឲ្យមានបដិវត្តន៍ពណ៌ គេលាបពណ៌គ្រប់រឿងទាំងអស់។ ឥឡូវយើងសួរមើលថាតើបើសិនជាយើងជាភេរវករ មានដែលឃើញភេរវករណាទៅទាមទារយកទឹកដីខ្លួនឯងមកវិញទេ? មានដែលឃើញអ្នកបដិវត្តន៍ពណ៌ណាទៅខំធ្វើដើម្បីរក្សាបូរណភាពទឹកដី មានដែរឮទេ?»។
ដោយឡែក អ្នកឃ្លាំមើលការវិវឌ្ឍនៃនយោបាយកម្ពុជាក៏យល់ឃើញថា ការធ្វើច្បាប់កំណត់ឲ្យអ្នកជំទាស់នៅក្រៅប្រទេសទៅជាក្រុមភេរវកម្ម ជាការគំរាមកំហែងដល់អ្នកមាននិន្នការផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាល។ ពួកគេបានបន្ថែមថា ការធ្វើច្បាប់នេះទៀតសោតគឺមិនចាំបាច់ ខណៈកម្ពុជាមានច្បាប់រួចទៅហើយដើម្បីឆ្លើយតបនឹងអំពើភេរវកម្ម។
សហស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជាលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន បានវាយតម្លៃថា ការបង្កើតច្បាប់នេះមិនផ្តល់ផលចំណេញដល់កម្ពុជា តែវាអាចធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិរងការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ លោកក៏បានកត់សម្គាល់ថា លោកមិនធ្លាប់ឃើញមានរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសណាមួយ បង្កើតច្បាប់របៀបនេះមកតទល់នឹងគូប្រជែងសោះឡើយ។
រូបឯកសារ៖ អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ផ្ដល់បទសម្ភាសដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្បែរអគារតុលាការកំពូល កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ អំឡុងពេលសវនាការសុំនៅក្រៅឃុំរបស់លោក កឹម សុខា មេបក្សជំទាស់។ (ទី អូលីស្សា/VOA)
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វាអត់មានផលចំណេញអីទេ។ វាធ្វើឲ្យប្រទេសផ្សេងៗ សហគមន៍អន្តរជាតិ គេកាន់តែរិះគន់ថ្កោលទោសយើងបន្ថែមទេ»។
លោកក៏ជឿថា ច្បាប់នេះទំនងជាមិនត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិនោះដែរ ពោលគឺច្បាប់នេះអាចជាមធ្យោបាយនៃការផ្ចាញ់ផ្ចាលដៃគូប្រជែងរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដូចអ្វីដែលធ្លាប់កើតឡើងកន្លងមកតាមរយៈការធ្វើច្បាប់ឯកពន្ធភាពដើម្បីដាក់សម្ពាធលើអតីតមេដឹកនាំគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចជាដើម។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សឯករាជ្យ លោក ស៊ឹង សែនករុណា ដែលជាអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់សមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក យល់ឃើញថា អ្នកជំទាស់នៅក្រៅប្រទេសមិនគួរត្រូវបានចាត់ទុកជាក្រុមភេរវកម្មទេ ព្រោះការតវ៉ារបស់ពួកគេធ្វើឡើងដោយអហិង្សា និងគ្មានចេតនាបង្កការខូចខាតទ្រព្យសម្បតិ្ត ដូចសកម្មភាពរបស់ពួកភេរវករនោះដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «ភេរវកម្មហ្នឹងគឺជាក្រុមមួយដែលគេហៅថាបង្កចលាចល លះបង់ជីវិតដើម្បីបំផ្លិចបំផ្លាញនូវក្រុមណាមួយ ប្រទេសណាមួយ តំបន់ណាមួយអីជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែបើយើងមើលចេតនាអំពីអ្នកដែលធ្វើសកម្មភាពនៅខាងក្រៅប្រទេសនាពេលបច្ចុប្បន្ន ពួកគាត់ធ្វើការទាមទារតវ៉ា ធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹងទេ អ្នកទាំងអស់ហ្នឹងត្រូវបានអាជ្ញាធរ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសគេហ្នឹងអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើបាតុកម្មដោយអហិង្សា ដោយមានសមត្ថកិច្ច មានប៉ូលិសហ្នឹង ការពារជួយរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់ឲ្យទៅទៀត»។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា យល់ថា វានឹងជារឿងគួរឲ្យ«អស់សំណើច»សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលចង់បង្កើតច្បាប់ដាក់អ្នករិះគន់ជាពួកភេរវករនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «វាជារឿងមួយដែលធ្វើឲ្យបណ្តាប្រទេសនៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ គេកាន់តែអស់សំណើច កាន់តែធ្វើឲ្យមានគេកត់សម្គាល់កាន់តែខ្លាំង ហើយរបៀបធ្វើការរបៀបនេះ វាមិនមែនជារឿងដែលធ្វើការការពារដើម្បីក្នុងផលប្រយោជន៍បុព្វហេតុប្រទេសជាតិអីទេ គឺជាការធ្វើឡើងទៅតាមអំពើចិត្ត ហើយធ្វើឡើងដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅតាមគោលការណ៍អន្តរជាតិទៅទៀត»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូលោក អំ សំអាត ប្រាប់វីអូអេថា កម្ពុជាមានច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មមួយចំនួនរួចហើយ ដូច្នេះគ្មានហេតុផលណាដែលត្រូវមានច្បាប់បន្ថែមទៀតនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ការធ្វើច្បាប់ថ្មីបន្ថែមជាដំណើរស្មុគស្មាញ ដោយត្រូវការសិក្សាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយច្បាប់នោះទៀតសោតត្រូវស្របតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «មុននឹងបង្កើតច្បាប់មួយៗ គឺត្រូវមានការសិក្សាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងប្រមូលធាតុផ្សំឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីចៀសវាងនូវការរិះគន់ ឬក៏ភាពស្រប ឬមិនស្របជាមួយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញហ្នឹង ធ្វើម៉េចដើម្បីច្បាប់ដែលចេញហ្នឹងគឺ មានការទទួលស្គាល់ ហើយអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។
ភាពចម្រូងចម្រាសជុំវិញបញ្ហាកោះគុតនេះ ក៏បានបង្កឲ្យមានប្រតិកម្មពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបានអះអាងថា កម្ពុជានៅបន្តចរចាជាមួយភាគីថៃលើបញ្ហាកោះគុតនេះ។ ហេតុដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលមិនអាចយករឿងនេះទៅតតាំងនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិបាន ដូចការទាមទាររបស់ក្រុមអ្នកជំទាស់នោះទេ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហាដែលបានកើតឡើងជុំវិញកោះគុតនេះជារឿងផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសថៃ ទីដែលគណបក្សប្រឆាំងថៃបានយកបញ្ហាកោះគុតនេះមកចោទរដ្ឋាភិបាលថៃថាបានធ្វើឲ្យបាត់បង់កោះនេះទៅកម្ពុជា។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្រ្ដនយោបាយលោក សេង វណ្ណលី បានសង្កេតឃើញថា ការអត្ថាធិប្បាយរបស់ក្រុមអ្នកជំទាស់ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាកោះគុត មិនគួរត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាការព្យាយាមបង្កការបះបោរដើម្បីទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ននោះទេ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើការពិចារណាលើមតិនានា ហើយបង្ហាញឆន្ទៈនយោបាយមួយក្នុងការធានាថា អធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពទឹកដីត្រូវបានថែរក្សា និងគ្មានការបាត់បង់បន្តទៅទៀត។
លោក សេង វណ្ណលី ថ្លែងថា៖ «ការលើកឡើងរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង អ្នកវិភាគ ក៏ដូចជាប្រតិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញបញ្ហាកោះគុតនេះ តាមពិតទៅ មិនមានគោលបំណងក្នុងការដាក់សម្ពាធទៅរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលដៅដើម្បីធ្វើម៉េចផ្តួលរំលំរបបនយោបាយភ្នំពេញឡើយ។ ហើយតាមពិត បើសិនជាក្នុងករណីមានចេតនា ក៏យើងដឹងហើយថា កម្លាំងរបស់អ្នកមានគំនិតផ្ទុយ ឬក៏សារដែលលើកឡើងរបស់អ្នកវិភាគ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង មិនអាចធ្វើអ្វីប៉ះពាល់ដល់អំណាច របស់រដ្ឋាភិបាលដែលមានអំណាចទាំងស្រុងបាននាពេលបច្ចុប្បន្ននោះទេ។ អ្វីដែលលើកឡើងនេះ គឺគ្រាន់តែបង្ហាញអំពីចេតនា ក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់ជំហរឲ្យបានច្បាស់លាស់ ហើយអធិបតេយ្យនិងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាឲ្យគង់វង្ស»។
បើតាមលោក សេង វណ្ណលី ការព្យាយាមបង្កើតច្បាប់ណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីដាក់ក្រុមអ្នកជំទាស់ដែលថ្លែងរិះគន់បញ្ហាកោះគុតជាក្រុមភេរវកម្មនោះ គឺមិនមែនជាចេតនាការពារអធិបតេយ្យភាព និងទឹកដីរបស់ជាតិទេ តែវាជាការទម្លាក់កំហុសលើអ្នកមានទស្សនៈផ្ទុយនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលប្រាថ្នាចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញគោលជំហរច្បាស់លាស់នៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយភាគីថៃក្នុងសំណុំរឿងកោះគុតដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ៕